Phái sinh hàng hóa là gì? Lịch sử hình thành của phái sinh hàng hóa? Đặc trưng của phái sinh hàng hóa? Ưu điểm, rủi ro của giao dịch hàng hóa phái sinh?
Trong bối cảnh dịch bệnh Covid 19 đang diễn ra phức tạp với nhiều biến thể mới, ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình sản xuất và nền kinh tế. Cùng với đó lạm phát tăng cao. Các nhà đầu tư lựa chọn hàng hóa phái sinh vì mức đòn bẩy cao và tỷ suất sinh lời hấp dẫn. Vậy Phái sinh hàng hóa là gì.? Ưu nhược điểm của thị trường này ra sao?
Mục lục bài viết
1. Phái sinh hàng hóa là gì?
1.1. Phái sinh là gì?
Trong giao dịch kinh tế, phái sinh là một dạng hợp đồng dựa trên giá trị củacác tài sản cơ sở khác nhau như tài sản, chỉ số, lãi suất hay cổ phiếu (giấy tờ có giá) – bản thân nó không có giá trị nội tại.
Công cụ phái sinh có thể được ứng dụng vào nhiều lĩnh vực trong giao dịch kinh tế như: phòng vệ, đầu cơ, tiếp cận với các tài sản hoặc thị trường khó giao dịch.Các giao dịch phái sinh thông thường trên thế giới bao gồm: giao dịch các nghiệp vụ nợ thế chấp và hoán đổi rủi ro tín dụng, các giao dịch kỳ hạn, giao dịch hoán đổi, giao dịch quyền chọn, giao dịch trần sàn , và các sản phẩm cấu trúc.
1.2. Phái sinh hàng hóa là gì?
Phái sinh hàng hóa là hình thức giao dịch hàng hóa có ràng buộc về chỉ số giá. Phái sinh hàng hóa là thuật ngữ dùng khi mua bán khối lượng hàng hóa lớn với một mức giá được quy định giữa bên bán và và bên mua.Các quy định về số lượng chất lượng, thời gian giao hàng, giá cả của hàng hóa được các sở giao dịch hàng hóa quy định. Có một số loại hợp đồng trong phái sinh hàng hóa như : Hợp đồng kì hạn, hợp đồng tương lai, hợp đồng quyền chọn và hợp đồng hoán đổi. Nhưng hiện tại ở nước ta thì hàng hóa phái sinh duy nhất là hợp đồng tương lai còn được gọi là hợp đồng kỳ hạn tiêu chuẩn.
1.3. Lịch sử hình thành của phái sinh hàng hóa:
Dù mới nghe đến thuật ngữ Phái sinh hàng hóa trong thời gian gần đây nhưng Công cụ phái sinh đã được hình thành từ thời trung cổ. Công cụ phái sinh hàng hóa xuất hiện để đáp ứng nhu cầu cho những người buôn bán và nông dân thời kì đó. Thị trường hàng phái sinh thời trung cổ được hình thành giao dịch chủ yếu là lương thực lúa gạo. Trong thời kì sơ khai, giá thóc gạo tăng giảm thất thường. Chính vì thế người dân luôn lo lắng giá gạo sẽ xuống so với thời điểm thu hoạch xong. Ngược lại, những người buôn bán lại đánh giá giá gạo có thể tăng. Để đáp ứng nhu cầu tránh rủi ro của người nông dân và cơ hội cho các nhà đầu tư. Giao dịch phái sinh hàng hoa ra đời.
1.4. Đặc trưng của phái sinh hàng hóa.
Nhóm công cụ phái sinh hàng hóa có hệ thống tài sản cơ sở rất rộng. Hầu hết các loại hàng hóa đều có thể mua bán qua giao dịch phái sinh như xăng, dầu, khí đốt, nông sản, ca phê….Các ngành hàng nhưvận tải, kim loại, vải. Ngoài ra còn các ngành hàng sau khi đã được sản xuất thành sản phẩm cũng có thể được giao dịch phái sinh. Những người tham gia giao dịch công cụ phái sinh hàng hóa với mục địch phòng vệ rủi ro cho mặt hàng của mình là chủ yếu. Hàng hóa phái sinh sẽ được giao dịch qua các hợp đồng kỳ hạn trên toàn thế giới. Khi hợp đồng hết kì hạn, các nhà giao dịch sẽ giao dịch hàng hóa thực tế. Hoặc những nhà đầu cơ sẽ tích trữ hàng hóa trong thời gian nhằm mục đích kiếm một khoản lợi nhuận nhanh chóng.
Phái sinh hàng hóa trong Tiếng Anh là : “Commodity derivative”
2. Ưu điểm, rủi ro của giao dịch hàng hóa phái sinh:
2.1 Ưu điểm:
– Ưu điểm của giao dịch hàng hóa phái sinh đối với các nhà đầu tư :
Các công cụ phái sinh giúp nhà đầu tư tận dụng lợi thế của các hợp đồng tương lai. Giá hợp đồng tương lai thay đổi vào các thời điểm khác nhau trong năm. Đầu tư vào hàng hóa mang lại lợi nhuận cao nhưng rủi ro rất thấp nên tính thanh khoản cao. Thị trường này dễ nắm bắt đối với các nhà đầu tư vì nó tuân theo quy luật cung cầu. Chỉ khi hiểu được bản chất của thị trường, nhà đầu tư mới có thể thành công về mặt lợi nhuận. Phái sinh là thị trường được Bộ Công Thương cấp phép hoạt động dưới sự giám sát của các sở giao dịch hàng hóa, đảm bảo an toàn và minh bạch.
Vì trong giao dịch hàng hóa cơ bản có mức giá thành sản xuất nên giá cả biến động đối với nhà đầu tư không lớn. Hơn nữa, thị trường hàng hóa phái sinh liên thông với rất nhiều các sở giao dịch khác trên toàn thế giới với khối lượng giao dịch lên hàng tỉ đô la. Vì vậy không ai có thể thao túng được thị trường.
– Ưu điểm của giao dịch hàng hóa phái sinh đối với doanh nghiệp :
Điểm tối ưu nổi bật nhất của thị trường này đối với doanh nghiệp là cân đối được lượng cung cầu, mua bán. Nắm bắt thị trường từ đó đặt lệnh tương ứng, độ chính xác cao và yên tâm mua bán nhưng không ảnh hưởng đến giá cả thị trường.
– Ưu điểm của giao dịch phái sinh với người nông dân:
Các giao dịch phái sinh làm doanh thu từ hoạt động trồng trọt bằng cách cho phép nông dân tự tin sản xuất mà không phải lo lắng về vụ mùa. Nông dân có thể duy trì giá bán đã quy định trong hợp đồng ngay cả khi giá cả lên xuống thất thường. Giao dịch phái sinh giúp đảm bảo an toàn cho cây trồng, nên nông dân không phải lo được mùa mất giá, mất mùa. Người nông dân có thể tích cực bán với giá cao hơn và kiếm lời trong tương lai.
– Ưu điểm của giao dịch hàng hóa phái sinh đem lại cho thương lái :
Nhờ giao dịch phái sinh, thương lái không phải lo lắng về chi phí lưu kho, quy trình bảo quản, nhân công,… và nó không ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm. Tính thanh khoản của hàng hóa phái sinh cũng rất cao nên thương lái không cần lo đầu ra cho sản phẩm.
2.2 Nhược điểm:
– Rủi ro do tính đòn bẩy của phái sinh hàng hóa cao:
Đòn bẩy là một lợi thế, nhưng nó có thể dễ dàng trở thành một bất lợi khi kinh doanh một sản phẩm. Đây là một cái bẫy mà hầu hết mọi nhà đầu tư cá nhân khi tham gia thị trường này đều rơi vào. Ưu điểm của đòn bẩy khi tham gia đầu tư là lợi nhuận “khủng” với số vốn ban đầu bỏ ra rất ít. Theo quy định, khi tham gia đầu tư, họ bắt buộc phải đặt cọc tiền hàng. Mức ký quỹ do Sở giao dịch hàng hóa Việt Nam quy định. Các nhà đầu tư có thể hưởng lợi từ các hợp đồng tương lai đã mua nếu họ dự đoán chính xác những biến động giá của tài sản cơ sở.
Nếu dự báo ban đầu sai, biến động giá cơ bản trên thị trường sẽ không khớp. Bạn phải chịu một khoản lỗ do hợp đồng tương lai mà bạn đã có. Do đòn bẩy, lỗ được tính theo phần trăm vốn ban đầu nên mức rất cao. Phái sinh là giao dịch toàn cầu nên thị trường biến động nhanh chóng. Các nhà đầu tư cần được cập nhật thường xuyên để hiểu rõ thị trường và theo dõi kỹ lưỡng để đưa ra các chiến lược hiệu quả nhất. Một lựa chọn dễ dàng hơn là dựa vào một cố vấn tài chính trung gian để theo dõi và đạt hiệu quả cao.
– Rủi ro biến động thị trường nhanh:
Giao dịch hàng hoá trên sàn rất dễ biến động về giá, thị trường đầu tư cần cập nhập tin tức liên tục. Nếu không kịp cập nhập, các nhà đầu tư dễ rơi vào lưới rủi ro lớn. Biến động thì trường từ thiên tai là yếu tố đầu tiên ảnh hưởng mạnh nhất đến thị trường hàng hóa phái sinh. Một cơn bão, một trận ngập lụt… sẽ gây ra mất mùa, đình trệ hoạt động trông trọt sản xuất là yếu tố gây biến động mạnh trên thị trường.
Ngoài yếu tố về thời tiết thì các sự kiện chính trị cũng có tác động trực tiếp gây nên tình trạng biến động thị trường nhanh chóng. Chỉ một quyết định đóng biên giới hoặc giảm xuất nhập khẩu giữa các nước ảnh hưởng trực tiếp đến tỉ giá của thị trường hàng hóa phái sinh.
– Rủi ro khi giao dịch hàng hoá phái sinh nhưng thiếu kiến thức:
Nhiều nhà đầu tư chưa tìm hiểu kĩ về thị trường, không biết giao dịch hàng hoá phái sinh đúng cách hoặc hiểu sai về bản chất của giao dịch. Điều này ảnh hưởng rất lớn đến quá trình đầu tư và có thể khiến các nhà đầu tư thua lỗ nặng khi không nắm bắt được những khái niệm cơ bản trong hợp đồng giao dịch. Khi tham gia đầu tư vào thị trường thì các nhà giao dịch phải cạnh tranh với rất nhiều thương nhân, trong đó có những người được đào tạo rất tốt, vững chuyên môn hay chuyên nghiệp. Có rất nhiều thương nhân được cố vấn bởi các công ty tài chính trung gian nhiều năm kinh nghiệm, giỏi nắm bắt thị trường. Điều này sẽ gây khó khăn và trở ngại rất lớn cho những người mới bước chân vào thị trường tiềm năng này.
Trên đây là thông tin do công ty Luật Dương Gia chúng tôi cung cấp về nội dung “Phái sinh hàng hóa? Ưu điểm, rủi ro của giao dịch hàng hóa phái sinh? “ và các thông tin kinh tế tài chính khác có liên quan, hi vọng những thông tin trên đây chúng tôi đưa ra sẽ hữu ích đối với bạn đọc.
