Thị trường nói đơn giản chính là một đám đông những người chơi khác nhau, hầu hết là con người thật sự, họ có một nền tảng tâm lý rất mạnh mẽ. Thị trường tài chính là nơi các trader thông minh khai thác nhằm kiếm tiền. Cùng bài viết hiểu về các loại tâm lý thị trường và các phép đo của nó.
Mục lục bài viết
1. Tâm lý thị trường là gì?
Nói chung, thuật ngữ “tâm lý thị trường” đề cập đến tâm trạng của thị trường trong phiên giao dịch hiện tại. Chúng ta có thể so sánh tâm lý trên thị trường với tâm trạng của các cá nhân. Nó có thể thay đổi nhanh chóng vì những lý do khác nhau, vì nó bị ảnh hưởng bởi những suy nghĩ, cảm xúc và hành động khác nhau.
Tâm lý xác định lượng cung và cầu đối với một loại tiền tệ, cổ phiếu hoặc hàng hóa cụ thể. Nếu thị trường tích cực về triển vọng hiện tại, thì mọi người bắt đầu mua nhiều hơn, cầu được kích thích và do đó, đẩy giá lên các đỉnh mới. Chúng ta có thể gọi đó là một thị trường tăng giá (bullish). Ngoài ra, nếu thị trường bi quan, giá dự kiến sẽ giảm. Trong trường hợp này, thị trường sẽ giảm giá (bearish).
Cảm xúc chiếm đa số trong một thị trường thường quyết định tâm lý chung của thị trường đó. Đó là, tâm lý tăng hoặc giảm mạnh sẽ chiếm lĩnh thị trường sớm hay muộn. Hãy tưởng tượng rằng bạn đã quyết định mở một lệnh bán cho cặp AUD/USD. Cùng lúc đó, các tin tức tích cực đã được công bố và cải thiện tâm lý thị trường. Tâm lý chấp nhận rủi ro dẫn đến sự gia tăng của các tài sản dễ bị tác động bởi rủi ro. Bạn đã quyết định làm theo đề xuất của mình và không xem xét đến tâm lý thị trường. Cặp tiền bắt đầu tăng và bạn mất tiền vì bạn cần chú ý đến tâm lý thị trường. Hiểu được tầm quan trọng của tâm lý trên thị trường có thể giúp bạn tránh được loại sai lầm này.
Tâm lý thị trường Tiếng Anh là ” Market sentiment”.
2. Đo chỉ số tâm lý thị trường như thế nào?
Chỉ số VIX
Đây là chỉ số khá phổ biến được ứng dụng trong các sàn giao dịch quyền chọn. Nó giống như thước đo cho biết kỳ vọng của nhà đầu tư như với những xu hướng mới nổi trong ngắn hạn. Chỉ số này cũng mô tả đến giá chứng khoán S & P 500.
Chỉ số VIX đức tính toán dựa trên mức giá trung bình của S & P 500, biểu diễn dưới dạng phần trăm. Nó mô tả tả hướng đi trong tương lai của thị trường. Chẳng hạn nếu như chỉ số VIX đạt mức 18 thì có thể trong năm tới S & P 500 chỉ có khả năng dao động quanh mức +18 đến -18.
Trong trường hợp VIX trên ngưỡng 40 có nghĩa thị trường đang trong thế lưỡng lự, rụt rè. Khi VIX giảm xuống dưới 20, lúc nhà phía nhà đầu tư đã có tâm thế sẵn sàng chấp nhận rủi ro. Trong đợt khủng hoảng tài chính năm 2018, VIX đạt mức cao chưa từng có 89.53. Điều đáng nói là chỉ 2 tháng trước đó, chỉ số VIX thậm chí còn chưa đạt ngưỡng 19.
Nếu như nhận thấy chỉ số VIX tăng quá cao, bạn nên xem đây là tín hiệu cho biết thị trường sẽ ngày một e dè. Nhà đầu tư khi đó có xu hướng bảo toàn vốn, không dám đầu tư mạo hiểm như khi thị trường trong đà tăng giá.
Chỉ báo tâm lý thị trường
Dữ liệu thị trường luôn là nguồn thông tin quan trọng để đánh giá tâm lý thị trường Forex. Vì thế số lượng giao dịch trong CFTC thường được theo dõi rất sát sao. Bên cạnh đó nhiều nhà giao dịch còn quan tâm đến báo cáo thông tin số liệu giao dịch hợp đồng chưa được chốt trên sàn. Thông tin này cho biết loại tiền tệ nào đang chi phối thị trường.
Sàn FX hiện đã cập nhật chi tiết số lượng giao dịch và hướng luân chuyển tiền tệ. Như vậy thị trường ngoại hối lại mang tính phân tán, chưa một nền tảng giao dịch nào đủ quy mô để tổng hợp dữ liệu giao dịch của toàn bộ thị trường.
Bên cạnh thị trường ngoại hối Mỹ lớn nhất toàn cầu, số lượng giao dịch còn có thể tổng hợp từ một số thị trường lớn khác. Chẳng hạn như Nhật Bản. Theo đó, báo cáo hàng tuần của Bộ Tài chính Nhật Bản đoàn cho biết có nhiều thông tin hữu ích.
Dựa vào bản báo cáo này, bạn sẽ cập nhật chính xác thu nhập và dòng chứng khoán trên sàn giao dịch Tokyo. Ngoài ra, còn phải kể đến vòng luân chuyển cổ phiếu trên sàn Tokyo (TSE). Mọi hoạt động luân chuyển, giao dịch này đều ảnh hưởng đến biến động giá.
AII Bull and Bear
All Bull and Bear cung cấp dữ liệu từ cuộc khảo sát được thực hiện bởi nhiều chuyên gia tại phố Wall. Cứ mỗi tuần, người ta lại đến. Nhà đầu tư chỉ cần trả lời một vài câu hỏi đơn giản. Sau đó kết quả sẽ được tổng hợp lại và công bố rộng rãi để mọi người đều có thể theo dõi.
Cuộc khảo sát tâm lý này đã cung cấp nguồn thông tin quan trọng, hỗ trợ nhà đầu tư đoán định tâm lý thị trường. Nếu muốn theo dõi chi tiết dữ liệu khảo sát, tìm đến website của Bloomberg.
Chỉ số sợ hãi và tham lam CNN
Chỉ số này không dựa vào kết quả khảo sát như All Bull and Bear. Thay vào đó, nó lại sử dụng đến những dữ liệu liên quan khác, đơn cử là chỉ số VLX. Kết quả sẽ tính theo thang điểm từ 0 lên 100. Nếu như thang điểm càng cao lại càng phản ánh rõ mức độ tham lam của nhà đầu tư, ngược lại điểm càng thấy lại càng cho thấy mức độ sợ hãi của nhà đầu tư.
Tâm lý thị trường của XTB
Sàn XTB hiện cung cấp nền tảng xStation 5, cho phép người dùng đánh giá tâm lý thị trường một cách khách quan. Việc đầu tiên bạn cần làm là đăng ký một tài khoản trên sàn XTB. Màu đỏ đăng nhập vào tài khoản này và tìm đến phần “Tâm lý thị trường” tích hợp sẵn trong phần “Phân tích thị trường”.
3. Sự khác biệt giữa tâm lý thị trường và các yếu tố cơ bản:
Tâm lý thị trường thường được mô tả như một hình thức phân tích cơ bản. Tuy nhiên, không phải lúc nào nó cũng dựa trên các nguyên tắc cơ bản. Sự khác biệt chính giữa chúng nằm ở thời gian. Tâm lý có xu hướng dẫn dắt thị trường trong ngắn hạn. Trong một khoảng thời gian ngắn, các chuyển động trên thị trường hoàn toàn dựa trên cảm xúc của trader và tin tức. Khi bạn giao dịch trên các khung thời gian lớn hơn, bạn cần chú ý đến các nguyên tắc cơ bản, bao gồm kịch bản kinh tế chung, chính sách tiền tệ của các ngân hàng trung ương và điều kiện kinh tế của một quốc gia.
Giả sử, Hoa Kỳ có tình hình kinh tế mạnh mẽ và Cục Dự Trữ Liên Bang dự định tăng lãi suất trong những tháng tới. Điều này làm cho USD hấp dẫn hơn đối với các nhà đầu tư và trader trong một thời gian dài. Tuy nhiên, chúng ta biết rằng giá không di chuyển theo đường thẳng từ điểm A đến điểm B. Do đó, giá của USD có những thăng trầm trong xu hướng tăng dài hạn. Có một số lý do đằng sau các biến chuyển này và tâm lý thị trường là một trong số đó. Tâm lý thị trường thường dựa trên các dữ liệu ngắn hạn hoặc tin tức quan trọng.
Bây giờ, hãy xem qua về các loại tâm lý rủi ro.
Tâm lý thị trường được chia thành hai loại: tâm lý loại bỏ rủi ro và tâm lý chấp nhận rủi ro. Cả hai đều mô tả một tình huống trên thị trường khi phần lớn các nhà đầu tư lớn dịch chuyển dòng tiền của họ tùy theo tình hình kinh tế toàn cầu hoặc các sự kiện địa chính trị.
Tâm lý chấp nhận rủi ro
Tâm lý chấp nhận rủi ro đề cập đến một môi trường mà ở đó các nhà đầu tư và trader không ngại hoạt động với các tài sản có rủi ro, chẳng hạn như cổ phiếu và tiền tệ có lãi suất cao và tiền tệ của các thị trường mới nổi. Các loại tiền tệ mang lại lãi suất cao hơn (đô la Úc và đô la New Zealand) trở nên hấp dẫn hơn trong môi trường rủi ro vì người mua loại tiền này được hưởng lãi suất đó. Tiền tệ của các thị trường mới nổi, như đồng lira của Thổ Nhĩ Kỳ, đồng real của Brazil, rand Nam Phi và peso Mexico cũng có thể được hưởng lợi trong thời điểm rủi ro. Cổ phiếu cũng được coi là tài sản có tính rủi ro, trái ngược với đồng đô la Mỹ hoặc trái phiếu kho bạc Mỹ.
Tâm lý chấp nhận rủi ro có thể kéo dài từ vài phút đến vài tuần tùy thuộc vào sức mạnh của nó. Nó cũng có thể thay đổi ngay lập tức theo các luồng thông tin mà các trader đang chú ý sát sao.
Tâm lý loại bỏ rủi ro (không thích rủi ro)
Tâm lý loại bỏ rủi ro trái ngược với chấp nhận rủi ro trên thị trường. Trong môi trường loại bỏ rủi ro, các nhà đầu tư và trader tránh hoạt động với các tài sản có tính rủi ro do sợ mất tiền. Họ chuyển tiền của họ từ tài sản có tính rủi ro sang tài sản trú ẩn an toàn.
Lý tưởng nhất, đồng tiền trú ẩn an toàn là loại tiền tệ thuộc về một quốc gia có thặng dư tài khoản vãng lai kết hợp với hệ thống chính trị và tài chính ổn định với tỷ lệ nợ trên GDP thấp. Tuy nhiên, trên thực tế, mọi quốc gia đều có tỷ lệ nợ cao so với GDP. Đó là lý do tại sao các trader tìm kiếm nơi có mức độ xấu thấp nhất để đặt tiền của họ. Trong tâm lý loại bỏ rủi ro, trader có xu hướng mua đồng yên Nhật, đồng franc Thụy Sĩ, đô la Mỹ, vàng và trái phiếu kho bạc Mỹ.
4. Những cách xác định tâm lý thị trường:
Khối lượng. Nếu bạn giao dịch cổ phiếu, bạn có thể sử dụng khối lượng để đánh giá các điều kiện hiện tại của thị trường. Ví dụ, nếu giá cổ phiếu của một cổ phiếu tiếp tục tăng, nhưng khối lượng thấp, điều này có thể có nghĩa là tâm lý thị trường suy yếu.
Trên thị trường Forex, bạn có thể áp dụng các chỉ báo khối lượng, chẳng hạn như chỉ số dòng tiền hoặc khối lượng cân bằng (On balance volume hay OBV) để đo lường tâm lý thị trường. OBV cho thấy kết quả đáng tin cậy hơn. Đó là sự bổ sung khối lượng tích lũy trong các giai đoạn khi thị trường đóng cửa tăng giá trừ đi tổng khối lượng trong các giai đoạn khi thị trường kết thúc giảm giá.
Nếu bất kỳ thay đổi nào (tăng hoặc giảm) xảy ra đối với đường OBV mà không kèm theo việc thay đổi giá đồng thời, điều này có thể cho thấy một xu hướng hiện tại sẽ đảo chiều trong tương lai gần. Tình huống này được minh họa trên biểu đồ H4 của cặp USD/CAD. Tuy nhiên, bạn nên tính đến các mức xác nhận khác trước khi đưa ra bất kỳ quyết định bất chợt nào.
