Mức bảo hộ danh nghĩa và mức bảo hộ thực tế là những cụm thuật ngữ được sử dụng phổ biến trong thương mại quốc tế hay kinh tế quốc tế và gắn bó chặt chẽ với thuế quan. Mức bảo hộ danh nghĩa và thực tế mang bản chất khác nhau, do đó, việc áp dụng cũng có nhiều điểm khác biệt. Vậy mức bảo hộ danh nghĩa là gì? Mức bảo hộ thực tế là gì? Nội dung?
Mục lục bài viết
1. Định nghĩa và nội dung về mức bảo hộ danh nghĩa?
Rất khó để đánh giá tác động của các hàng rào thuế quan giữa các quốc gia. Rõ ràng, cách thức mà nhu cầu nhập khẩu phản ứng với những thay đổi của thuế quan sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Chúng bao gồm phản ứng của người sản xuất và người tiêu dùng đối với sự thay đổi giá cả, tỷ trọng nhập khẩu trong sản xuất và tiêu dùng trong nước, khả năng thay thế hàng nhập khẩu cho các sản phẩm trong nước, v.v. Phản ứng đối với các mức thuế quan sẽ khác nhau giữa các quốc gia cũng như giữa các mặt hàng. Do đó, số lượng thuế quan không nhất thiết xác định tác dụng hạn chế của nó.
Thông thường, những so sánh như vậy chỉ áp dụng cho các sản phẩm mà thuế quan là phương tiện bảo vệ chính. Điều này thường đúng đối với các sản phẩm phi nông nghiệp ở các nước phát triển (các chiến lược khác, chẳng hạn như hạn ngạch nhập khẩu, là biện pháp phổ biến để bảo vệ hàng hóa nông nghiệp). Mặc dù thuế quan đối với nguyên liệu thô nhập khẩu sẽ bảo vệ các nhà sản xuất trong nước đối với những mặt hàng đó, nhưng thuế quan này cũng sẽ làm tăng chi phí cho các nhà sản xuất trong nước sử dụng nguyên liệu thô đó. Những điều kiện này đòi hỏi phải có sự phân biệt giữa mức bảo hộ danh nghĩa và mức bảo hộ thực tế.
Mức bảo hộ danh nghĩa hay còn gọi là tỷ lệ bảo hộ danh nghĩa là số tiền bảo hộ thực tế dành cho các nhà cung cấp trong nước của sản phẩm cuối cùng khi mức độ bảo hộ được áp dụng cho sản phẩm cuối cùng được nhập khẩu cạnh tranh. Đây là một phương pháp đo lường hiệu quả của bảo hộ hải quan đối với mức độ mà một ngành cụ thể được bảo hộ bằng thuế và nó được tính là “(giá trong nước – giá quốc tế) / giá quốc tế”.
Ví dụ: giả sử rằng ban đầu cùng một sản phẩm nội địa và sản phẩm nhập khẩu đều có giá £ 100. Nếu hiện tại áp dụng thuế giá trị quản cáo 10% cho sản phẩm nhập khẩu, giá của sản phẩm sẽ tăng lên 110 bảng Anh. Điều này cho phép giá trị gia tăng (và giá cả) trong nước tăng lên tới £ 10 với sản phẩm nội địa vẫn hoàn toàn cạnh tranh với sản phẩm nhập khẩu. Do đó, tỷ lệ bảo hộ danh nghĩa dành cho các nhà cung cấp trong nước là 10% giá hàng nhập khẩu.
Mức độ bảo hộ thực tế là một khái niệm phức tạp hơn: coi rằng cùng một sản phẩm – quần áo – có giá 100 đô la trên thị trường quốc tế. Nguyên liệu được nhập khẩu để làm quần áo (nguyên liệu đầu vào) được bán với giá 60 đô la. Trong tình hình thương mại tự do, một công ty có thể tính phí không quá 100 đô la cho một chiếc quần áo tương tự (bỏ qua chi phí vận chuyển). Nhập vải với giá 60 đô la, nhà sản xuất quần áo có thể thêm tối đa 40 đô la cho nhân công, lợi nhuận, tiền thuê và những thứ tương tự. Khoản chênh lệch 40 đô la này giữa 60 đô la chi phí nguyên vật liệu đầu vào và giá của sản phẩm được gọi là giá trị gia tăng.
Cần phân biệt mức bảo hộ danh nghĩa và thuế quan danh nghĩa, theo đó thuế quan danh nghĩa liên quan đến hàng hóa nhập khẩu không tính đến ảnh hưởng của lạm phát hoặc các loại thuế khác. Vì vậy, nó không phải là phản ánh trung thực giá tại thời điểm nhập khẩu. Nó cũng được gọi là thuế suất hiệu dụng.
Mức bảo hộ thức tế có luôn lớn hơn mức bảo hộ danh nghĩa không?
Tỷ lệ bảo hộ hiệu quả tính thuế suất như một tỷ lệ giá trị gia tăng của một hoạt động kinh tế, do đó, nó là một thước đo chính xác hơn nhiều về mức độ ảnh hưởng của một giai đoạn sản xuất cụ thể bởi thuế quan danh nghĩa. Kết quả là: Bảo vệ hiệu quả thường cao hơn bảo vệ danh nghĩa.
2. Định nghĩa về mức bảo hộ thực tế:
Mức bảo hộ thực tế hay còn gọi là tỷ lệ bảo hộ thực tế là số tiền bảo hộ thực tế dành cho các nhà cung cấp trong nước của sản phẩm cuối cùng khi một mục tiêu được áp dụng cho sản phẩm cuối cùng được nhập khẩu cạnh tranh, nhưng không có thuế quan hoặc thuế suất thấp hơn được áp dụng đối với đầu vào nhà máy được nhập khẩu để sản xuất sản phẩm đó.
Ví dụ: giả sử rằng ban đầu cùng một sản phẩm cuối cùng trong nước và thành phẩm cuối cùng nhập khẩu đều có giá £ 100. Ngoài ra, giả định rằng giá của sản phẩm trong nước được tạo thành từ 50% giá trị gia tăng từ nguyên liệu đầu vào trong nước và 50% bởi nguyên liệu nhập khẩu. Nếu hiện tại áp dụng mức thuế định giá 10% cho sản phẩm cuối cùng nhập khẩu, giá của nó sẽ tăng lên 110 bảng Anh. Tuy nhiên, nếu không có thuế quan nào được áp dụng đối với nguyên liệu thô nhập khẩu, thì giá nhập khẩu của những nguyên liệu này sẽ vẫn ở mức 50 bảng Anh. Điều này cho phép giá trị gia tăng (và giá) trong nước tăng lên đến £ 10, với sản phẩm cuối cùng trong nước vẫn hoàn toàn cạnh tranh với sản phẩm cuối cùng nhập khẩu. Do đó, tỷ lệ bảo hộ hiệu quả dành cho các nhà cung cấp trong nước là 20% (tức là 10 bảng Anh giá trị gia tăng / 50 bảng Anh giá trị gia tăng hiện có).
Tình hình tương tự có thể được xem xét với thuế quan – ví dụ, 20% đối với quần áo và 10% đối với vải. Mức thuế 20% đối với quần áo sẽ làm tăng giá nội địa từ 20 đô la lên 120 đô la, trong khi mức thuế 10 phần trăm đối với vải sẽ làm tăng chi phí nguyên liệu cho nhà sản xuất trong nước từ 6 đô la lên 66 đô la. Do đó, sự bảo hộ sẽ cho phép công ty hoạt động với biên giá trị gia tăng là 54 đô la – chênh lệch giữa giá nội địa là 120 đô la và chi phí nguyên liệu là 66 đô la.
Chênh lệch giữa giá trị gia tăng của 40 đô la không có bảo hộ thuế quan và giá trị gia tăng của 54 đô la có biên lợi nhuận là 14 đô la. Điều này có nghĩa là tỷ lệ bảo hộ hiệu quả của hoạt động chế biến trong nước – tỷ lệ từ 14 đô la đến 40 đô la – sẽ là 35 phần trăm. Tỷ lệ bảo vệ hiệu quả thu được – 35 phần trăm – lớn hơn tỷ lệ danh nghĩa chỉ 20 phần trăm. Điều này sẽ xảy ra bất cứ khi nào thuế suất đối với sản phẩm cuối cùng lớn hơn thuế suất đối với đầu vào. Bởi vì các quốc gia thường đánh thuế đối với sản phẩm cuối cùng cao hơn so với đầu vào, tỷ lệ bảo hộ hiệu quả thường cao hơn tỷ lệ danh nghĩa – thường cao hơn nhiều.
3. Nội dung mức bảo hộ thực tế:
Mức bảo hộ thực tế cũng phụ thuộc vào tỷ trọng giá trị gia tăng trong giá thành sản phẩm. Tỷ lệ bảo hộ có thể rất cao nếu giá trị gia tăng của hàng hóa nhập khẩu là một tỷ lệ nhỏ hoặc rất thấp nếu giá trị gia tăng là một tỷ lệ lớn trong tổng giá cả. Do đó, hiệu quả bảo hộ ở một quốc gia có thể cao hơn nhiều so với ở một quốc gia khác mặc dù thuế quan danh nghĩa của quốc gia đó thấp hơn, nếu quốc gia đó có xu hướng nhập khẩu các mặt hàng có mức độ chế tạo cao với tỷ lệ giá trị gia tăng trên giá thành sản phẩm tương ứng thấp.
Mức bảo hộ thực tế được sử dụng để ước tính mức độ bảo hộ thực sự dành cho các nhà sản xuất trong nước ở mỗi giai đoạn sản xuất, tức là họ có thể tính thêm bao nhiêu mà vẫn cạnh tranh được với hàng nhập khẩu. Nếu tổng giá trị thuế đánh vào đầu vào có thể nhập khẩu vượt quá giá trị đầu ra thì tỷ lệ bảo hộ hiệu quả là âm, tức là ngành bị phân biệt đối xử so với sản phẩm nhập khẩu.
Trong bối cảnh này, không quan trọng liệu sản phẩm cuối cùng hoặc các nguyên liệu đầu vào được sử dụng để tạo ra nó có thực sự được nhập khẩu hay không. Điều quan trọng là chúng có thể nhập khẩu. Nếu vậy, các biểu thuế ngụ ý nên được bao gồm trong các công thức trên bởi vì, ngay cả khi mặt hàng không được nhập khẩu thực sự, sự tồn tại của thuế quan đáng lẽ đã nâng giá của nó tại thị trường nội địa lên một giá trị tương đương.
Mức bảo hộ thực tế cho thấy tác động cực kỳ bất lợi của thuế quan leo thang từ tỷ lệ thấp đối với nguyên liệu thô đến tỷ lệ cao đối với đầu vào trung gian và tỷ lệ cao hơn đối với sản phẩm cuối cùng, trên thực tế, biểu thuế của hầu hết các nước đều làm. Các nước kém phát triển hơn phàn nàn rằng các biểu thuế quan như vậy sẽ cản trở họ tiếp cận thị trường các nước phát triển.
Có thể thấy rằng, giữa mức độ bảo hộ danh nghĩa và mức độ bảo hộ có mối quan hệ mật thiết với nhau, là cách để chính phủ bảo vệ nền kinh tế trong nước.
