Nhất tâm đảnh lễ là gì? Ý nghĩa của đảnh lễ trong Phật giáo?

1. Nhất Tâm Đảnh lễ là gì?

Đảnh lễ (Phạn: śirasā’bhivandate, Hán: 頂禮) là hình thức cung kính quỳ lạy, dập đầu trước Phật, Bồ tát, nhằm thể hiện tấm lòng thành kính tín ngưỡng của chúng sinh với các bậc tôn quý, là một nghi tiết quan trọng trong đạo Phật.

Để đảnh lễ, đầu tiên tín đồ đứng thẳng chắp tay, tay phải khép lại tựa búp sen, không để trống giữa, hai chân cách nhau khoảng 2 tấc, đứng hình chữ bát (八). Sau khi đứng tịnh tâm quán tưởng, tín đồ từ từ hạ mình quỳ xuống, tay phải chạm đất trước, tay trái chắp ngang ngực, khom người xuống, hai đầu gối, hai cùi chỏ chạm đất, đỉnh đầu lạy xuống, chạm đất, tiếp xúc với hai chân của đối tượng đảnh lễ. Nếu đảnh lễ với tượng Phật, Bồ tát thì phải nâng hai tay quá đầu, để khoảng trống chừng 2 tấc giữa hai tay, tựa như tiếp xúc với bàn chân Phật.

2. Nghi thức Đảnh lễ trong Phật Giáo:

Tại Ấn Độ, đây là hình thức tín ngưỡng thể hiện sự sùng kính tối cao, lấy cái cao nhất của mình là đỉnh đầu mà kính trọng cái thấp nhất của người khác là chân, đây cũng là cách thể hiện sự kính phục, sùng bái.

Trong Tán Di Đà Phật Kệ (Taisho Vol 47, No. 1978) có ghi: “Phật quang chiếu diệu tối đệ nhất, cố Phật hựu hiệu Quang Viêm Vương, Tam Đồ hắc ám mông quang khải, thị cố đảnh lễ Đại Ứng Cúng (佛光照耀最第一、故佛又號光炎王、三塗黑闇蒙光啟、是故頂禮大應). Đại ý có nghĩa là “Hào quang Phật tỏa sáng bậc nhất, Phật hiệu Quang Viêm Vương, Ba Đường tăm tối mong soi tỏ, vậy nên kính lễ Đại Ứng Cúng”.

Trong bài thơ Thu Nhật Du Đông Sơn Tự Tầm Thù Đàm Nhị Pháp Sư (秋日游東山寺尋殊曇二法師) do Huệ Tuyên (慧宣) viết có câu rằng: “Tâm hoan tức đảnh lễ, đạo tồn nhưng mục kích (心歡卽頂禮、道存仍目擊). Nghĩa là “Tâm vui tức kính lễ, đạo còn như mắt thấy”.

Đảnh lễ cũng được gọi với những cái tên khác là Đầu Đảnh Kính Lễ (頭頂禮敬, tức đỉnh đầu kính lạy), Đầu Diện Lễ Túc (頭面禮足, có nghĩa là đầu mặt lạy dưới chân), Đầu Diện Lễ (頭面禮, có nghĩa là đầu mặt lạy); đồng nghĩa với hình thức Ngũ Thể Đầu Địa (五體投地 tức là năm vóc gieo xuống đất), Tiếp Túc Lễ (接足禮 nghĩa là lạy chạm chân). Đây là cách thể hiện lòng tôn kính tột cùng, tiêu diệt 5 trược phiền não, thành tựu 5 loại gia tri: thân, miệng, ý, công đức, sự nghiệp.

Tín đồ cần lưu ý, khi đảnh lễ phải giữ đầu chạm đất và giữ nguyên một lúc. Việc cúi lạy rồi “giữ yên một lúc” là rất cần thiết, vì khi ấy không chỉ thân phàm mà cả tâm đều cung kính lễ. Khoảng lặng ấy là để ta dốc hết tâm tư cung kính lễ lạy Phật. Khi lạy Phật thì nên chậm rãi, thong thả để thể hiện tấm lòng thành kính, trang nghiêm.

Theo nghi thức thông thường thì khi đảnh lễ là lạy 3 lần, tương ứng với lễ lạy Tam bảo – tức Phật bảo, Pháp bảo và Tăng bảo. Tuy nhiên, vì lòng thành kính với Phật, ta lạy bao nhiêu cũng được, vừa tôn kính trang nghiêm vừa xả bỏ tâm ngã mạn. Dù vậy, với người ốm yếu, bệnh tật, các tín đồ không lạy được đúng phép thì cũng không mang tội, miễn tâm vẫn thành kính hướng Phật là được.

3. Ý nghĩa của đảnh lễ trong Phật Giáo: 

Trong Kinh Hoa Nghiêm có ghi: “Khi lễ kính tam bảo phải thực hiện Ngũ thể đầu địa (tức năm vóc sát đất), nhờ tâm kiền mà nhiếp nhục kiêu mạn (tiêu trừ kiêu căng ngạo mạn)”. Do vậy, có 5 ý nghĩa khi đảnh lễ là:

Thứ nhất, người hành lễ khi gối phải chạm đất, nguyện chúng sinh được giác ngộ.

Thứ hai, người hành lễ khi gối trái chạm đất, nguyện chúng sinh ngoại đạo không khởi tà niệm, ai nấy đầu an trụ trong chánh giác đạo.

Thứ ba, người hành lễ khi tay phải chạm dất, nguyện Thế Tôn ngồi tại Kim Cang Tòa, đại địa chấn động, bày hiện điềm lành, chứng nhập đại giác ngộ.

Thứ tư, người hành lễ khi tay trái chạm đất, nguyện chúng sinh xa lìa ngoại đạo, dùng tứ nhiếp pháp mà thu nhiếp người chưa điều phục.

Thứ năm, người hành lễ khi đỉnh đầu chấm đất, nguyện chúng sanh xa lìa tâm kiêu mạn, đầu thành tựu vô kiến đảnh tướng.

Ta tán thán Phật sinh độ cảm, lạy Phật để thân tâm thanh tịnh an ổn, đưa tâm về với thực tại bình an, cảm nhận màu nhiệm nội tâm rõ rệt. Hàng thượng căn thượng trí vào đạo qua cửa pháp, cửa tâm, người thấp hơn thì nghe Phật dạy điều hay tương ưng với họ liền liễu ngộ mà điều chỉnh tâm thanh tịnh. Hạng người thứ ba không chứng ngộ lời Phật dạy, cần lạy Phật rồi sám hối mà tiêu nghiệp ác, thấy được đạo lý trong đời.

Ta lạy Phật, Bồ tát, thành kính hướng tâm tới các Ngài, thể hiện tấm lòng thiết tha, ngưỡng mộ, cầu gia bị, khi ấy tâm cũng tự nhiên mà thanh tịnh hơn. Lòng thành kính với Phật, không quan tâm tới chúng sanh, chỉ tập trung tu tập, qua thời gian mà độc cảm tâm cao lên, phiền não không còn ảnh hưởng, nghiệp báo tiêu trừ, tâm sinh hoan hỷ, hướng thiện, tốt đẹp.

Ban đầu lạy Phật, ta thấy người mệt, mồ hôi đầm đìa là vì nghiệp còn nặng, lâu dầu nghiệp tiêu, không còn thấy mệt, trái lại ta thấy vui tươi, khi không lạy Phật mà có cảm giác thiếu hụt, khi ấy chứng tỏ nghiệp ác đã thuyên giảm, phước bác tăng trưởng, càng phải nuôi dưỡng, càng không được quên đảnh lễ.

Người đệ tử Phật giáo mỗi ngày siêng năng đảnh lễ Phật, tụng kinh, tu tập theo lời Phật dạy, căn lành sẽ lớn tương ứng với thành quả tu hành, phước bác cứ tích lũy đời đời kiếp kiếp. Do vậy, Đảnh lễ là nghi tiết quan trọng trong đạo Phật, trước Phật Bồ tát tâm cung kính kiền thành mà dập đầu, quỳ lạy, giúp ta nhận thức rõ rệt nội tâm, khiến cho tâm quay về chốn an yên, thanh tịnh.

4. Nhất Tâm Đảnh Lễ Phật Nguyện Đời Bình An:

4.1. Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật:

 Thế thường, đa phần nhân loại khi gặp bịnh hoạn, tai ương thì hoảng loạn sợ hãi, cầu cho tai qua nạn khỏi, và khi tai qua nạn khỏi, con người lại quên ngay những tai ương, bất hạnh rồi tiếp tục trở lại tạo nhiều nghiệp bất thiện như kiểu.. ”ngựa quen đường cũ”.

Cầu thoát ly khổ nạn là chuyện của một chúng sanh bình thường, nhưng cầu để thoát lý luân hồi sinh tử, để không gặp phải những bất hạnh tái đi tái lại nhiều lần, ấy mới là hành động của bậc trí..

Đức Phật dạy trong Kinh Pháp Hoa: ”Tam giới vô an, do như hỏa trạch”, thế giới này mở TV lên thì tin tức xấu, Bad news chiếm hết 80 %, đó là sự thật khách quan, nên người Mỹ mới có câu: ”No news is good news” là vậy!

Chưa lúc nào như lúc này, sự bình an trong tâm hồn con người quả thực không có giá trị nào sánh được. Một ông triệu phú ở Đại Hàn bị nhiễm Virus Covid 19 sắp chết, từ trên lầu cao tuyệt vọng đã tung tiền rãi xuống đất, những đồng tiền mà trước đây ông ra sức kiếm và dành dụm để trèo lên đỉnh thành công và thành danh trong cuộc đời. Thế mới biết, tiền chỉ có thể mua được bình an ở những cấp độ nhỏ, trước cái chết, trước bịnh tật nan y thì…” $ nhiều để làm gì? ”

Kinh Phật dạy:

CUỘC ĐỜI CON NGƯỜI SỐNG CHẾT LUÂN CHUYỂN NHƯ HƠI THỞ VÀO RA, THOẮT CHỐC ĐÃ NHẬP BAO THAI, THOẮT CHỐC RA KHỎI BÀO THAI, CHO ĐẾN THOẮT CHỐC ĐÃ TRẢI QUA Ư SỐ LẦN XUẤT NHẬP NHƯ THẾ.

Sinh ra chẳng biết từ đâu đến, chết đi chẳng biết về đâu, mờ mờ mịt mịt qua ngàn đời vạn kiếp mà vẫn không biết được.

“Thoắt chốc sinh lên cõi trời, thoắt chốc sa vào địa ngục; thoắt chốc trở thành quỷ đói, súc sinh, cho đến làm người, làm chư thiên”. Vượt lên rồi chìm xuống, chìm xuống lại vượt lên, qua ngàn đời vạn kiếp vẫn không biết được.

Xưa, ông Cấp Cô Đôc có lần đang ở trong tịnh thất cùng đức Phật, Phật chỉ một con kiến bò trên mặt đất mà nói với ông:

– Con kiến này từ thời đức Phật Tỳ-bà-thi ra đời cho đến nay, trải qua bảy đức Phật ra đời mà vẫn còn đọa làm thân kiến.

Thông thường, mỗi một vị Phật ra đời trải qua thời gian rất lâu xa, huống chi đến bảy vị Phật?

Sau khi đức Phật Thích-ca ra đời, phải trải qua hơn 1.725.000 năm thì đức Bồ Tát Di-lặc mới từ cung trời Đâu-suất đản sinh.

Chẳng biết đến lúc ấy liệu con kiến kia đã thoát được thân kiến hay chưa?

Than ôi, luân hồi đáng sợ như thế, chứ không phải một con Virus giết người mới đáng sợ đâu! Con virus giết người cùng lắm là giết tấm thân trong kiếp này, nhưng hể khi nào còn HẠT GIỐNG LUÂN HỒI Tham Sân Si, Vô Minh, Tham Ái trong tâm ta là có thể chỉ.. né được kiếp này, không bảo đảm vĩnh viễn không gặp lại virus, bịnh hoạn, tai ương, đau khổ với ngàn vạn lần tái sinh lui tới trong lục đạo. Chúng tôi xin chia sẻ cái nhìn qua lăng kính thời cuộc dưới con mắt nhà tu, xin Đại chúng liễu tri và suy gẫm thêm về lời Phật dạy.

” Nguyện chiều nay bến luân hồi

Có người tỉnh mộng bên lời Kinh xưa…”

Như Nhiên -T Tánh Tuệ

Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật

4.2. Kinh Vô Úy:

Nguyện cầu uy đức Phật Bảo
Nguyện cầu uy đức Pháp Bảo
Nguyện cầu uy đức Tăng Bảo
Xin Tam Bảo gia hộ
Ngăn ngừa mọi tai ương
Những hiện tượng bất tường
Những mộng mị xấu xa
Những nghịch duyên trở ngại
Thảy đều mau tan biến

Nguyện muôn loài chúng sanh
Người khổ xin hết khổ
Người sợ hết sợ hãi
Người sầu hết sầu bi
Biết cho với niềm tin
Biết hộ trì giới hạnh
Biết lạc trú trong thiền

Chư thiên đã vân tập
Xin tùy hỷ phước lành
Ðược cát tường như ý
Rồi phản hồi thiên xứ

Chư Toàn Giác đại lực
Chư Ðộc Giác đại lực
Thinh Văn Giác đại lực
Nguyện tổng trì uy đức
Cầu phúc lành phát sanh.

4.3. Từ Bi Nguyện:

 Nguyện cầu tám hướng mười phương
Chúng sanh muôn loại hãy thường an vui
Dứt trừ oan trái nhiều đời
Bao nhiêu đau khổ đến hồi duyên tan
Hại nhau chỉ chuốc lầm than
Mê si điên đảo vô vàn lệ châu
Chúng sanh vô bệnh sống lâu
Nguyện cho thành tựu phước sâu đức dày
Nguyện cho an lạc từ nay
Dứt trừ thống khổ đắng cay oán hờn
Dứt trừ kinh sợ tai ương
Bao nhiêu phiền não đoạn trường vĩnh ly
Nguyện cầu Tam Bảo chứng tri
Sống đời thanh tịnh từ bi vẹn toàn.

Nguyện đem tâm thanh tịnh
Cầu Pháp giới chúng sinh
Thoát ly luân hồi khổ
Phật đạo chong’ viên thành. 

– Kinh’ chia sẻ cùng chư Tôn đức, chư vị Pháp hữu và quí Phật tử hình ảnh Tăng Ni tụ học tại xứ Phật phát nguyện đảnh lễ lên Linh Thứu Sơn với tâm nguyên cầu cho Thế giới hòa bình, chúng sinh an lac, sớm thoát khỏi cơn Đại dịch vây khốn, tai kíp chóng tiêu tan…  Nam Mô Linh Sơn Hội Thượng Phật Bồ Tát. Mahatát .