Thời kỳ cuối thế kỉ 19 đầu thế kỷ 20 là giai đoạn đầy biến động trong lịch sử xã hội, kinh tế và văn hóa của Mỹ. Trong bài viết dưới đây, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về tình hình kinh tế, chính trị nước Mỹ cuối thế kỉ 19 đầu 20.
Mục lục bài viết
1. Tình hình kinh tế nước Mỹ cuối thế kỉ 19 đầu 20:
Vào cuối thế kỉ XIX, Mĩ trở thành nước có nền kinh tế phát triển nhất trong số các nước công nghiệp tiên tiến. Trong 30 năm (1865 – 1894), Mĩ đã vươn lên hàng đầu thế giới về sản xuất công nghiệp, với sản lượng chiếm 1/2 tổng sản lượng của các nước Tây Âu và gấp đôi so với nước Anh. Mĩ đã đứng đầu thế giới trong sản xuất gang, thép, máy móc…
Năm 1913, sản lượng gang, thép của Mĩ đã vượt qua Đức 2 lần và vượt qua Anh 4 lần. Sản lượng than của Mĩ cũng gấp đôi so với Anh và Pháp cộng lại. Độ dài đường sắt của Mĩ cũng đã vượt qua tổng chiều dài đường sắt của các nước Tây Âu.
Nông nghiệp cũng đã đạt được những thành tựu đáng kể. Nhờ vào điều kiện thiên nhiên thuận lợi (đất đai rộng và màu mỡ) kết hợp với phương thức canh tác hiện đại (chuyên canh, sử dụng máy móc và phân bón), Mĩ đã trở thành vựa lúa và nơi cung cấp thực phẩm cho châu Âu.
Trong khoảng 1860 – 1900, sản lượng lúa mì tăng gấp 4 lần, sản lượng ngô tăng gấp 3,5 lần, sản lượng lúa mạch tăng gấp 5,5 lần. Giá trị nông sản xuất khẩu cũng tăng gần 4 lần. Cuối thế kỉ XIX, Mĩ đã bán 9/10 bông và 1/4 lúa mạch trên thị trường thế giới. Mĩ cũng là nước cung cấp nhiều thịt, bơ và lúa mì nhất.
Ngoài những thuận lợi về nông nghiệp, Mĩ còn có nguồn tài nguyên khoáng sản phong phú, đặc biệt là mỏ vàng và mỏ dầu lửa. Nước Mĩ còn có nguồn lao động dồi dào, tay nghề cao, luôn được bổ sung bởi luồng người nhập cư và tiếp thu được nhiều thành tựu khoa học kĩ thuật mới.
Sự cạnh tranh gay gắt trong sản xuất công nghiệp và những cuộc khủng hoảng kinh tế chu kì trong giai đoạn này đã thúc đẩy mạnh mẽ sự tập trung sản xuất và tư bản của Mĩ. Các nhà tư bản lớn liên minh với nhau thành những tập đoàn. Họ trở thành những “vua công nghiệp” và đồng thời cũng là chủ những ngân hàng kếch xù. Có thế lực nhất là hai tập đoàn tư bản Moóc-gân và Rốc-phe-lơ.
“Công ty thép Mĩ của Moóc-gân thành lập năm 1903 kiểm soát 60% ngành công nghiệp thép, 60% việc khai thác quặng đồng, 66% việc sản xuất thép tấm và 50% thép thành phẩm…
Tập đoàn dầu lửa “Stan-đa” của Rốc-phe-lơ kiểm soát 90% ngành sản xuất dầu với 7 vạn km ống dẫn dầu, hàng trăm tàu đi biển và kho hàng ở trong và ngoài nước… Hai tập đoàn trên còn lũng đoạn ngành ngân hàng ở Mĩ và nắm trong tay 1/3 toàn bộ của cải nước Mĩ.
Trước Chiến tranh thế giới thứ nhất, Mĩ đã vươn lên thành nước phát triển về ngoại thương và xuất khẩu tư bản. Thị trường đầu tư và buôn bán của Mĩ là Ca-na-đa, các nước ở vùng biển Ca-ri-bê, Trung Mĩ và một số nước châu Á. Ngoài ra, Mĩ còn đặt chân đến nhiều thị trường khác như châu Phi, Trung Đông và châu Âu.
Những thành tựu kinh tế của Mĩ đã được đạt được nhờ vào việc đầu tư mạnh mẽ vào nghiên cứu và phát triển khoa học kĩ thuật. Trong giai đoạn này, Mĩ đã đầu tư nhiều hơn so với các nước khác vào lĩnh vực này. Điều này đã giúp đẩy mạnh sự phát triển của các ngành công nghiệp và nông nghiệp, đồng thời cũng tạo ra nhiều cơ hội việc làm cho người dân Mĩ, giúp nước này trở thành một trong những nước giàu có và phát triển nhất thế giới.
2. Tình hình chính trị nước Mỹ cuối thế kỉ 19 đầu 20:
2.1. Đối nội:
– Ngoài việc đề cao vai trò Tổng thống thông qua đại diện của một trong hai đảng thắng cử, thay phiên nhau cầm quyền, hiện tại còn có nhiều chính đảng và phong trào dân quyền khác đang hoạt động và ảnh hưởng đến chính trị nội bộ của Mỹ. Các đảng này có một số ưu tiên khác nhau, ví dụ như đảng Xanh được biết đến với chính sách môi trường và đảng Công nhân với việc bảo vệ quyền lợi của giai cấp lao động. Tuy nhiên, đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ vẫn chiếm ưu thế về quyền lực và ảnh hưởng trên chính trường Mỹ.
– Đảng Cộng hoà vẫn đại diện cho lợi ích của đại tư bản công nghiệp và tài chính, trong khi đó đảng Dân chủ đại diện cho lợi ích của tư bản nông nghiệp và trại chủ. Tuy nhiên, cả hai đảng này cũng có sự đa dạng về quan điểm và chính sách. Ví dụ, trong khi đảng Cộng hòa thường ủng hộ chính sách thuế giảm và các biện pháp kinh tế tự do, đảng Dân chủ lại đề cao giáo dục và chăm sóc sức khỏe công cộng hơn.
2.2. Đối ngoại:
– Từ thập niên 80, Mỹ đã bành trướng ảnh hưởng ở khu vực Mỹ Latinh và Thái Bình Dương, gây ra nhiều sự chú ý và tranh cãi. Ngoài ra, Mỹ còn chiến tranh với Tây Ban Nha (1898) để tranh giành thuộc địa, chiếm Ha-oai, Cu Ba và Phi-líp-pin. Sự can thiệp quân sự của Mỹ ở Trung Đông và châu Phi cũng gây ra tranh cãi lớn trong nước và quốc tế.
– Mỹ từng bước can thiệp vào công việc nội bộ của các nước Trung và Nam Mỹ thông qua việc áp dụng chính sách “cái gậy và củ cà rốt”, kết hợp sức mạnh của pháo hạm và đồng đôla. Ngoài ra, Mỹ còn có một số chính sách đối ngoại khác như việc tăng cường hợp tác quân sự với đồng minh, thúc đẩy quan hệ thương mại và đầu tư, và quan tâm đến vấn đề nhân quyền trên toàn thế giới.
3. Tình hình xã hội nước Mỹ cuối thế kỉ 19 đầu 20:
Thời kỳ cuối thế kỉ 19 đầu thế kỷ 20 là giai đoạn đầy biến động trong lịch sử xã hội, kinh tế và văn hóa của Mỹ. Năm 1890, Mỹ đã trở thành quốc gia công nghiệp lớn nhất thế giới, với việc sản xuất hàng hóa và dịch vụ khắp nơi trên thế giới. Kinh tế Mỹ đang trỗi dậy, với nhiều công ty lớn được thành lập và nền công nghiệp đang phát triển.
Tuy nhiên, sự phát triển đó cũng đi kèm với nhiều vấn đề xã hội và kinh tế phức tạp. Một trong những vấn đề lớn nhất mà Mỹ đang đối mặt là sự phân biệt chủng tộc và giới tính. Người da trắng thường được tận hưởng nhiều đặc quyền hơn là những người da đen và người di dân, điều này đã dẫn đến sự bất bình đẳng giữa các tầng lớp xã hội khác nhau, đặc biệt là trong việc tìm kiếm việc làm hoặc học tập. Điều này càng trở nên nghiêm trọng khi một số nhóm da đen bị bắt giữ và bị sát hại vì lý do vô cớ, dẫn đến một số cuộc biểu tình và đấu tranh cho công bằng và bình đẳng đối với tất cả mọi người.
Những vấn đề xã hội này đã khiến cho nhiều người Mỹ trở nên nhạy cảm với những vấn đề liên quan đến quyền lợi và sự bình đẳng. Người Mỹ đã bắt đầu đấu tranh cho những giá trị cơ bản như sự công bằng, bình đẳng và tự do cá nhân. Trong thời kỳ này, các nhà hoạt động như Martin Luther King Jr., Elizabeth Cady Stanton và Susan B. Anthony đã lên tiếng đấu tranh cho những giá trị này. Tuy nhiên, vấn đề phân biệt chủng tộc và giới tính vẫn còn tồn tại đến ngày nay, và việc đấu tranh cho công bằng và bình đẳng vẫn là một vấn đề lớn trong xã hội Mỹ.
Ngoài ra, thời kỳ này còn chứng kiến sự phát triển của văn học, âm nhạc và điện ảnh. Các tác phẩm nổi tiếng như “The Great Gatsby” của F. Scott Fitzgerald, “The Sun Also Rises” của Ernest Hemingway và “To Kill a Mockingbird” của Harper Lee đã xuất hiện trong thời gian này. Đồng thời, các bộ phim nổi tiếng như “Gone with the Wind” và “The Wizard of Oz” cũng được sản xuất, tạo ra sự phong phú và đa dạng trong văn hóa.
Tuy nhiên, đối với một số người, văn hóa phương Tây đang lan tràn vào Mỹ đã gây ra sự thất thoát của giá trị truyền thống và văn hóa của người Mỹ. Họ cho rằng, phong cách sống và giá trị tôn giáo truyền thống đang dần bị mất đi và thay thế bằng các giá trị và phong cách sống mới. Điều này gây ra nhiều tranh cãi và đấu tranh trong xã hội Mỹ.
Tóm lại, thời kỳ cuối thế kỉ 19 đầu thế kỷ 20 là giai đoạn đầy biến động trong lịch sử xã hội, kinh tế và văn hóa của Mỹ. Các thay đổi này đã tạo ra nhiều vấn đề và thách thức cho xã hội Mỹ, nhưng cũng đã đưa đến sự phát triển và thịnh vượng của quốc gia. Việc giải quyết những vấn đề xã hội này đã trở thành mối quan tâm hàng đầu của nhiều người Mỹ và đã ảnh hưởng đến sự phát triển của Mỹ trong những năm sau này. Nên nhớ rằng, việc tìm hiểu và giải quyết những vấn đề xã hội là một quá trình dài và không bao giờ kết thúc. Chúng ta cần cùng nhau làm việc để tạo ra một xã hội bình đẳng và công bằng hơn. Điều này sẽ giúp cho Mỹ phát triển một cách bền vững và đem lại sự thịnh vượng cho mọi người.
