Vụ Chính sách thuế là gì? Nhiệm vụ, chức năng và cơ cấu tổ chức

1. Vụ Chính sách thuế là gì?

Tại Điều 1 của Quyết định số 2526/BTC quy định về vị trí và chức năng của Vụ Chính sách thuế như sau: ” Vụ chính sách thuế là đơn vị thuộc Bộ máy quản lý nhà nước của Bộ Tài chính có chức năng giúp Bộ trưởng Bộ Tài chính nghiên cứu, xây dựng các chính sách, văn bản quy phạm pháp luật về thuế, phí, lệ phí và các khoản thu khác của ngân sách nhà nước (sau đây gọi chung là thuế).

Từ quy định này, thì có thể hiểu Vụ Chính sách thuế chính là một đơn vị trực thuộc của Bộ Tài chính- điều này cũng đã được khẳng định trong Nghị định số 87/2017/NĐ- CP.

2. Chức năng của Vụ Chính sách thuế:

Về chức năng của Vụ Chính sách thuế, thì ngay từ tên gọi, chúng ta có thể nhận ra ngay rằng chức năng của Vụ Chính sách thuế sẽ liên quan trực tiếp đến chính sách thuế. Và từ quy định của Điều 1 đã trích ở trên, thì chức năng của Vụ Chính sách thuế đó chính là “giúp Bộ trưởng Bộ Tài chính nghiên cứu, xây dựng các chính sách, văn bản quy phạm pháp luật về thuế, phí, lệ phí và các khoản thu khác của ngân sách nhà nước”.

Giải nghĩa chi tiết hơn, thì có thể hiểu “Chính sách thuế” là một nội dung của chính sách tài chính quốc gia, là tổng thể các quan điểm, tư tưởng, các giải pháp và công cụ mà nhà nước sử dụng đề ra quyết định về thu nhập và huy động nguồn thu để đảm bảo cho nhu cầu chi tiêu của mình. Chính sách thuế là một bộ phận không thể thiếu được trong hệ thống chính sách tài chính quốc gia, là một trong những công cụ quản lý vĩ mô quan trọng trong việc thực hiện đường lối phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.

Chức năng chính của Vụ Chính sách thuế đó chính là xây dựng nên các quan điểm, tư tưởng, các giải pháp,… trong lĩnh vực thuế. Đây là một nhiệm vụ vô cùng quan trọng. Bộ Tài chính đã chuyên môn hóa chức năng này cho Vụ Chính sách xuất phát từ vai trò cũng như tầm quan trọng của chính sách thuế đối với đất nước. Chính sách thuế góp phần định hướng cho nhà quản lý thu và nộp thuế một cách đầy đủ, chính xác, kịp thời và hợp lý. Chính sách thuế còn giúp các nhà sản xuất kinh doanh định hướng, xác định ngành nghề, lĩnh vực sản xuất kinh doanh để mang lại hiệu quả phù hợp với khả năng và năng lực của mình.

Bên cạnh đó, chính sách thuế giúp phân phối, điều tiết thu nhập giữa các cá nhân, các tổ chức và góp phần phân phối lại các nguồn của cải xã hội và năng lực sản xuất của toàn xã hội trong lĩnh vực của nền kinh tế quốc dân theo những định hướng phát triển của nhà nước. Như vậy chính sách thuế góp phần chủ động tích cực trong việc khuyến khích hay kiềm chế đối với các hoạt động kinh tế – xã hội của tất cả các  ngành, lĩnh vực, lãnh thổ, tổ chức và cá nhân theo những mục tiêu định hướng và -hoạch định của nhà nước. Xuất phát từ những nguyên nhân này, việc ra đời của Vụ Chính sách thuế cũng như phân công chức năng của Vụ Chính sách thuế là hoàn toàn hợp lý.

3. Nhiệm vụ của Vụ Chính sách thuế:

Nhiệm vụ của Vụ Chính sách thuế được quy định tại Điều 2 của Quyết định số 2526/BTC. Cụ thể, thì Vụ Chính sách thuế có cách nhiệm vụ sau:

– Xây dựng các chiến lược, kế hoạch liên quan đến chính sách thuế; xây dựng các dự án, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật về phí và lệ phí. Đây là nhiệm vụ trọng tâm và cơ bản của Vụ Chính sách thuế. Sau khi xây dựng xong, thì Vụ Chính sách thuế trình kết quả xây dựng lên Bộ trưởng Bộ Tài chính. Trong nhiệm vụ này, Vụ Chính sách thuế chính là cơ quan tham mưu, đề ra các chính sách và thuế, và thể hiện nó ra các văn bản quy phạm pháp luật.

– Sau khi các chiến lược, kế hoạch trình lên Bộ trưởng Bộ Tài chính và được phê duyệt thì chính Vụ Chính sách thuế sẽ trực tiếp tiến hành triển khai thực hiện các chiến lược đó. Vụ Chính sách thuế phân công nhiệm vụ cho các phòng, ban thuộc đơn vị mình và phối hợp với các đơn vị khác để thực hiện nhiệm vụ.

– Tại Khoản 3 Điều 2 Quyết định 2526/BTC quy định như sau:

” Chủ trì, phối hợp với các đơn vị xây dựng cơ chế, chính sách tài chính đối với các khu kinh tế, thương mại, dịch vụ đặc thủ (bao gồm: Khu kinh tế, Khu công nghiệp, Khu chế xuất, Khu Công nghệ cao, Khu kinh tế cửa khẩu và đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt) và các khu khác (nếu có).”

Việc đề ra quy định này bởi lẽ các khu kinh tế, thương mại, dịch vụ (Khu kinh tế, Khu công nghiệp, Khu chế xuất, Khu Công nghệ cao, Khu kinh tế cửa khẩu và đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt) và các khu khác- gọi chung là Khu Kinh tế đặc biệt) là những khu vực có những đặc thù riêng biệt, khác hẳn so với các chủ thể khác trong xã hội, đồng thời xét nhiều khía cạnh khác như địa bàn, lĩnh vực hoạt động, ngành nghề khai thác,… mà các khu kinh tế này cần thiết phải được áp dụng những chính sách, chế độ riêng biệt về thuế, như những ưu đãi, miễn giảm về thuế,… Với điều kiện đặt ra như vậy, Vụ Chính sách thuế cần thiết phải phối hợp với đơn vị thành lập nên các khu kinh tế đặc thù để xây dựng chính sách thuế cho khác khu kinh tế đặc thù đó.

– Nhiệm vụ tiếp theo của Vụ Chính sách thuế đó chính là tham mưu với Bộ trưởng trong việc xây dựng Biểu thuế xuất, nhập khẩu; Danh mục hàng hóa, Biểu thuế ưu đãi đối với Lào, Campuchia. (Khoản 4 Điều 2). Trong hoạt động này, Vụ Chính sách thuế sẽ đưa ra những góp ý chủ đạo trong việc xây dựng biểu thuế, danh mục hàng hóa, góp ý với Bộ trưởng Bộ Tài chính để Bộ trưởng trên cơ sở đó và các đóng góp khác đưa ra những quyết định hợp lý.

– Bên cạnh đó, Vụ Chính sách thuế cũng tham gia vào hoạt động nghiên cứu, xây dựng chiến lược , chính sách tài chính quốc gia. Thuế là một bộ phận của tài chính quốc gia, do đó, trong việc xây dựng chính sách tài chính quốc gia không thể thiếu cơ quan xây dựng chính sách thuế, có như vậy thì mới đảm bảo được sự đồng bộ cũng như thống nhất trong xây dựng chính sách tài chính. Ngoài ra, thì Vụ Chính sách thuế cũn tham gia xây dựng các dự thảo văn bản quy phạm pháp luật về chính sách thuế. 

– Tại các khoản tiếp theo của Điều 2 Quyết định 2526 quy định về các nhiệm vụ khác của Vụ Chính sách thuế như giải quyết các vướng mắc về chính sách thuế; phân tích, dự báo tác động của chính sách thuế; hướng dẫn, kiểm tra, tổng kết, đánh giá tình thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật về lĩnh vực thuế; hợp tác quốc tế, nghiên cứu khoa học,…

Chúng ta có thể nhận thấy nhiệm vụ của Vụ Chính sách thuế chuyên sâu về hoạt động xây dựng nên chính sách về thuế. Đây là nhiệm vụ trọng tâm của Vụ và từ đó sẽ dẫn đến việc thực hiện các nhiệm vụ khác của Vụ. Việc xây dựng nên chính sách thuế là điều vô cùng quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến tài chính quốc gia, cũng như nền kinh tế, từ đó có thể thấy tầm quan trọng trong việc thực hiện nhiệm vụ của Vụ Chính sách thuế.

4. Cơ cấu tổ chức của Vụ Chính sách thuế:

Hiện nay, theo quy định tại Quyết định 2526/BTC quy định thì Vụ Chính sách thuế gồm 5 phòng, cụ thể:

– Phòng chính sách thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu;

– Phòng chính sách thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt;

– Phòng chính sách thuế thu nhập;

– Phòng chính sách thuế tài sản, thuế tài nguyên, thuế môi trường;

– Phòng chính sách phí, lệ phí và thu khác

Có thế thấy tương ứng với từng lĩnh vực thuế chúng ta có các phòng chuyên biệt thực hiện nhiệm vụ trong Vụ Chính sách thuế. Việc phân chia thành các phòng như vậy giúp tăng cường chuyên môn hóa, chuyên sâu thực hiện nhiệm vụ.

Hiện nay, đứng đầu Vụ Chính sách thuế là Vụ trưởng và có 03 Phó Vụ trưởng. Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế sẽ có quyền quyết định các vấn đề chính của Vụ và đóng vai trò chỉ đạo, lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ được giao tại Vụ. Phó Vụ trưởng sẽ giúp việc cho Vụ trưởng theo sự phân công của Vụ trưởng.