Niên biểu sự kiện của Lịch sử thế giới hiện đại (1917 - 1945) là tài liệu vô cùng bổ ích giúp quý độc giả tiết kiệm thời gian và công sức làm việc. Sau đây là nội dung chi tiết mời các bạn cùng tham khảo.
Mục lục bài viết
1. Niên biểu sự kiện của Lịch sử thế giới hiện đại (1917 – 1945):
Nước Nga (Liên xô)
| Thời gian | Sự kiện | Kết quả |
| T2. 1917 | Cách mạng dân chủ tư sản Nga thắng lợi | Lật đổ chế độ Nga hoàng, 2 chính quyền song song tồn tại. |
| 7.11.1917 | CMT10 Nga thắng lợi | – Lật đổ Chính phủ lâm thời tư sản. – Thành lập nước cộng hoà xô viết và xoá bỏ chế độ người bóc lột người. |
| 1918- 1920 | Xây dựng và bảo vệ chính quyền Xô viết | Xây dựng hệ thống chính trị- Nhà nước mới đánh thắng thù trong giặc ngoài. |
| 1921- 1941 | Liên xô xây dựng CNXH | Công nghiệp hoá XHCN, tập thể hoá Nông nghiệp, từ một nước nông nghiệp thành một nước công nghiệp. |
Các nước khác:
| Thời gian | Sự kiện | Sự kiện |
| 1918- 1923 | Cao trào cách mạng châu Âu, châu Á. | Các Đảng cộng sản ra đời, quốc tế cộng sản thành lập |
| 1924- 1929 | Thời kỳ ổn định, phát triển của CNTB | Sản xuất công nghiệp phát triển nhanh chóng chính trị ổn định. |
| 1929- 1933 | Cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới. | Kinh tế giảm sút nghiêm trọng, bất ổn định. |
| 1933- 1939 | Các nước tư bản tìm cách thoát khỏi cuộc khủng hoảng. | – Đức, Ý, Nhật: Phát xít hoá chế độ chính trị. – Anh, Pháp, Mĩ: Cải cách kinh tế- xã hội. |
| 1939- 1945 | Chiến tranh thế giới thứ 2 bùng nổ. | – 72 nước trong tình trạng chiến tranh. – CNPX thất bại. – Thắng lợi thuộc về Liên xô và nhân loại tiến bộ. |
2. Một số sự kiện lịch sử tiêu biểu:
2.1. Chủ nghĩa xã hội ra đời:
Chủ nghĩa xã hội phát triển từ lý thuyết của các nhà kinh điển Mác-Lênin trở thành một thực thể chính trị, kinh tế và quân sự mạnh mẽ tại Liên Xô, một quốc gia chiếm 1/6 diện tích của thế giới. Điều này đã tạo ra một lực lượng đối lập với chủ nghĩa tư bản và khởi đầu một cuộc đấu tranh lịch sử giữa chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa tư bản. Trong thời kỳ này, mâu thuẫn giữa hai hệ thống này trở nên sắc nét hơn, và mối quan hệ quốc tế mới bắt đầu ảnh hưởng mạnh mẽ đến các quan hệ quốc tế hiện đại.
Trong bối cảnh này, mâu thuẫn giữa các nước thuộc địa tại châu Á và châu Phi và chủ nghĩa đế quốc trở nên ngày càng căng thẳng hơn do chủ nghĩa đế quốc gia tăng khai thác tài nguyên thuộc địa để ủng hộ Chiến tranh thế giới thứ nhất và sau đó để bù đắp cho thất bại của họ trong chiến tranh này. Cuộc Cách mạng Tháng Mười Nga mở ra một giai đoạn mới cho phong trào giải phóng dân tộc tại các nước thuộc địa. Liên Xô và Phong trào Cộng sản quốc tế chú trọng vào việc đào tạo cán bộ và truyền bá lý luận Mác-Lênin, hỗ trợ sự phát triển và trưởng thành của các tổ chức cách mạng thuộc địa. Liên Xô trở thành một đồng minh đáng tin cậy trong phong trào giải phóng dân tộc.
2.2. Thế giới giai đoạn chiến tranh thế giới I & II:
Chiến tranh đã thúc đẩy sự mâu thuẫn sâu sắc giữa giai cấp công nhân và nhân dân lao động với giai cấp tư sản trong các nước tư bản, làm gia tăng căng thẳng xã hội. Cuộc chiến tranh đổ lỗi mọi tai họa trực tiếp lên đầu nhân dân và lao động trong các nước tham chiến. Vì vậy, trong và sau Cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất, đã xảy ra một cao trào cách mạng, nổi lên vào những năm (1921-1924), sau đó lại tái nổ vào những năm (1929-1933) do tác động đặc biệt nặng nề từ cuộc khủng hoảng kinh tế. Sau chiến tranh, các nước chiến thắng như Anh, Pháp và Mỹ đã tổ chức cuộc Hội nghị tại Vécxây năm 1919, sau đó là Hội nghị Oasintơn để thiết lập một trật tự thế giới mới được gọi là trật tự Vécxây-Oasintơn. Tuy nhiên, trật tự này tồn tại nhiều mâu thuẫn, đặc biệt là giữa các nước đế quốc. Có mâu thuẫn giữa các nước thua cuộc và các nước chiến thắng, cũng như giữa các nước chiến thắng với nhau. Anh, Pháp và Mỹ đạt được nhiều quyền lợi, trong khi các quốc gia khác như Italia và Nhật Bản cảm thấy không hài lòng với phân chia thế giới này. Để giải quyết các vấn đề nội và ngoại giao, Đức, Italia và Nhật Bản đã thiết lập các chính quyền phát xít, tức là chính quyền độc tài, công khai thực hiện chính sách khủng bố và mở rộng xâm lược, dẫn đến Cuộc chiến tranh thế giới thứ hai. Cuộc xung đột này tái đưa nhân loại vào cảnh chém giết đẫm máu, kéo dài từ năm 1939 đến năm 1945, và kết thúc với sự thất bại và diệt vong của phát xít.
2.3. Hình thành trật tự thế giới mới – hai cực Ianta:
Vào tháng 2 năm 1945, khi chủ nghĩa phát xít có vẻ đã thất bại, J. Stalin của Liên Xô, Sớcsin của Anh, và F. Rudơven của Mỹ đã tụ họp tại Ianta (Crưm, Liên Xô) để thiết lập một trật tự thế giới mới, gọi là trật tự thế giới hai cực Ianta. Họ thành lập một tổ chức quốc tế lớn nhất thế giới nhằm đảm bảo sự tồn tại của trật tự mới và duy trì hòa bình và an ninh toàn cầu.
Sau năm 1945, chủ nghĩa xã hội đã mở rộng từ một quốc gia đến trở thành một hệ thống kinh tế chính trị quốc tế do Liên Xô dẫn đầu. Trong khi đó, Mỹ trở thành siêu cường thế giới trong lĩnh vực tư bản, đối lập với thế giới xã hội chủ nghĩa. Mỹ và đồng minh của họ cũng chống lại các phong trào giải phóng dân tộc ở châu Á, châu Phi và Mỹ Latinh đang trỗi dậy mạnh mẽ.
Vì vậy, trong trật tự thế giới hai cực Ianta, có ba lực lượng chính đối đầu trên sân khấu quốc tế: lực lượng chủ nghĩa xã hội đối mặt với chủ nghĩa tư bản, phong trào giải phóng dân tộc do Liên Xô dẫn đầu và chủ nghĩa tư bản đối đầu với chủ nghĩa xã hội, cũng như phong trào giải phóng dân tộc do Mỹ lãnh đạo. Ngoài ra, cần nhớ đến phong trào công nhân và nhân dân lao động ở các quốc gia tư bản, họ đã đấu tranh để bảo vệ quyền dân sinh và dân chủ.
Kết quả của các phong trào giải phóng dân tộc đã đạt được những thành tựu lớn. Từ những năm 1940 đến những năm 1960 của thế kỷ XX, cách mạng lan tỏa từ châu Á đến châu Phi đã làm sụp đổ hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc. Điều này đã dẫn đến sự xuất hiện của hàng trăm quốc gia độc lập mới, góp phần thay đổi diện mạo của lịch sử thế giới hiện đại và đóng góp vào tiến trình lịch sử của nhân loại.
Tuy nhiên, từ những năm 1980 đến những năm 1990 của thế kỷ XX, chủ nghĩa xã hội trên toàn thế giới đã trải qua một cuộc khủng hoảng toàn diện. Nhân cơ hội này, các lực lượng đối lập đã tiến hành cuộc chống đối mạnh mẽ. Chủ nghĩa xã hội ở Đông Âu đã sụp đổ vào những năm 1980 và sau đó, vào năm 1991, Liên Xô cũng tan rã. Các quốc gia xã hội chủ nghĩa còn lại ở châu Á đã phải thực hiện sự đổi mới và điều chỉnh để tồn tại và phát triển, trong đó có việc quay lại với lý thuyết Mác-Lênin về chế độ kinh tế xã hội chủ nghĩa hàng hóa thị trường.
3. Ý nghĩa lịch sử của Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917:
Thắng lợi của Cách mạng Tháng Mười và sự ra đời của Nhà nước Soviet do Lenin sáng lập đã gây biến đổi quyết định đối với dân tộc Nga. Nó đã biến đổi Nga từ một quốc gia phong kiến, tư bản lạc hậu, và nghèo đói thành một cường quốc hàng đầu thế giới về kinh tế, chính trị, quân sự, khoa học, kỹ thuật, văn hoá, giáo dục và nhiều lĩnh vực khác. Qua đó, nó đã đưa quần chúng công-nông từ tư cách nô lệ trở thành người làm chủ đất nước và xã hội. Ngoài ra, vai trò và vị thế quốc tế của Nga liên tục được nâng cao.
Trải qua 105 năm kể từ Cách mạng Tháng Mười Nga, thời đại này vẫn còn có ý nghĩa sâu sắc. Nó đã tạo điều kiện cho phong trào cộng sản và công nhân trên toàn cầu. Dưới sự sáng tỏ và ủng hộ nhiệt tình của Nga Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa, cách mạng vô sản đã lan tỏa mạnh mẽ tại châu Âu và gây ra một làn sóng chiến đấu của công nhân và nhân dân lao động, đánh đổ chế độ tư sản độc quyền tại nhiều nơi. Nó đã dẫn đến xuất hiện một hệ thống xã hội chủ nghĩa đóng vai trò quan trọng trong tiến trình phát triển của thế giới hiện đại.
Cách mạng Tháng Mười Nga cũng đã có tác động mạnh mẽ đến cuộc sống chính trị và xã hội của nhiều quốc gia và dân tộc khác. Nó đã thúc đẩy các dân tộc bị áp bức và các quốc gia phụ thuộc nổi dậy để đòi quyền tự do và độc lập, mang lại niềm tin và hy vọng về khả năng tự giải phóng.
Ở châu Á, châu Phi và châu Mỹ Latinh, công nhân và nhân dân lao động của nhiều quốc gia thuộc địa đã nổi lên đấu tranh cho độc lập dân tộc, giải phóng hàng trăm triệu người khỏi xiềng xích nô lệ, tạo nên một phong trào giải phóng dân tộc mạnh mẽ trên toàn thế giới.
Thắng lợi của Cách mạng Tháng Mười, thành tựu của chế độ Soviet và chiến thắng của Liên Xô trong Chiến tranh Thế giới thứ hai đã thúc đẩy phong trào đấu tranh vì dân sinh, dân chủ và tiến bộ xã hội ở các nước tư bản phát triển. Điều này đã buộc chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa đế quốc phải thực hiện điều chỉnh để thích nghi và tồn tại.
V.I. Lenin từng tuyên bố: “Cuộc Cách mạng Tháng Mười của chúng ta đã mở ra một thời đại mới trong lịch sử thế giới.”
Suốt gần 80 năm tồn tại của nước Nga Soviet và sau đó là Liên bang Soviet (Liên Xô), nhân loại đã chứng kiến những biến đổi kỳ diệu trong đời sống con người trên diện tích 1/3 Trái Đất. Hồng quân Liên Xô đã đánh bại mối nguy cơ phát xít và đạt được nhiều thành tựu lớn trong việc thực hiện chủ nghĩa xã hội hiện thực.
Tuy nhiên, sau khi chủ nghĩa xã hội sụp đổ ở Liên Xô và Đông Âu, các thế lực thù địch đã và đang đối đầu mạnh mẽ và cố gắng phủ nhận những thành tựu của Cách mạng Tháng Mười Nga và tư tưởng cơ bản của nó, tức là chủ nghĩa Marx-Lenin. Chúng đã thể hiện quan điểm rằng Cách mạng Tháng Mười Nga chỉ có giá trị tại Nga, từ đó phủ nhận ý nghĩa toàn cầu và biện chứng của Cách mạng Tháng Mười Nga cũng như của chủ nghĩa xã hội chủ nghĩa nói chung, và thậm chí phủ nhận tính khoa học và cách mạng của chủ nghĩa Marx-Lenin.
