Có thể hiểu toàn cầu hóa là một hiện tượng đột phá mang xu hướng của thời đại, làm thay đổi cách nhìn nhận và tư duy của con người trên tất cả các lĩnh vực đời sống xã hội, toàn cầu hóa đem lại cho các quốc gia và với cả Việt Nam một cơ hội phát triển. Toàn cầu hóa là gì? Bản chất và biểu hiện của toàn cầu hóa?
Mục lục bài viết
1. Toàn cầu hóa là gì?
Toàn cầu hóa chính là sự kết nối nền kinh tế trên khắp thế giới về các mảng như: thương mại, đầu tư, lao động, ngân hàng, dịch vụ, con người… Nói như vậy có lẽ vẫn khó hiểu và chưa thực sự rõ ràng về ván đề này. Các bạn có thể toàn cầu hóa là việc chính phủ của một nước nào đó cho phép công dân của nước mình được làm việc xuyên biên giới. Chỉ cần công dân đó đảm bảo thực hiện đúng theo quy định mà các chính phủ các nước đã đề ra.
Tuy nhiên, toàn cầu hóa cũng có rất nhiều cách hiểu khác nhau vì khái niệm này tương đối lớn. Ở mỗi một giai đoạn và thời kì chúng lại có sự chuyển dịch thay đổi để phù hợp với tình hình chung của thế giới. Do đó ta nên hiểu chung toàn cầu hóa là sự kết nối giữa các quốc gia khác nhau trên thế giới.
Theo các chuyên gia nghiên cứu kinh tế cho biết trước kia khi Liên Xô và phe đối lập vẫn đang căng thẳng thì chưa hình thành sự kết nối xuyên quốc gia. Kể từ khi chiến tranh lạnh kết thúc việc kết nối giữa các quốc gia mới bắt đầu được xây dựng và đẩy mạnh. Toàn cầu hóa giúp cho việc:
+ Phát huy tối đa thế mạnh của các quốc gia khi liên kết với với những quốc gia khác trên thế giới. Từ đó tìm ra điểm chung để phát triển đất nước.
+ Mở rộng thị trường cạnh tranh thương mại của giới đầu tư.
+ Giải quyết vấn đề việc làm giữa các quốc gia. Những quốc gia thừa nhân lực lao động sẽ có thêm công việc để làm và tăng mức thu nhập.
+ Đời sống nhân dân được cải thiện ngày một tốt hơn.
+ Xây dựng văn hóa công đồng theo hướng tích cực mỗi ngày.
+ Tiết kiệm tài nguyên môi trường, sử dụng đúng lúc, đúng thời điểm và khai thác triệt để các nguồn tài nguyên tránh lãng phí. Hơn nữa, tận dựng được các nguồn tài nguyên vào nhiều mục đích khác nhau.
+ Có thêm nhiều ngành nghề mới
Toàn cầu hóa tiếng Anh là ” globalization”.
2. Bản chất và biểu hiện của toàn cầu hóa:
2.1. Bản chất của toàn cầu hóa:
Nếu chúng ta nhìn nhận toàn cầu hóa dựa trên bản chất của nó thì ta hiểu đây chính là một quá trình tăng lên mạnh mẽ những mối liên hệ, sự ảnh hưởng, tác động lẫn nhau, phụ thuộc lẫn nhau của tất cả các khu vực, các quốc gia, các dân tộc trên toàn thế giới. Toàn cầu hóa thể hiện sự biến đổi tương quan giữa quan hệ sản xuất nhằm tới sự điều chỉnh thích ứng lực lượng sản xuất biến thiên liên tục trên quy mô thế giới.
Toàn cầu hóa làm cho các nền kinh tế quốc gia bị hòa nhập vào và được cấu trúc lại trên quy mô quốc tế thông qua một loạt quy trình, giao lưu, trao đổi. Như vậy, toàn cầu hóa không chỉ là sự phụ thuộc lẫn nhau, dù là phụ thuộc toàn diện giữa các nền kinh tế mà là sự hòa nhập các nền kinh tế này để xu thế hình thành nên một nền kinh tế toàn cầu thống nhất.
Như phân tích ở trên theo quan điểm Mác xít, bản chất của toàn cầu hóa có tính hai mặt. Cụ thể như sau:
Một mặt, Toàn cầu hóa là xu thế khách quan gắn liền với sự phát triển của nền sản xuất xã hội, lực lượng sản xuất và phân công lao động quốc tế. Bản chất khách quan của toàn cầu hóa được quy định bởi tính tất yếu khách quan của quá trình quốc tế hóa. Những phát kiến địa lý, giao thông vận tải đã mở ra cơ hội cho quá trình quốc tế hóa kinh tế vào thế kỷ XV, nhưng tiến trình này chỉ thực sự tăng tốc sau khi cách mạng công nghiệp ở Anh.
Quá trình quốc tế hóa mang tính tất yếu khách quan, do đòi hỏi của bản thân nền sản xuất, đặc biệt là do sự phát triển của lực lượng sản xuất. Cách mạng khoa học-công nghệ tạo tiền đề cho bước quá độ từ cơ sở vật chất-kỹ thuật truyền thống sang cơ sở vật chất-kỹ thuật hoàn toàn mới về chất ở một số nước kinh tế phát triển.
Dưới sự tác động của cuộc cách mạng khoa học-công nghệ, loài người đang từng bước tiến vào kinh tế tri thức, lực lượng sản xuất mang tính chất xã hội hóa cao độ, phân công lao động quốc tế ngày càng sâu rộng, quốc tế hóa nền kinh tế và đời sống xã hội, thúc đẩy kinh tế thị trường phát triển, đồng thời tạo ra những phương tiện có hiệu quả đẩy nhanh quá trình toàn cầu hóa.
Mặt khác, Toàn cầu hóa trong giai đoạn hiện nay gắn liền với chủ nghĩa tư bản và hiện đang bị chủ nghĩa tư bản, nhất là các nước tư bản phát triển chi phối, lợi dụng để phục vụ cho mục đích của họ. Hay nói cách khác, toàn cầu hóa hiện nay đang trong quỹ đạo của chủ nghĩa tư bản.
2.2. Biểu hiện của toàn cầu hóa:
Hiện nay tại Việt Nam hay các nước trên thế giới đều theo hướng của toàn cầu hóa và đây đã trở thành xu thế từ những năm 80 của thế kỷ XX, kết nối nền kinh tế các quốc gia, dân tộc lại với nhau. Để đất nước phát triển thì xu thế toàn cầu hóa là tất yếu. Toàn cầu hóa vừa là thời cơ cũng vừa là thách thức đối với Việt Nam.
Ở Việt Nam, toàn cầu hóa được biểu hiện thông qua:
+ Sự phát triển nhanh chóng của thương mại quốc tế. Việt Nam ra nhập WTO năm 2006 và sau gần 15 năm Việt Nam đã có những bước tăng trưởng vượt trội, kinh tế chuyển mình mạnh mẽ.
+ Chắc hẳn nói tơi tổ chức WTO thì tại Việt Nam ai cũng đã biết, Việt Nam là một nước có thu nhập thấp, năm 2016 khi tham gia AEC và các FTA mới, Việt Nam đã gia nhập nhóm nước thu nhập trung bình (thấp), là một trong 32 nước có kim ngạch xuất khẩu trên 100 tỷ USD, trong đó có một số mặt hàng đứng hàng đầu thế giới, là nước thu hút FDI ổn định nhất trong ASEAN.
Tới thời điểm hiện tại thông qua quá trình này thì có rất nhiều tập đoàn kinh tế hàng đầu thế giới đã chọn Việt Nam làm “điểm đến”, như: Microsoft, Samsung, LG, Canon, , Toyota, Honda…
+ Sự phát triển và tác động to lớn của các công ty xuyên quốc gia. Việt Nam đã thu hút sự đầu tư của rất nhiều các tập đoàn, công ty xuyên quốc gia như trong ngành công nghiệp khai thác dầu khí sẽ có Shell (Anh – Hà Lan), Mobil Oil (Mỹ), Total (Pháp),…; trong lĩnh vực bưu chính có Nokia (Phần Lan), Samsung (Hàn Quốc),…;
+ Ngoài ra còn các lĩnh vực điện tử, may mặc, công nghệ ô tô,… đem lại nhiều công việc cho người lao động.
+ Việt Nam đầu tư ra nước ngoài tăng mạnh. Trong những năm vừa qua, Việt Nam đã liên tục rót vốn đầu tư ra nước ngoài với hơn 30 quốc gia và hàng tỷ USD.
+ Thị trường tài chính quốc tế mở rộng. Các ngân hàng trong nước kết nối với nhau và kết nối với ngân hàng nước ngoài thông qua mạng viễn thông điện tử. Bên cạnh các ngân hàng trong nước, Việt Nam cũng có rất nhiều những ngân hàng nước ngoài được hoạt động tại Việt Nam như: HSBC; ANZ Việt Nam (ANZ Bank); Standard Chartered; Shinhan Vietnam; Citibank Vietnam,…
3. Ý nghĩa của quá trình toàn cầu hóa:
Như vậy từ các nội dung như trên và căn cứ tại thực tế ta thấy quá trình toàn cầu hoá như một dòng chảy lạ tràn qua biên giới quốc gia, phủ ngập, cuốn trôi bao giá trị truyền thống, làm xáo trộn, đảo lộn sự thanh bình trong lối sống thôn quê.
Nhưng toàn cầu hóa cũng có những nhược điểm và tính hai mặt của nó như ở đây con người bỗng trở nên lạnh lùng hơn, vô cảm hơn, đời sống tinh thần, tình cảm của họ bỗng trở nên máy móc và “kỹ thuật” hơn. Dường như, dòng chảy toàn cầu hoá đẩy con người tiệm cận nhanh hơn với những lợi ích cá nhân, với chủ nghĩa kim tiền, lối sống thoáng, sống gấp, sống hưởng thụ.
Ngược lại thì quá trình toàn cầu hóa cũng mang lại nhiều lợi ích không chỉ về kinh tế mà qua trình này còn làm cho các phương tiện vật chất phục vụ cuộc sống con người, làm cho cuộc sống con người tiện nghi hơn, dễ dàng khiến họ quên đi bài học ứng xử mang giá trị nhân văn đích thực giữa con người với con người, con người với thiên nhiên, môi trường sống.
Theo đó nên chúng tôi thấy vấn đề đặt ra hiện nay không phải là chống lại toàn cầu hoá mà thuận theo, hoà nhập trong dòng chảy toàn cầu hoá nhưng không thể hoà tan. Gìn giữ, đề cao, phát huy những giá trị văn hoá người Việt, những giá trị làm nên bản sắc văn hoá của dân tộc Việt Nam, con người Việt Nam và đất nước Việt Nam.
