Nhà nước Việt nam là nhà nước của dân, do dân, vì dân. Quyền làm chủ đất nước của nhân dân phải được đặt lên hàng đầu. Các nhu cầu, hoạt động của công tác quản lý, điều hành nhà nước phải phù hợp với quyền làm chủ, lợi ích của nhân dân. Do đó mà việc xây dựng nhà nước, định hướng phát triển đất nước cũng thể hiện đặc trưng trong quyền làm chủ của nhân dân. Trên thực tế, quyền này được thể hiện rất rõ trong ý nghĩa xây dựng Hiến pháp. Cùng tìm hiểu các khía cạnh, phương diện hình thành và triển khai cho quyền làm chủ của nhân dân.
Luật sư tư vấn pháp luật miễn phí qua điện thoại 24/7: 1900.6568
Chủ tịch Hồ Chí Minh là tấm hương vĩ đại của dân tộc. Tư tưởng của Người mang nét tiến bộ, phù hợp và còn nguyên giá trị đến ngày nay. Sinh thời, người luôn nhắc đến nhân dân cùng quyền làm chủ của nhân dân là một quyền tất yếu trong quản lý nhà nước. Các tư tưởng của Bác đang được các thế hệ sau kế thừa và phát huy, đặc biệt là trong vấn đề xây dựng Nhà nước Việt Nam.
Ở trong nội dung bài viết này, chúng tôi sẽ làm rõ vấn đề Xây dựng nhà nước thể hiện quyền là chủ và làm chủ của nhân dân.
Mục lục bài viết
1. Quyền làm chủ của nhân dân là gì?
Quyền làm chủ của nhân dân là quyền khái quát nhất mục đích xây dựng, tổ chức hoạt động nhà nước. Đây là hình thức thiết chế của một chế độ chính trị – xã hội lấy dân làm gốc. Đảm bảo cả về mặt quyền lợi và cả lợi ích, dựa trên nguyên tắc bình đẳng – bác ái. Nhân dân chính là lực lượng lãnh đạo, là đối tượng phải phụng sự, phải chăm lo. Các lợi ích chung dân tộc cũng hình thành từ đó.
Quyền làm chủ của nhận dân theo tư tưởng Hồ Chí Minh là kết quả của sự nhận thức sâu sắc về vai trò của nhân dân trong lịch sử. Từ các cuộc đấu tranh, từ thời kỳ dựng nước và giữ nước. Do đó, các quyền này là kết quả của sự kết hợp giữa tư tưởng thân dân truyền thống và quan điểm cách mạnh là sự nghiệp của quần chúng trong chủ nghĩa Mác – Lênin. Mang đến các thành công của cách mạng, sự thống nhất và tin tưởng, trao nhiệm vụ cao cả cho Đảng và nhà nước.
Sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa truyền thống và hiện đại, giữa lý luận và thực tiễn, chủ tịch Hồ Chí Minh đã nâng tư tưởng dân chủ lên một tầm cao mới vừa mang tính khoa học vừa mang tính nhân văn. Từ đó hoàn toàn thuyết phục trong tư tưởng và nhận thức của Người.
Quyền làm chủ của nhân dân thể hiện qua 03 phương diện:
1.1. Thứ nhất: Nhân dân làm chủ những gì?
Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định:
“Nước ta là nước dân chủ. Bao nhiêu lợi ích đều vì dân. Bao nhiêu quyền hạn đều của dân… chính quyền từ xã đến Chính phủ Trung ương do dân cử ra… Nói tóm lại, quyền hành và lực lượng đều ở nơi dân”.
Theo đó, nhân dân giữ vai trò quyết định trên tất cả các lĩnh vực: từ kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội. Các hoạt động được tổ chức thực hiện trong xã hội đều cần đến nhân dân, tiếp cận và tác động đến dân.
– Quyền hành của nhân dân được thực hiện từ chuyện nhỏ cho đến các chuyện lớn:
+ Từ những chuyện nhỏ liên quan đến lợi ích của mỗi cá nhân.
+ Đến những chuyện lớn như lựa chọn thể chế, được tự do đi lại, tự do hành nghề, tự do học tập trong khuôn khổ của pháp luật. Qua đó thực hiện quản lý, giám sát đối với bộ máy và các cơ chế thực hiện quyền lực nhà nước.
Người dân có quyền làm chủ các đoàn thể, tổ chức chính trị xã hội thông qua bầu cử.
1.2. Thứ hai: Tại sao nhân dân có quyền làm chủ?
Chủ tịch Hồ Chí Minh giải thích:
“Dân là gốc của nước. Dân là người đã không tiếc máu xương để xây dựng và bảo vệ nước. Nước do dân xây dựng nên, do dân đem xương máu ra bảo vệ, do vậy dân là chủ của nước, một quyền hạn thật to lớn.”
Nhân dân cung cấp cho Đảng những người ưu tú nhất. Lực lượng của Đảng có lớn mạnh hay không là do nhân dân. Các cá nhân tham gia vào bộ máy nhà nước, vào lực lượng lãnh đạo đều là dân, đại diện cho quyền lợi của nhân dân. Đừng khi có quyền hạn trong tay lại tự cho mình xa rời nhân dân.
Nhân dân là người xây dựng Đảng, bảo vệ cán bộ của Đảng. Từ đó đóng góp giúp tổ chức Đảng được phát triển. Nhân dân là lực lượng biến đường lối, chủ trương của Đảng thành hiện thực. Đóng góp cả về nhân lực, tiềm lực và lợi ích vật chất trong công tác Đảng.
Đưa ra các nhận xét:
Chính vì thế, nếu không có sự tồn tại của nhân dân thì Đảng, Chính phủ và các tổ chức khác tồn tại cũng không có ý nghĩa gì. Đặc biệt là mục tiêu thành lập, phát triển các cơ quan quyền lực vì muốn phân công, thống nhất, kiểm soát trong tổ chức. Từ đó đảm bảo tìm kiếm và dành quyền lợi lớn nhất đến nhân dân.
Như vậy, nhân dân là lực lương xây dựng đất nước, lực lượng hợp thành, nuôi dưỡng, bảo vệ các tổ chức chính trị. Nhân dân tham gia vào từng giai đoạn, thời kỳ trong hoạt động đất nước. Do đó nhân dân có quyền làm chủ đất nước, làm chủ chế độ, làm chủ tất cả các lĩnh vực.
1.3. Thứ ba: Làm thế nào để thực hiện quyền làm chủ của nhân dân?
Từ xưa đến nay, nhân dân bao giờ cũng là lực lượng chính trong xã hội. Đây là lực lượng đông đảo nhất, trực tiếp nhất trong công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Chính sức mạnh và nguồn lực từ phía nhân dân mang đến sức mạnh cho đất nước.
Người dân chỉ thực sự trở thành người làm chủ khi họ được giáo dục, khi được nhận thức rõ ràng quyền lợi được hưởng và đâu là nghĩa vụ phải thực hiện. Họ phải được tiếp cận các quyền lợi, quyền hạn thực tế trong kiểm soát, bầu cử để tìm ra người đại diện ưu tú cho quyền lợi của mình.
Để thực hiện được điều này, người dân phải có ý chí vươn lên. Đặc biệt là các tổ chức đoàn thể phải giúp đỡ, động viên, khuyến khích họ. Người dân chỉ có thể thực hiện quyền làm chủ khi có một cơ chế bảo đảm quyền làm chủ của họ. Phải có sức mạnh từ các lực lượng hiểu, đang thi hành pháp luật, nhận thức được các tư tưởng sâu sắc trong hoạt động Đảng.
Đảng phải lãnh đạo xây dựng một nhà nước thực sự của dân, do dân, vì dân.
2. Quyền làm chủ của nhân dân tiếng Anh là gì?
Xây dựng nhà nước thể hiện quyền làm chủ của nhân dân tiếng Anh là State building demonstrates the people’s right to mastery.
3. Xây dựng nhà nước do nhân dân làm chủ:
Tư tưởng Hồ Chí Minh về dân chủ và quyền làm chủ của nhân dân thể hiện nổi bật. Đặc biệt là kết quả của sự nhận thức sâu sắc vai trò của nhân dân trong lịch sử xây dựng, chiến đấu bảo vệ và phát triển đất nước. Mỗi giai đoạn, mỗi hoạt động đất nước đều cần nhân dân, đều cân nhắc cho lợi ích của nhân dân.
Xây dựng nhà nước thể hiện quyền là chủ và làm chủ của nhân dân chính là xây dựng nhà nước của dân, do dân và vì dân. Khi đó, từng khía cạnh nhận định phải được triển khai bằng các tư tưởng sâu sắc trên thực tế. Điều này thể hiện ở:
3.1. Nhà nước của dân:
Nhà nước của nhân dân là nhà nước tập trung mọi quyền lực vào tay nhân dân. Tính chất sở hữu, thống nhất thuộc về nhân dân. Nhân dân là trung tâm, là lực lượng đông đảo, là đối tượng tham gia vào xây dựng nhà nước, thực hiện các nghĩa vụ với nhà nước.
Ngay ở Hiến pháp đầu tiên của nước Việt Nam (Hiến pháp năm 1946), tại Điều 1 khẳng định:
“Tất cả quyền bính trong nước là của toàn thể nhân dân Việt Nam, không phân biệt nòi giống, gái trai, giàu nghèo, giai cấp, tôn giáo”.
Và Điều 32 Hiến pháp 1946 quy định: “Những việc quan hệ đến vận mệnh quốc gia sẽ đưa ra nhân dân phán quyết”.
Do đó nhân dân có vai trò, quyền lực tối cao. Mỗi người dân đều có quyền ngang nhau trong đóng góp, tham gia vào xây dựng đất nước.
Nhân dân có quyền tham gia bầu cử và ứng cử vào Quốc hội, thông qua Quốc hội để bầu ra Chính phủ. Khi đó, nhân dân đang lựa chọn người phù hợp, đủ tố chất, tin tưởng để tham gia bộ máy lãnh đạo. Nhân cũng có quyền bãi miễn đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân nếu những người đó không xứng đáng. Do đó, các chủ thể được bầu chỉ là người đại diện nhân dân, làm việc cho dân.
3.2. Nhà nước do dân:
Đó là nhà nước do nhân dân xây dựng nên. Khi đó, nếu có tác động, điều chỉnh từ nhân dân thì nhà nước cũng có biến đổi, thay đổi nhất định.
– Các cán bộ do dân bầu ra, lựa chọn để thực hiện các công việc trong nghiệp vụ.
– Tài chính, ngân sách của nhà nước sử dụng do dân đóng góp. Do đó mà các mục đích sử dụng, các khoản thu hay chi tiêu phải lên kế hoạch phù hợp.
– Các đường lối chính sách do nhân dân góp ý. Từ đó tạo ra cơ sở để phát triển pháp luật, chủ chương trong hoạt động nhà nước.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định:
“Tất cả các cơ quan Nhà nước là phải dựa vào nhân dân, liên hệ chặt chẽ với nhân dân, lắng nghe ý kiến và chịu sự kiểm soát của nhân dân. “Nếu chính phủ làm hại dân thì dân có quyền đuổi Chính phủ”.
Do đó càng cho thấy đây là nhà nước do dân, quyền làm chủ của nhân dân được thể hiện mạnh mẽ.
3.3. Nhà nước vì dân:
Nhà nước vì dân là nhà nước hoạt động vì lợi ích và theo nguyện vọng của nhân dân. Tất cả nhu cầu, định hướng và mục đích hoạt động phải được cân nhắc phù hợp với lợi ích, nhu cầu, nguyện vọng của nhân dân. Trong nhà nước vì dân, các cán bộ đều là công bộc của dân. Trước khi thực hiện các chủ chương, phải xem xét lợi ích, tổn thất trên thực tế có xứng đáng hay không.
Như vậy, Xây dựng nhà nước thể hiện quyền là chủ và làm chủ của nhân dân là xây dựng nhà nước bao lợi ích đều vì dân, quyền hạn của dân, chính quyền do dân bầu cử. Nhân dân là đại diện, là yếu tố hàng đầu phải được cân nhắc trong quyền lợi, lợi ích.
Để xây dựng nhà nước do dân là chủ và làm chủ cần phải:
– Phải giữ vững bản chất giai cấp công nhân của Nhà nước, Nhà nước phải đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng.
– Phải đảm bảo quyền tự do dân chủ của nhân dân.
– Phải đảm bảo cho nhân dân kiểm soát Chính phủ.
– Phải xây dựng một hệ thống pháp luật chặt chẽ và khoa học dựa theo nguyện vọng, quyền lợi của nhân dân.
– Xây dựng đội ngũ cán bộ thực sự trong sạch, vững mạnh.
