Mô hình kinh doanh chắc hẳn là một thuật ngữ đã khá quen thuộc đối với mỗi chúng ta. Mỗi một mô hình kinh doanh khác nhau thì sẽ có những vai trò và ý nghĩa khác nhau. Một trong số đó chúng ta sẽ cần phải kể đến mô hình kinh doanh Click-and-mortar. Chắc hẳn hiện nay vẫn còn nhiều người chưa hiểu rõ về thuật ngữ này.
1. Tìm hiểu về mô hình kinh doanh:
Ta hiểu về mô hình kinh doanh như sau:
Mô hình kinh doanh thực chất là một thuật ngữ bắt đầu phổ biến vào những năm 90 của thế kỉ 20 và thuật ngữ này đang ngày càng nhận được sự quan tâm của các nhà nghiên cứu học thuật cũng như nghiên cứu ứng dụng.
Mô hình kinh doanh là một khái niệm trừu tượng và chưa có một sự thống nhất nào của các nhà nghiên cứu, mỗi người lại tiếp cận mô hình kinh doanh theo mục đích nghiên cứu riêng của mình. Cũng bởi vì nguyên nhân đó, mô hình kinh doanh được hiểu theo rất nhiều cách khác nhau.
Trong số đó, mô hình kinh doanh có thể được định nghĩa như sau:
“Mô hình kinh doanh của doanh nghiệp là một đại diện đơn giản hóa lí luận kinh doanh của doanh nghiệp đó. Nó mô tả doanh nghiệp chào bán cái gì cho khách hàng, làm sao doanh nghiệp tìm đến và thiết lập quan hệ với khách hàng, qua những nguồn nào, những hoạt động và đối tác nào để đạt được điều đó và cuối cùng là, doanh nghiệp đó tạo ra lợi nhuận bằng cách nào”. (Theo “How to Describe and Improve your Business Model to Compete Better”, 2004 của Alexander Osterwalder).
Mô hình kinh doanh còn được định nghĩa như sau:
“Mô hình kinh doanh của doanh nghiệp là một kế hoạch hay một hình mẫu mô tả doanh nghiệp đó cạnh tranh, sử dụng những nguồn lực, các quan hệ với khách hàng và lợi nhuận của doanh nghiệp như thế nào để tồn tại và phát triển”. (Theo “Entrepreneurship: Successfully Launching New Ventures”, 2005 của Bruce R. Barringer, R. Duane Ireland).
Mô hình kinh doanh trong tiếng Anh gọi là gì?
Mô hình kinh doanh trong tiếng Anh gọi là Business Model.
Một số yếu tố cấu thành mô hình kinh doanh:
Thực chất thì một mô hình kinh doanh thường đóng vai trò trung gian trong việc kết nối giữa hai lĩnh vực đầu vào kĩ thuật (Technical inputs) và đầu ra kinh tế (Economics outputs) của một doanh nghiệp. Để nhằm mục đích có thể thực hiện được điều đó, một mô hình kinh doanh cần phải bao gồm 4 trụ cột với 9 nhân tố sau đây:
– Quản trị cơ sở hạ tầng (Khu vực hoạt động): hoạt động chính, năng lực cạnh tranh cốt lõi và mạng lưới đối tác
– Sản phẩm (Khu vực sản phẩm/Dịch vụ): giá trị đề nghị
– Khách hàng (Khu vực khách hàng): khách hàng mục tiêu, kênh phân phối và quan hệ khách hàng
– Tài chính (Khu vực tài chính): cấu trúc chi phí và mô hình doanh thu
Thông thường, ta thấy rằng một mô hình kinh doanh sẽ được chia làm 4 khối, trong đó:
– Khu vực hoạt động bao gồm 3 nhân tố cụ thể sau đây: Các nguồn lực chính, mạng lưới đối tác và các hoạt động chính.
Các nguồn lực chính: hay còn gọi là khả năng cung cấp sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp. Trong một lĩnh vực, ngành nghề kinh doanh, doanh nghiệp muốn thành công thì phải có một số năng lực cốt lõi nhất định, chính những nguồn lực này tạo nên lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp.
Mạng lưới đối tác: bao gồm những tổ chức có quan hệ hợp tác với doanh nghiệp. Các đối tác hợp tác với nhau để chia sẻ, bổ sung và khuếch đại các nguồn lực của nhau để tạo ra năng lực cạnh tranh bổ sung mới.
Các hoạt động chính: để thực hiện một mô hình kinh doanh, doanh nghiệp cần thực hiện một số hoạt động chủ chốt. Doanh nghiệp có thể tự thực hiện các hoạt động này hoặc thông qua một mạng lưới đối tác khác.
– Khu vực sản phẩm và dịch vụ: Giá trị đề nghị:
Khu vực này gồm một nhân tố đề xuất về giá trị hay tuyên bố về giá trị. Đó là lời khắng định về giá trị/lợi ích của sản phẩm/dịch vụ mà doanh nghiệp sẽ đem lại cho khách hàng. Điều này sẽ thu hút khách hàng và khiến cho khách hàng bỏ tiền ra để tiêu dùng sản phẩm hoặc sử dụng dịch vụ. Đề xuất giá trị này sẽ phác họa ra những gói sản phẩm hoặc dịch vụ cụ thể cho từng phân khúc khách hàng của doanh nghiệp.
– Khu vực khách hàng bao gồm ba nhân tố: Phân đoạn khách hàng mục tiêu, kênh phân phối và quan hệ khách hàng.
Phân đoạn khách hàng mục tiêu: đây được hiểu cơ bản là đối tượng khách hàng chính mà doanh nghiệp hướng đến, chính những khách hàng này quyết định sự sống còn của doanh nghiệp thông qua hành vi mua hàng. Mô hình kinh doanh cần phải mô tả rõ và thể hiện sự thấu hiểu đối với mỗi nhóm khách hàng mục tiêu và nhận biết được nhóm khách hàng tiềm năng cũng như nhu cầu của họ.
Kênh phân phối: đây chính là kênh mà doanh nghiệp thông qua đó để bán sản phẩm, dịch vụ và cũng là sự kết nối giữa doanh nghiệp, những đề xuất giá trị của doanh nghiệp với khách hàng của nó. Kênh phân phối và liên lạc ngày càng trở nên quan trọng và cần thiết hơn trong việc thiết kế mô hình kinh doanh. Một kênh phân phối hiệu quả là một sự khác biệt lớn và tạo lợi thế tốt cho doanh nghiệp cạnh tranh.
Quan hệ khách hàng: sẽ được hiểu là hình thức kết nối, tương tác, sợi dây gắn kết giữa doanh nghiệp với khách hàng. Việc quản trị mối quan hệ khách hàng trong mô hình kinh doanh là điều cốt yếu để thỏa mãn sự mong đợi của khách hàng. Khách hàng ở các phân khúc khác nhau sẽ có những mong muốn khác nhau về mối quan hệ với doanh nghiệp.
– Khu vực tài chính bao gồm hai nhân tố cụ thể đó chính là: Cấu trúc chi phí và doanh thu:
Cấu trúc chi phí: những chi phí cần thiết mà doanh nghiệp phải chịu khi vận hành mô hình kinh doanh. Cấu trúc chi phí chính là kết quả từ các thành phần khác nhau của mô hình hay nói cách khác mỗi chi phí có thể truy ngược lại từ các thành phần khác nhau của mô hình kinh doanh.
Doanh thu: được hiểu là nguồn mà qua đó doanh nghiệp sẽ có được thu nhập từ khách hàng nhờ giá trị tạo ra và những hoạt động tiếp xúc với khách hàng. Các nguồn doanh thu này đến từ một hoặc một vài phân khúc khách hàng, những người sẵn sàng trả tiền cho những giá trị mà họ nhận được từ doanh nghiệp.
2. Mô hình kinh doanh click-and-mortar:
Khái niệm mô hình kinh doanh click-and-mortar:
Click-and-mortar hoặc bricks-and-clicks, ta có thể tạm dịch là nhấp và gạch hoặc vữa và nhấp.
Click-and-mortar là một thuật ngữ chỉ mô hình kinh doanh mà một công ty kết hợp cả mô hình ngoại tuyến và trực tuyến, những công ty này trên thực tế thông thường sở hữu cả website trực tuyến và cửa hàng vật lí.
Một công ty Click-and-mortar cũng có thể mang đến cho những chủ thể là khách hàng những lợi ích của giao dịch trực tuyến nhanh gọn và dịch vụ truyền thống trực tiếp, và cũng chính bởi vì thế mà khả năng cạnh tranh cao hơn so với loại hình kinh doanh brick and mortar truyền thống.
Gần 70% những chủ thể là người mua sắm sử dụng Internet ở một số giai đoạn của quy trình mua sắm để nghiên cứu, so sánh hoặc thanh toán. Nhận thức được cơ hội này, các nhà bán lẻ lớn đã phát triển các kênh trực tuyến để hỗ trợ cho các kênh cửa hàng vật lí của họ. Trong hầu hết các trường hợp, khách hàng có thể mua sắm thông qua trang web của cửa hàng, thực hiện thanh toán trực tuyến và lựa chọn vận chuyển đến tận nhà hoặc nhận hàng tại cửa hàng.
Một số những nhà bán lẻ sử dụng dữ liệu khách hàng và Wi-Fi trong cửa hàng để kết nối với khách hàng trong khi họ mua sắm, để nhằm có thể thực hiện các ưu đãi đặc biệt hoặc hướng dẫn họ đến các khu vực mà họ quan tâm. Những chủ thể là những người mua sắm hàng hóa cao cấp, chẳng hạn như quần áo hàng hiệu, trang sức hoặc TV màn hình phẳng, có xu hướng đến tận nơi để chạm và cảm nhận sản phẩm rồi sau đó về nhà và đặt hàng trực tuyến.
Ưu điểm của mô hình Click-and-mortar:
Các chủ thể là những nhà bán lẻ Click-and-mortar được hưởng lợi thế hơn cá mô hình khác từ việc khách hàng xem sản phẩm khi ở trong cửa hàng. Thực chất những nhà bán lẻ này sẽ có các địa điểm để chứa các sản phẩm được đặt hàng trực tuyến trong trường hợp khách hàng không muốn đợi sản phẩm được vận chuyển đến mà sẽ qua tận nơi để lấy hàng. Phương thức đặt hàng trực tuyến và chọn vận chuyển đến cửa hàng sẽ giúp khách hàng giảm chi phí vận chuyển và giúp tăng lượng giao dịch tại các cửa hàng vật lí.
Việc hợp nhất các kênh trực tuyến và ngoại tuyến, áp dụng trong chiến lược bán hàng đa kênh (omnichannel), cung cấp cho khách hàng trải nghiệm mua sắm nâng cao với nhiều lựa chọn hơn, linh hoạt hơn, thuận tiện hơn và nhiều dịch vụ hơn. Ta hiểu bán hàng đa kênh chính là mô hình tiếp cận khách hàng thông qua nhiều kênh cùng một lúc nhưng vẫn đảm bảo tính thống nhất, liên tục và đồng bộ của hệ thống bán hàng. Hiện nay, bán hàng đa kênh được ứng dụng hiệu quả để tăng doanh số và tối ưu hóa trải nghiệm của khách hàng.
Bằng cách thêm cửa hàng mặt tiền, các nhà bán lẻ chỉ trực tuyến đang thấy rằng họ có thể tăng lưu lượng truy cập trên trang web của mình trong khi giảm chi phí digital marketing.
Trong nhiều trường hợp cụ thể thù các cửa hàng làm việc như một phòng trưng bày cho những khách hàng muốn dùng thử sản phẩm hoặc định cỡ quần áo hoặc giày dép của họ trước khi mua trực tuyến. Các cửa hàng thường có các ki-ốt web cho phép các chủ thể là những người mua hàng đặt hàng trực tuyến ngay từ cửa hàng. Thực tiễn đã thu hút được một bộ phận người mua sắm không tự tin về việc mua một số loại sản phẩm từ các chủ thể là các nhà buôn chỉ bán hàng trực tuyến. Sự hiện diện vật lí của các cửa hàng cũng giúp các công ty xây dựng nhận diện thương hiệu.
