Có thể nói thiên chức của phụ nữ chính là được làm mẹ, để có thể sinh ra được một đứa trẻ phụ nữ phải trải qua quá trình mang thai và qua các giai đoạn khác nhau sẽ có những thay đổi đối với cơ thể người phụ nữ. Một trong những thay đổi ở giai đoạn đầu đó chính là giai đoạn ốm nghén của mẹ bầu.
Mục lục bài viết
1. Ốm nghén là gì?
Hiện tượng ốm nghén thường xuất hiện từ tuần thứ 4-16 của thai kỳ cũng tùy vào từng cơ địa của mồi người mà xuất hiện. Cũng có trường hợp thai phụ có dấu hiệu ốm nghén suốt thoi gian 9 tháng mai thai.
Không có 1 nguyên nhân chính xác nào gây ra tình trạng ốm nghén khi mang thai. Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng hiện tượng ốm nghén là do sự thay đổi nội tiết tố khi mang thai, cụ thể là sự tăng cao nồng độ Beta HCG do nhau thai tiết ra. Cảm giác nôn/ buồn nôn do ốm nghén cũng bị kích thích bởi các chất có mùi nồng, tanh hay gia vị, đồ ăn dầu mỡ. Cũng có trường hợp ốm nghén khi mang thai xuất hiện không vì tác nhân nào.
Hiện tượng ốm nghén có thể khác nhau ở mỗi lần mang thai. Đồng thời, mức độ ốm nghén cũng có sự khác nhau giữa mang đa thai và đơn thai. Hiện tượng ốm nghén sẽ nặng hơn nếu thai phụ mệt mỏi, sụt cân hoặc gầy yếu.
Thay đổi lối sống, cải thiện chế độ ăn uống phù hợp…sẽ giúp cải thiện các dấu hiệu ốm nghén. Thai phụ có thể uống nhiều nước, chia thành nhiều bữa ăn nhỏ, ăn nhiều hoa quả tươi, nói không với thực phẩm, gia vị có mùi kích thích. Nên ăn thức ăn nhạt, dễ tiêu hóa. Ăn nhẹ bánh mì, bánh quy vào buổi sáng để giảm cảm giác nôn nghén. Khi có biểu hiện ốm nghén, bà bầu không nên quá sức mà cần cân bằng cuộc sống, làm việc và nghỉ ngơi hợp lý.
Tóm lại, ốm nghén khi mang thai là hiện tượng sinh lý bình thường, bà bầu có biểu hiện ốm nghén không cần quá lo lắng mà ảnh hưởng đến thai kỳ của mình. Trong trường hợp ốm nghén kèm các dấu hiệu bất thường thì cần đến bệnh viện được để được sĩ chuyên khoa thăm khám và tư vấn cụ thể.
Ốm nghén tiếng anh là ” Morning sickness”
2. Biểu hiện và các giai đoạn của ốm nghén:
Các triệu chứng ốm nghén thường xuất hiện vào bất cứ thời điểm nào trong ngày. Đặc biệt là khi có sự kích thích về mùi, vị của các thực phẩm như thịt, cá còn sống,… thai phụ sẽ có cảm giác buồn nôn và bị nôn mửa. Trong những trường hợp, nếu thai phụ nôn ói quá nhiều sẽ dẫn đến tình trạng cơ thể bị mất nước. Đồng thời, sự nhạy cảm với mùi vị của thức ăn khiến mẹ bầu ăn không ngon và tỏ ra chán ăn. Không chỉ thế, bà bầu còn luôn bị hoa mắt chóng mặt, nặng hơn là bị sụt cân vì không cung cấp đủ chất dinh dưỡng. Vì vậy, chúng ta có thể nhận thấy được sự mệt mỏi, thiếu năng lượng và không thể tập trung vào công việc khi bà bầu bị “thai nghén”.
Ốm nghén khi mang thai còn có tên gọi là “bệnh buổi sáng” (Morning sickness) do các triệu chứng thường nặng nề vào lúc mới thức dậy. Tuy thế, phần lớn các mẹ bầu đều có thể bị ảnh hưởng tại bất cứ thời điểm nào trong ngày, nhất là khi có sự kích thích về mùi, vị thức ăn hay cả âm thanh, ánh sáng, nơi đông người. Không những thế, mẹ bầu còn gặp phải cảm giác chán ăn, thường xuyên thấy mệt mỏi, thiếu năng lượng, không thể tập trung vào bất cứ điều gì khác hơn ngoài cảm giác buồn nôn, nhức đầu, chóng mặt, rối loạn giấc ngủ…
Đỉnh điểm của các rối loạn này cũng thay đổi trên từng sản phụ nhưng phần lớn là tập trung nhiều quanh tuần lễ thứ chín của thai kì. Một số giả thiết được đặt ra để giải thích cho vấn đề này là do đây là mốc thời gian hình thành trọn vẹn các cơ quan của bào thai. Dưới sự huy động một lượng lớn các nguyên liệu, chất xúc tác, phản ứng chuyển hóa và nồng độ hormone tăng trưởng, những cơn “bùng nổ sinh hóa” khiến cơ thể người mẹ mất căn bằng và hoạt động của các hệ cơ quan từ đó cũng bị xáo động theo.
Sau những ngày “thai hành” vất vả, hầu hết các phụ nữ sẽ cảm thấy thuyên giảm vào tuần thứ 16. Chỉ một số nhỏ (khoảng 10%) còn bị buồn nôn và nôn kéo dài trong suốt thai kỳ đến lúc sinh. Tình trạng buồn nôn và nôn khi mang thai thường không gây hại cho sức khỏe của cả thai phụ và thai nhi. Tuy nhiên, sản phụ cần phải tìm cách khắc phục bằng cách bổ sung đủ nước và điện giải để tránh bị mất nước và giảm cân quá mức, ảnh hưởng đến cân nặng của thai nhi sau khi sinh. Mất nước quá mức có thể dẫn đến rối loạn ở tuyến giáp, gan và nước ối.
Sau những ngày “thai hành” vất vả, hầu hết các phụ nữ sẽ cảm thấy thuyên giảm vào tuần thứ 16. Chỉ một số nhỏ (khoảng 10%) còn bị buồn nôn và nôn kéo dài trong suốt thai kỳ đến lúc sinh.
Chính vì vậy, nếu bạn vẫn còn bị ốm nghén liên tục qua thời điểm này, dù nặng hay nhẹ, đừng cố chịu đựng vì sẽ gây ảnh hưởng đến sức khỏe không phải chỉ của riêng bạn mà còn của sự phát triển của thai nhi. Thai dễ bị suy trường diễn do không nhận đủ năng lượng từ mẹ, chậm phát triển thể lực – tâm thần về sau. Thay vào đó, hãy báo cho bác sĩ sản khoa biết để được hỗ trợ y tế.
Ngoài một số loại thuốc chống ốm nghén được bác sĩ kê toa, các sản phụ nên dùng thêm các loại thảo dược hay mùi vị giúp cơ thể cảm thấy dễ chịu hơn, như mùi sả, kẹo gừng, trà gừng hoặc bổ sung các loại vitamin, khoáng chất, uống đủ nước. Bên cạnh đó, một chế độ nghỉ dưỡng hoàn toàn, tuyệt đối tránh căng thẳng, lo lắng hay không còn phải vướng bận lao động, tư duy sẽ giúp người sản phụ thoải mái và dịu đi cảm giác khó chịu của ốm nghén. Ngoài ra, một số liệu pháp vật lý bên ngoài như châm cứu, bấm huyệt, thôi miên, xoa bóp, thư giãn cơ liên tục… cũng đang từng bước chứng minh tính hiệu quả trong điều trị ốm nghén khi mang thai.
Tóm lại, hiện tượng ốm nghén khá thường gặp ở các phụ nữ mang thai, xảy ra trong ba tháng đầu với định điểm là tuần thứ chín. Những kiến thức cơ bản về vấn đề này sẽ phần nào giúp các mẹ có cách “ứng phó”, vượt qua tháng ngày “mang nặng, đẻ đau” một cách nhẹ nhàng nhất để đón con chào đời.
3. Cách trị ốm nghén nặng cho mẹ bầu đơn giản:
Nguyên nhân gây ra ốm nghén trong thai kỳ cho đến nay vẫn chưa thấy có cơ chế nào rõ ràng. Một số giả thiết được đặt ra là do sự thay đổi nội tiết tố sinh lý khi mang thai. Trong đó, khi nồng độ progesterone tăng cao sẽ làm giãn các cơ của hệ tiêu hóa, dẫn đến thức ăn trong dạ dày bị đẩy lên thực quản tạo cảm giác buồn nôn. Chất này còn làm thức ăn trong dạ dày chậm tiêu hóa hơn bình thường, gây chứng khó tiêu. Bên cạnh đó, một số phụ nữ có hệ thần kinh vốn nhạy cảm, có phản xạ rất mạnh với những thay đổi trong cơ thể, nhất là khi mang thai.
+ Nghỉ ngơi, ngủ đủ giấc và thư giãn càng nhiều càng tốt. Stress và mệt mỏi có thể khiến tình trạng ốm nghén trở nên tồi tệ hơn. Do đó, nếu có thể bạn nên tạm nghỉ việc một thời gian ngắn để không làm tình trạng tồi tệ thêm nữa.
+ Uống nước thường xuyên để tránh mất nước. Bạn nên uống từng ngụm nhỏ và thường xuyên. Việc này có thể giúp ngăn ngừa nôn hơn là bạn uống một lượng nước lớn cùng một lúc. Hãy thử uống nước giữa các bữa ăn. Nếu bạn thấy thật khó để không nôn ra mọi thứ, bạn chỉ nên uống vài ngụm nước trong bữa ăn.
+ Tránh các đồ uống lạnh, chua hay ngọt.
+ Chia nhỏ các bữa ăn và hạn chế để dạ dày trống vì có thể làm bạn cảm thấy buồn nôn hơn. Bạn cần giữ lượng đường trong máu không xuống quá thấp bằng cách ăn một lượng nhỏ thức ăn ít đường, thực phẩm giàu chất xơ hay chứa nhiều carbohydrate và ít chất béo như bánh mì, cơm hoặc mì ống.
+ Ưu tiên cho các loại thực phẩm dễ ăn như bánh mì nướng hoặc bánh quy giòn. Vì các loại thực phẩm này tốt hơn so với các loại thực phẩm ngọt, cay hoặc béo. Hãy ưu tiên dùng một số loại thực phẩm có hàm lượng protein cao như thịt, trứng, các loại hạt hoặc các sản phẩm từ sữa như bánh quy giòn.
+ Nếu bị ốm nghén không ăn được bạn nên bổ sung dinh dưỡng cho cơ thể bằng các món ăn đơn giản như bánh quy lạt. Hãy nghỉ ngơi trong 20 phút hoặc lâu hơn trước khi ra khỏi giường và nhớ dành thời gian để làm thức ăn vào buổi sáng.
+ Gừng được xem là một trong những phương pháp giúp giảm buồn nôn. Gừng tươi có thể khó sử dụng với một số mẹ bầu. Do đó, bạn hãy sử dụng gừng dưới dạng sản phẩm như bánh quy gừng, trà gừng hoặc dùng sirô gừng, viên nang hoặc viên nén.
