Thuyết minh về lễ hội Ok Om Bok đồng bào người Khmer

1. Dàn ý thuyết minh về lễ hội Ok Om Bok đồng bào người Khmer:

1.1. Nguồn gốc: 

Cộng đồng Khmer coi Mặt Trăng như một vị thần quan trọng điều tiết mùa màng hàng năm. Vì vậy, họ thu thập lúa nếp để làm cốm dẹp và thu thập các loại hoa màu khác để làm lễ vật trong nghi lễ tôn vinh Mặt Trăng. Vào đêm 15 tháng 10 trong lịch âm, khi Mặt Trăng lên cao, mọi người tụ tập tại các sân chùa hoặc sân nhà để thực hiện lễ.

1.2. Cách thức: 

Lễ vật cúng tiến được thực hiện một cách gần gũi và đơn giản, chủ yếu là những sản phẩm được bà con trồng trọt và thu hoạch như khoai môn, khoai mì, trái dừa tươi, chuối, và các loại bánh làm từ bột. Điều đặc biệt là cốm dẹp luôn phải có mặt trong lễ vật cúng. Cốm dẹp là loại cốm được bà con Khmer làm từ hạt nếp đã chín

tới, rang và quết dẹp. Tất cả các lễ vật được sắp xếp tinh tế trên một bàn đặt ở trung tâm sân. Gia đình tụ họp lại cùng nhau để cầu nguyện và tạ ơn thần linh. Sau đó, một nghi thức quan trọng khác được tiến hành. Các sư sãi, achar, những người được tôn kính trong cộng đồng, phụ mẹ hoặc người lớn tuổi nhất trong gia đình, sẽ lựa chọn một ít thức ăn trong mỗi món, nắm vào tay, và trong mỗi nắm đó, luôn có cốm dẹp. Người chủ sự sau đó từng người lớn lần lượt đút thức ăn vào miệng của từng trẻ nhỏ, vỗ nhẹ sau lưng họ và hỏi về ước mơ của các em. Người Khmer tin rằng câu trả lời của trẻ em sẽ mang theo niềm tin và động lực cho người lớn trong năm tiếp theo. Sau các nghi thức này, mâm cúng được dọn xuống và mọi người tụ tập lại để cùng thưởng thức. Hành động này mang ý nghĩa của sự hưởng lộc từ Thần Mặt Trăng và đồng thời thể hiện sự gắn bó và kết chặt tình thân, bản sắc cộng đồng, và tinh thần “chia sẻ niềm vui và khó khăn.” Anh Đỗ Minh Dũng, một người Khmer ở Sóc Trăng, nói: “Đây là lễ hội truyền thống của người Khmer, chỉ diễn ra một lần trong năm. Chúng tôi cố gắng hết sức để đóng góp cho chùa và cộng đồng của mình. Nói chung, khi tới lễ hội, mọi người đều vui vẻ và phấn khích.” Ngoài phần lễ trang trọng và ý nghĩa, Lễ hội Ok Om Bok còn có các hoạt động vui tươi, sôi động được tổ chức tại các chùa và phum sóc, mang tính cộng đồng cao. Những hoạt động này bao gồm hội hoa đăng, trò chơi dân gian, biểu diễn văn nghệ, và màn hòa nhạc, khi mọi người hát múa các bài hát và điệu múa truyền thống dưới ánh trăng tròn rằm, trong niềm vui hân hoan của mùa lễ. Đặc biệt, cuộc thi đua ghe ngo, một trong những sự kiện sôi nổi mà tất cả mong đợi. Ghe Ngo là chiếc thuyền dài khoảng từ 22 đến 24 mét, được lái bởi từ 50 đến 60 tay bơi. Thuyền này có hình dạng cong vút, với phần đầu và lái cong, và thường được trang trí với các hoa văn tươi sắc. Mỗi chiếc ghe Ngo thường có hình ảnh biểu trưng riêng, thể hiện đặc trưng của từng chiếc. Ghe Ngo được coi là tài sản quý báu và linh thiêng của phum sóc và được bảo quản cẩn thận tại các chùa. Nó chỉ được đưa xuống nước một lần trong năm, vào dịp lễ hội Ok Om Bok.

2. Thuyết minh về lễ hội Ok Om Bok đồng bào người Khmer đạt điểm cao: 

Lễ hội Ok-Om-Bok thường diễn ra vào trung tuần tháng 10 âm lịch hàng năm, đặc biệt vào đêm Rằm tháng 10. Tuy nhiên, do năm nay nhuận tháng 9 âm lịch, Lễ hội Ok-Om-Bok đã được tổ chức vào tháng 9 nhuận. Theo quan niệm và thực tế hàng ngày của người dân tộc Khmer Nam Bộ, nước luôn đóng vai trò quan trọng trong mọi khía cạnh của cuộc sống. Vì vậy, họ coi một số hiện tượng và đối tượng tự nhiên như các vị thần, trong đó có Thần Nước (Preas Công kia), được xem như nguồn mang lại hạnh phúc cho con người. Khi gặp hạn hán, người dân tộc Khmer thường tổ chức các nghi lễ để cầu mưa. Sau khi mùa màng bội thu kết thúc, họ không quên tổ chức lễ tạ ơn, gọi là lễ đưa nước (hay còn được gọi là “Lôi Preas tip”). Vì lễ đưa nước thường bao gồm nghi thức cúng trăng, nó còn được biết đến với tên Lễ Cúng Trăng (Thvai Preas khe), và thường được gọi tắt là Lễ Ok-Om-Bok, do có nghi thức đút cốm dẹp. Lễ hội Ok-Om-Bok thường diễn ra vào trung tuần tháng 10 âm lịch hàng năm, nhưng vì năm nay có tháng 9 âm lịch nhuận, nên Lễ hội Ok-Om-Bok đã được tổ chức vào tháng 9 nhuận. Theo quan niệm và thực tế hàng ngày của người dân tộc Khmer Nam bộ, nước luôn chứa đựng giá trị quan trọng trong mọi khía cạnh của cuộc sống con người. Vì thế, họ tôn trọng một số hiện tượng và vật thể tự nhiên như các vị thần, trong đó có Thần Nước (Preas Công kia), được coi là nguồn mang lại hạnh phúc cho con người. Khi mắc kẹt trong tình trạng hạn hán, bà con Khmer thường tổ chức lễ cầu mưa. Sau khi vụ mùa bội thu kết thúc, họ không quên tổ chức lễ tạ ơn, được gọi là Lễ Đưa Nước (“Lôi Preas tip”). Lễ Đưa Nước thường có nghi thức cúng trăng, và vì vậy, nó còn được gọi là Lễ Cúng Trăng (Thvai Preas khe), thường được gọi tắt là Lễ Ok-Om-Bok, do có nghi thức đút cốm dẹp. Lễ Cúng Trăng diễn ra vào ban đêm, khi mặt trăng mới bắt đầu lên từ ngọn cây. Các lễ vật được cung tiến đơn giản, gần gũi, chủ yếu là sản phẩm từ vườn và đồng ruộng như khoai môn, khoai mì, trái dừa tươi, chuối, và các loại bánh làm từ bột. Đặc biệt, không thể thiếu cốm dẹp trong lễ vật. Cốm dẹp là một loại cốm được làm từ hạt nếp đã chín và sau đó rang và quết dẹp. Tất cả lễ vật được bày trên một bàn trang trọng ở giữa sân, trong khi mọi người trong gia đình tập trung để cầu nguyện và tạ ơn thần linh. Sau đó, nghi lễ quan trọng tiếp theo là Lễ Đút Cốm Dẹp (Lễ Ok-Om-Bok). Sư sãi, các achar, những người được kính trọng trong cộng đồng, phụ mẹ hoặc người lớn tuổi nhất trong gia đình lựa chọn từng món ăn và nắm một ít trong tay, và trong từng nắm luôn phải có cốm dẹp. Người chủ lễ lần lượt đưa từng phần thức ăn vào miệng từng đứa trẻ, vỗ nhẹ sau lưng họ và hỏi: “Con muốn điều gì?”. Trẻ em sẽ bày tỏ ước mơ và nguyện vọng của họ trong cuộc sống. Lễ Đút Cốm Dẹp đại diện cho sự hy vọng vào cuộc sống đầy đủ và phồn thịnh. Sau khi hoàn thành các nghi lễ này, mâm cúng được đặt trên chiếu và mọi người tụ tập lại để cùng thưởng thức, thể hiện sự gắn kết và tình thân thương. Ngoài những lễ nghiêm trọng và ý nghĩa tâm linh, Lễ hội Ok-Om-Bok còn trở thành một sự kiện vô cùng đặc biệt với sự tham gia hết sức nhiệt tình của cả các chùa và cộng đồng phum sóc. Tại đây, không chỉ có sự trang trọng của nghi lễ, mà còn được chào đón bằng sự hội hè, phấn khích và sự đoàn kết mạnh mẽ. Lễ hội này sẽ tràn đầy màu sắc với hội hoa đăng lấp lánh, những trò chơi dân gian thú vị và các biểu diễn nghệ thuật đặc sắc. Ánh trăng tròn rằm cùng những bài hát và điệu múa truyền thống sẽ tạo nên không khí vui tươi và tràn đầy niềm vui trong mùa hội này. Tuy nhiên, điểm đặc biệt nhất và đáng chú ý nhất chắc chắn là cuộc thi đua ghe ngo, một sự kiện thú vị và hấp dẫn. Cuộc thi này thu hút không chỉ người dân tộc Khmer mà còn có sự tham gia đông đảo của người dân tộc Kinh và Hoa. Hàng năm, các tỉnh nơi có nhiều cư dân tộc Khmer như Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Hậu Giang và nhiều nơi khác đều tổ chức cuộc thi đua ghe ngo trong dịp này. Cuộc thi đua ghe ngo là một dịp để các đội tham gia thi đấu mạnh mẽ và thể hiện tài năng của họ trên dòng nước. Đây không chỉ là cuộc cạnh tranh về tốc độ mà còn là một cơ hội để thể hiện sự đoàn kết và sự kỳ vọng của cộng đồng vào sự thắng lợi. Cuộc thi này đã trở thành một phần quan trọng của Lễ hội Ok-Om-Bok, mang lại niềm vui và hạnh phúc cho tất cả những ai tham gia và chứng kiến, cũng như là cơ hội tuyệt vời để giao lưu và hòa mình vào không khí hân hoan của mùa hội.

3. Thuyết minh về lễ hội Ok Om Bok đồng bào người Khmer hay nhất: 

Lễ hội Ok Om Bok, còn được gọi là Lễ Cúng Trăng hoặc Lễ “Đút cốm dẹp”. Đây là một trong những lễ hội quan trọng nhất trong năm dành cho người Khmer, cùng với Tết truyền thống Chol Chnam Thmay và Lễ cúng ông bà Sene Dolta.

Lễ hội này diễn ra vào thời điểm kết thúc mùa màng, là cơ hội để người Khmer bày tỏ lòng biết ơn đối với Mặt Trăng, được coi như một vị thần thiên nhiên đã đồng hành và hỗ trợ họ trong việc bảo vệ vụ mùa, điều hòa thời tiết, mang lại sự tươi tốt cho cây trái và đảm bảo đủ thức ăn cho gia đình và cộng đồng.

Người Khmer coi Mặt Trăng như một vị thần có quyền điều tiết mùa màng trong năm. Vì thế, họ sử dụng lúa nếp rang thành cốm dẹp và kết hợp với các loại hoa màu khác để làm lễ vật cúng Mặt Trăng. Vào đêm trăng tròn 15 của tháng 10 âm lịch, khi Mặt Trăng lên cao, mọi người tập trung tại sân chùa hoặc sân nhà để thực hiện lễ cúng.

Các lễ vật cúng Mặt Trăng đơn giản và gần gũi, chủ yếu bao gồm sản phẩm trồng trọt và thu hoạch từ chính đồng bào, bao gồm khoai môn, khoai mì, trái dừa tươi, chuối, và các loại bánh làm từ bột. Đặc biệt, lễ vật này phải bao gồm cốm dẹp. Cốm dẹp là một loại cốm được làm bằng việc rang chín hạt nếp và sau đó bàn tay trải qua để làm dẹp.

Tất cả các lễ vật được sắp xếp trên một chiếc bàn nằm giữa sân, và mọi người trong gia đình tụ tập lại để cầu nguyện và tỏ lòng biết ơn vị thần linh. Sau đó, một nghi thức quan trọng khác được tiến hành. Các nhà sư, achar, hoặc người có uy tín trong cộng đồng, phụ trách chọn từng món ăn và nhấn nhấn từng bát nhẹ sau lưng của người ăn, đồng thời đặt câu hỏi về mong muốn của họ trong tương lai. Người chủ sự sẽ lần lượt đưa từng món ăn vào miệng của những người tham gia, sau đó vỗ nhẹ sau lưng họ và hỏi về những ước mơ của họ. Điều này có ý nghĩa đối với người Khmer, vì họ tin rằng những câu trả lời của trẻ em sẽ truyền cảm hứng và động viên cho người lớn trong năm tiếp theo.

Sau các nghi lễ, mâm cúng được sắp xếp và mọi người tụ họp lại để thưởng thức. Đây có ý nghĩa là họ cùng nhau chia sẻ lộc của Thần Mặt Trăng và thể hiện tình thân, tình đoàn kết trong cảm giác “chia ngọt sẻ bùi.” Anh Đỗ Minh Dũng, một người Khmer sống tại Sóc Trăng, chia sẻ: “Đây là một lễ hội truyền thống của người Khmer, mỗi năm chỉ một lần. Chúng tôi cố gắng đóng góp cho nhà chùa và chăm sóc gia đình của mình. Tóm lại, vào lễ hội, tất cả mọi người đều hết mình, hạnh phúc.”

Ngoài phần lễ trang trọng và ý nghĩa, Lễ hội Ok Om Bok còn được tổ chức tại các chùa và làng xóm với một phần hội vui, phấn khích và tương tác cộng đồng cao, bao gồm các hoạt động như hội hoa đăng, trò chơi truyền thống, biểu diễn nghệ thuật, và việc hát múa các bài hát và điệu múa truyền thống dưới ánh trăng tròn. Đặc biệt, cuộc thi ghe ngo, một trong những sự kiện sôi động nhất mà tất cả mong đợi, được tổ chức với tinh thần cạnh tranh và vui vẻ.