Phân tích nghệ thuật xây dựng nhân vật trong “Giăng sáng” – Nam Cao là tài liệu học tập bổ ích được chúng tôi biên soạn kĩ lưỡng bao gồm nhiều mẫu bài phân tích hay nhất nhằm giúp các bạn học sinh học tập tốt môn Ngữ Văn lớp 11. Mời các bạn học sinh tham khảo tại bài viết dưới đây.
Mục lục bài viết
1. Phân tích nghệ thuật xây dựng nhân vật trong Giăng sáng hay nhất:
Nam Cao quyết định tập trung vào những cá nhân thuộc tầng lớp trí thức nghèo để phát triển nhân vật trong tác phẩm của mình. Dù trước đó ông đã thử sức với văn học lãng mạn, nhưng với lòng nhân đạo sâu sắc, Nam Cao quyết định chấp nhận thách thức của thực tế và viết về cuộc sống của những người bình thường, nông dân và tầng lớp trí thức khó khăn.
Tâm trạng phức tạp của nhân vật chính anh Điền, được miêu tả một cách tinh tế qua các mâu thuẫn và xung đột nội tâm. Nam Cao chú ý đến những chi tiết nhỏ, từ bốn cái ghế mây cho đến suy nghĩ và trăn trở của Điền. Điền, một người có học thức và niềm đam mê văn chương, phải đối mặt với khó khăn về mặt kinh tế và cuộc sống khó khăn, cũng như sự đấu tranh giữa ước mơ và hiện thực.
Ngôn từ trần thuật của Nam Cao không chỉ thể hiện cảm xúc của nhân vật mà còn giúp độc giả hiểu rõ tâm trạng và xung đột nội tâm của Điền. Câu chuyện phản ánh và cách diễn đạt tinh tế giúp độc giả cảm thông với nhân vật và khám phá sâu hơn vào những khía cạnh ẩn sau nụ cười.
Cuối cùng, Nam Cao thông qua “Giăng sáng” đã thành công không chỉ trong việc mô tả một nhân vật sống trong xã hội thực tế mà còn làm nổi bật những mâu thuẫn, xung đột tâm lý và khát vọng tiềm ẩn của tầng lớp trí thức tiểu tư sản trước Cách mạng. Tác phẩm này không chỉ là một tập truyện văn học mà còn là một bức tranh chân thực về cuộc sống và con người trong một giai đoạn lịch sử đầy biến động.
2. Phân tích nghệ thuật xây dựng nhân vật trong Giăng sáng chọn lọc:
Nam Cao là cây bút hiện thực xuất sắc của văn học Việt Nam trong thời kì năm 1930 – 1945. Nghệ thuật xây dựng nhân vật của Nam Cao chính là điểm đặc sắc trong các tác phẩm, giúp ông khắc họa sinh động hiện thực cuộc sống của những con người cùng khổ. Điều này được thể hiện ấn tượng trong tác phẩm “Giăng sáng”..
Nghệ thuật xây dựng nhân vật trong “Giăng sáng” được thể hiện rõ ràng qua nhiều khía cạnh như kỹ thuật miêu tả tâm trạng nhân vật, ngôi kể, và góc nhìn trần thuật. Ban đầu, tác giả tập trung vào việc mô tả những đau đớn tinh thần, sự đấu tranh trong tâm hồn của nhân vật Điền để làm nổi bật sự khổ sở của con người muốn tự do bay cao nhưng bị gò bó bởi cơm áo. Nam Cao chú trọng vào những chi tiết tâm lý nhỏ nhặt và các sự kiện hàng ngày mang tính biểu tượng. Từ những chi tiết nhỏ đó, ông truyền đạt những thông điệp rộng lớn về số phận con người và bối cảnh xã hội. Mở đầu của tác phẩm là hình ảnh Điền và bốn cái ghế mây – vật duy nhất có giá trị trong căn nhà của Điền. Giọng văn lạnh lùng và cô độc của Nam Cao tạo ra sự tò mò trong độc giả. Thông qua việc tập trung vào bốn chiếc ghế đó, Nam Cao đã hé lộ một loạt cảm xúc và suy tư của nhân vật. Điền, một người có học vấn, trước đây đã làm giáo viên tự do suốt ba năm. Với một người mơ ước về văn chương, công việc giảng dạy cũng trở nên nhàm chán. Điền phải cố gắng chỉ vì một mức lương thấp. Khi trường bị đóng cửa, ông hiệu trưởng nợ Điền nửa tháng lương. Ông phải ngượng ngùng nhờ Điền mang ghế mây về nhà. Trong tình cảm khó diễn đạt của mình, Điền cố gắng kiềm chế cảm xúc để không bộc lộ. Nhiều suy tư và băn khoăn nảy sinh trong tâm trí anh: “Chao ôi! Cũng mang tiếng là ghế mây!… Cái thì xộc xệch, cái thì bốn chân rúm lại, và chẳng cái nào là nước sơn không róc cả ra như là da thằng hủi. Trông đủ thảm.” Câu văn này thể hiện sự đau khổ và lo lắng của Điền. Mặc dù Điền ngại phải vận chuyển những chiếc ghế mây, và lo sợ tiêu tốn thêm tiền phí vận chuyển, nhưng anh không hể từ chối ông hiệu trưởng vì người ta đã phải chịu đủ những sự khổ sở từ bên ngoài. Chúng ta không nên để họ phải chịu thêm từ bên trong”. Điền suy nghĩ, cân nhắc và cuối cùng làm theo. Không chỉ Điền mà cả ông hiệu trưởng cũng trải qua những suy tư và băn khoăn tương tự. Thông qua đó, tác giả phản ánh sự bi kịch của tầng lớp trí thức nhỏ lẻ trong xã hội hiện đại khi bị bóp nghẹt bởi cơm áo, tiền bạc, buộc phải sống trong cảnh nghèo đói và đau khổ. Điền tự an ủi: Khi có tiền sẽ viết. Nhưng Điền biết: anh ta sẽ không bao giờ có tiền… suốt cả cuộc đời.
Ngoài việc tập trung vào nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật, ngôn ngữ trần thuật cũng đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng nhân vật thành công của Nam Cao. Việc sử dụng ngôn ngữ thứ ba giúp tạo ra sự chân thực và khách quan cho câu chuyện. Tuy nhiên, đôi khi, ngôn ngữ của người kể chuyện và nhân vật có thể được kết hợp với nhau, trực tiếp thể hiện cảm xúc của nhân vật và thái độ của tác giả:“Chao ôi! Trăng đẹp lắm! Trăng dịu dàng và trong trẻo và bình tĩnh. Nhưng trong những căn lều nát mà trăng làm cho cái bề ngoài trông cũng đẹp, biết bao người quằn quại, nức nở, nhăn nhó với những đau thương của kiếp mình! Biết bao tiếng nghiến răng và chửi rủa! Biết bao cực khổ và lầm than?… Không, không, Ðiền không thể nào mơ mộng được”. Nam Cao thường sử dụng nhiều câu hỏi tựa như lời tự vấn: “Ðiền muốn tránh sự thực, nhưng trốn tránh làm sao được?”, “Tại sao Ðiền lại vụt nghĩ đến những hình ảnh lả lơi ấy?”. Điểm nhìn trần thuật cũng vì thế mà trở nên linh hoạt, giúp cho việc khắc họa tâm lí nhân vật thêm sâu sắc.
Với việc lựa chọn đúng nhân vật và kỹ thuật miêu tả tâm lý tinh tế, cùng với việc sử dụng ngôn từ sinh động và góc nhìn linh hoạt, Nam Cao đã thành công trong việc tạo dựng nhân vật Điền – biểu tượng của tầng lớp trí thức nhỏ giàu có trước Cách mạng. Tác phẩm này không chỉ là một truyện ngắn phê phán hiện thực sắc bén mà còn là một minh chứng cho phong cách văn học đặc trưng của Nam Cao, xứng đáng là một tuyên ngôn nghệ thuật cao quý của ông.
3. Phân tích nghệ thuật xây dựng nhân vật trong Giăng sáng ấn tượng:
Nam Cao là một nhà văn hiện thực lớn trước cách mạng tháng tám. “Giăng sáng” được sáng tác năm 1943 là một trong những kiệt tác suất sắc của nhà văn Nam Cao. Tác phẩm vẽ lên số phận chung của các tiểu tư sản nghèo, mang trong mình nhiều hoài bão lớn nhưng bị nỗi lo cơm áo gạo tiền gìm sát đất. Đặc sắc nhất trong truyện ngắn phải kể đến những đặc sắc trong nghệ thuật tự sự.
“Giăng sáng” là câu chuyện về Điền, một nhà văn luôn ao ước thực hiện ước mơ văn chương, vì với Điền, văn chương phải như ánh trăng, làm đẹp cho cả những điều tầm thường, xấu xa trong cuộc sống. Tuy nhiên, cuộc sống khắc nghiệt đã khiến Điền không thể thoát khỏi cảnh nghèo khó. Nhà văn Nam Cao đã sử dụng nghệ thuật tự sự để phản ánh hoàn cảnh thời đó, chọn tầng lớp trí thức tiểu tư sản làm nhân vật chính. Điền, một nhân vật có học thức và niềm đam mê với văn chương, nhưng đối mặt với hiện thực khắc nghiệt khi ước mơ của mình không thể trở thành hiện thực. Nam Cao đã nhận ra sự đen tối của hiện thực và từ bỏ phong cách văn chương mơ mộng, lãng mạn. Thay vào đó, ông tập trung vào tầng lớp trí thức nghèo. Bằng cách tinh tế miêu tả tâm lý nhân vật, Nam Cao đã tạo ra hình ảnh chân thực của Điền, thể hiện qua các chi tiết và hành động của nhân vật.
Việc sử dụng ngôi kể thứ ba đã giúp tạo ra tính chân thực và khách quan trong tác phẩm, khi Nam Cao không trực tiếp kể về những gì Điền trải qua, mà thông qua hành động và cảm xúc của nhân vật. Chi tiết về bốn chiếc ghế mây là biểu tượng cho tính cách lo lắng và cuộc sống khó khăn của Điền. Nhân vật phải đấu tranh tâm lý giữa ước mơ cao cả và hiện thực nghèo khó, một bi kịch tinh thần. Tuy nhiên, vì hoàn cảnh và trách nhiệm gia đình, Điền buộc phải từ bỏ ước mơ văn chương để sống qua ngày.
Nam Cao cũng khéo léo sử dụng ngôn ngữ trần thuật và ngôn ngữ của nhân vật để tạo ra tác phẩm hấp dẫn, truyền đạt cảm xúc một cách trực tiếp. Bằng cách mô tả hành động và suy nghĩ của nhân vật, Nam Cao đã xây dựng một cách thành công hình ảnh của Điền. Từ đó, “Giăng sáng” không chỉ là một câu chuyện cá nhân mà còn là sự phản ánh của xã hội trước cách mạng, một thế giới tối tăm khiến những người trí thức tư sản nghèo mãi không thể thực hiện hoài bão của mình.