Tài sản hoạt động là gì? Phân biệt với tài sản phi hoạt động?

1. Tài sản hoạt động là gì?

Trước khi đi vào tìm hiểu về tài sản hoạt động chúng ta sẽ khái quát đôi chút về định chế tài sản cũng như thuật ngữ về hoạt động qua đó có sự hiểu biết cần thiết làm cơ sở cho việc nghiên cứu và tìm hiểu về tài sản hoạt động.

Tài sản là một thuật ngữ đã quá quen thuộc và tồn tại xung quanh mỗi chúng ta, mọi đồ vật ở xung quanh ta đều có thể trở thành là tài sản kho nó có giá trị. Theo cách hiểu pháp lý tại Bộ Luật dân sự Việt Nam đã có quy định tài sản là vật, tiền, giấy tờ có giá và quyền tài sản; tài sản bao gồm bất động sản và động sản. Bất động sản và động sản có thể là tài sản hiện có và tài sản hình thành trong tương lai.

Còn hoạt động được hiểu là quá trình tác động qua lại tích cực giữa con người với thế giới khách quan mà qua đó mối quan hệ thực tiễn giữa con người với thế giới khách quan được thiết lập. Thế giới khách quan được nói đến trong tình huống này chính là những tài sản có được để sử dụng vào việc tiến hành các hoạt động liên tục của doanh nghiệp; điều này có nghĩa là tài sản cần thiết để tạo ra doanh thu.

Từ những phân tích trên ta có thể hiểu Tài sản hoạt động là: những tài sản sử dụng trong quá trình hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và góp phần tạo ra doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ hoặc giúp tiết giảm chi phí hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp

Trong tiếng anh tài sản hoạt động có tên gọi là Operating assets

2. Đặc điểm của tài sản hoạt động:

Mỗi đối tượng nghiên cứu đều mang những đặc điểm nhất định làm cơ sở phân biệt giữa đối tượng này với các đối tượng khác có đặc điểm khác hoặc gần giống và tài sản hoạt động cũng vậy. Từ những phân tích trên về tài sản hoạt động ta có thể đưa ra một số được điểm sau về tài sản hoạt động:

Thứ nhất, tài sản hoạt động là tài sản đang được sử dụng. Đây là những tài sản đang được các doanh nghiệp sử dụng và áp dụng vào hoạt động sản xuất và kinh doanh ở thời điểm hiện tại để nhận lại doanh thu từ hoạt động bán hàng như các trang thiết bị máy móc hiện đại với công suất lớn. Tài sản hoạt động sẽ giúp cho doanh nghiệp được tồn tại và vận hành trên thực tế.

Thứ hai, tài sản hoạt động góp phần tạo ra thu nhập. Doanh thu của doanh nghiệp không thể tự đến với các doanh nghiệp mà để đạt được nguồn doanh thu ổn định theo thời gian giúp doanh nghiệp tồn tại và phát triển thì doanh nghiệp phải thông qua hoạt động bán sản phẩm và cung ứng dịch vụ; trong xu thế mà công nghiệp hóa phát triển hiện này nếu các doanh nghiệp chỉ sử dụng các phương pháp thủ công, thô sơ mà không có công cụ, trang thiết bị hỗ trợ  như những năm về trước thì doanh nghiệp rất khó để tồn tại và cạnh tranh trên thị trường hiện nay khi mà các doanh nghiệp đang tích cực áp dụng khoa học – kỹ thuật vào hoạt động sản xuất sản xuất, kinh doanh bán hàng và cung ứng dịch vụ để tăng doanh thu và nâng vị thế cạnh tranh với các đối thủ trên thị trường liên quan; chính vì vậy các trang thiết bị, công cụ mà doanh nghiệp sử dụng trong hoạt động sản xuất tạo ra sản phẩm và kinh doanh bán sản phẩm hay theo một cách gọi khác là những tài sản hoạt động góp phần tạo ra thu nhập, doanh thu cho các doanh nghiệp

Thứ ba, tài sản hoạt động giúp tiết giảm chi phí hoạt động sản xuất, kinh doanh và nguồn lực. Khi các doanh nghiệp áp dụng các trang thiết bị, công cụ hiện đại vào hoạt động sản xuất, kinh doanh sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm các chi phí phải thuê nhân công, cũng như sức lực của người lao động và đổi lại trong khi đó doanh thu nhân được lại nhiều hơn. Tuy nhiên như vậy đòi hỏi nguồn nhân sự trong hoạt động của doanh nghiệp phải có trình độ chuyên môn, được cung cấp những kiến thức và kỹ năng cần thiết vận hành dây chuyền sản xuất và kinh doanh hiện đại, những người lao động nào không đáp ứng được yêu cầu cần thiết thì sẽ bị đào thải.

3. Tài sản phi hoạt động:

Nếu như tài sản hoạt động dùng để chỉ những tài sản mang tính chủ động  được con người tác động đến, sử dụng tham gia trực tiếp vào hoạt động sản xuất, kinh doanh làm cơ sở tạo ra lợi nhuận thì tài sản phi hoạt động trái ngược hoàn toàn với những tính năng và đặc điểm của tài sản hoạt động. Tài sản phi hoạt động dùng để ám chỉ những tài sản mang tính bị động, không được sử dụng trong sản xuất và, kinh doanh theo đó không góp phần tạo ra thu nhập. Nhìn một cách tổng thể thì tài sản phi hoạt động được định nghĩa như sau:

Tài sản phi hoạt động theo Thông tư số 122/2017/TT – BTC Ban hành tiêu chuẩn thậm định giá số 12 được giait thích là những tài sản không tham gia vào hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, bao gồm: khoản đầu tư vào công ty khác (trừ trường hợp các doanh nghiệp cần thẩm định giá là các công ty đầu tư tài chính) không góp phần tạo ra doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ hoặc không giúp tiết giảm chi phí hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp cần thẩm định giá; các khoản đầu tư tài chính ngắn hạn; tiền mặt và các khoản tương đương tiền; tài sản thuộc quyền sở hữu, sử dụng của doanh nghiệp không đóng góp vào việc tạo ra thu nhập cho doanh nghiệp nhưng vẫn có giá trị (tài sản chưa khai thác, bằng sáng chế chưa sử dụng, quyền sử dụng đất, quyền thuê đất chưa khai thác…); tài sản thuộc quyền sở hữu, sử dụng của doanh nghiệp có tạo ra thu nhập cho doanh nghiệp nhưng không góp phần tạo ra doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ hoặc không giúp tiết giảm chi phí hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp cần thẩm định giá (quyền sử dụng đất, quyền thuê đất khai thác không đúng với ngành nghề kinh doanh của doanh nghiệp…) và tài sản phi hoạt động khác.

Khi xác định giá trị doanh nghiệp bằng cách tiếp cận từ thu nhập cần cộng giá trị của các tài sản phi hoạt động tại thời điểm thẩm định giá với giá trị chiết khấu dòng thu nhập của các tài sản hoạt động tại thời điểm thẩm định giá. Riêng phương pháp chiết khấu cổ tức thì không cộng thêm phần tài sản phi hoạt động là tiền mặt và tương đương tiền.

Những tài sản được coi là tài sản phi hoạt động là tài sản được sử dụng cho mục đích đầu tư dài hạn, chẳng hạn như chứng khoán có thể bán được trên thị trường. Tài sản không còn được sử dụng cho hoạt động, chẳng hạn như tài sản được giữ để bán, cũng không được coi là tài sản hoạt động. Hơn nữa, một tài sản không phải tiền mặt được giữ cho mục đích đầu tư, chẳng hạn như bất động sản đầu tư, không được coi là tài sản hoạt động. Từ đây ta thể thấy tài sản phi hoạt động bao gồm:

– Các Khoản đầu tư vào công ty khác (trừ trường hợp các doanh nghiệp cần thẩm định giá là các công ty đầu tư tài chính) không góp phần tạo ra doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ hoặc không giúp tiết giảm chi phí hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp cần thẩm định giá;

– Các khoản đầu tư tài chính ngắn hạn;

– Tiền mặt và các khoản tương đương tiền;

– Tài sản thuộc quyền sở hữu, sử dụng của doanh nghiệp không đóng góp vào việc tạo ra thu nhập cho doanh nghiệp nhưng vẫn có giá trị (tài sản chưa khai thác, bằng sáng chế chưa sử dụng, quyền sử dụng đất, quyền thuê đất chưa khai thác…);

– Tài sản thuộc quyền sở hữu, sử dụng của doanh nghiệp có tạo ra thu nhập cho doanh nghiệp nhưng không góp phần tạo ra doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ hoặc không giúp tiết giảm chi phí hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp cần thẩm định giá (quyền sử dụng đất, quyền thuê đất khai thác không đúng với ngành nghề kinh doanh của doanh nghiệp…)

– Tài sản phi hoạt động khác.

4. Phân biệt tài sản hoạt động và tài sản phi hoạt động:

Từ những phân tích trên ta có thể thấy giữa tài sản hoạt động và tài sản phi hoạt động có sự khác nhau hoàn toàn và có phần trái ngược với nhau. Đối với tài sản hoạt động là những tài sản tham gia trực tiếp vào các hoạt động sản xuất và kinh doanh của các doanh nghiệp, các doanh nghiệp sẽ sử dụng những tài sản hoạt động một cách thường xuyên để góp phần tạo ra doanh số sản phẩm và từ doanh số doanh nghiệp sẽ nhận lại được nguồn thu nhập lớn từ việc giao dịch sản phẩm; trong khi đó chi phí bỏ ra để tạo ra một sản phẩm lại được giảm đi đáng kể.

Ngược lại hoàn toàn với tài sản hoạt động, tài sản phi hoạt động là tài sản không tham gia trực tiếp vào khâu sản xuất và kinh doanh của doanh nghiệp do đó không góp phần tạo ra doanh thu bán hàng và cung ứng dịch vụ, thay vào đó các tài sản phi hoạt động tài sản phi hoạt động sẽ tạo ra thu nhập bằng cách khác như đầu tư vào các công ty khác,… bên cạnh đó tài sản phi hoạt động cũng không giúp tiết kiệm, giảm chi phí cho hoạt động sản xuất và kinh doanh bởi vì tài sản phi hoạt động không có bất cứ sự tham gia vào hoạt động sản xuất và kinh doanh của doanh nghiệp.