Mâu thuẫn cơ bản là một khái niệm cực kỳ quan trọng trong nhiều lĩnh vực, từ triết học đến khoa học tự nhiên, kinh tế học và xã hội học. Vì vậy, bài viết đã chỉ ra những nội dung về mẫu thuẫn cơ bản cũng như tìm ra mẫu thuẫn cơ bản của chủ nghĩa tư bản.
Mục lục bài viết
1. Mâu thuẫn cơ bản là gì?
Mâu thuẫn cơ bản là một khái niệm cực kỳ quan trọng trong nhiều lĩnh vực, từ triết học đến khoa học tự nhiên, kinh tế học và xã hội học. Nó đề cập đến sự mâu thuẫn về bản chất của một sự vật, từ đó quy định sự phát triển của nó ở mọi giai đoạn. Mâu thuẫn cơ bản có thể xuất hiện trong quá trình tồn tại của các sự vật, và việc giải quyết mâu thuẫn cơ bản sẽ dẫn đến sự thay đổi căn bản về chất của sự vật đó.
Trong triết học, mâu thuẫn cơ bản được coi là một nguyên tắc cơ bản của sự vận động của vũ trụ. Theo triết gia Hegel, mâu thuẫn cơ bản là động lực để thúc đẩy sự phát triển tư duy, cũng như sự tiến hóa của xã hội. Mâu thuẫn cơ bản cũng được áp dụng rộng rãi trong lĩnh vực khoa học tự nhiên. Nó được coi là nguyên nhân của sự phát triển của các loài, từ đó giúp cho các loài có thể thích nghi với môi trường sống của mình và tồn tại một cách bền vững.
Ngoài ra, mâu thuẫn cơ bản còn được áp dụng trong nhiều lĩnh vực khác như kinh tế học và xã hội học. Trong kinh tế học, mâu thuẫn cơ bản giữ vai trò quan trọng trong việc giải thích sự phát triển của các kinh tế. Theo lý thuyết mâu thuẫn, sự mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất là nguyên nhân chính dẫn đến sự phát triển kinh tế. Trong xã hội học, mâu thuẫn cơ bản được áp dụng để giải thích sự phát triển của xã hội. Theo lý thuyết mâu thuẫn xã hội, mâu thuẫn giữa các giai cấp là nguyên nhân chính dẫn đến sự phát triển xã hội.
Việc giải quyết mâu thuẫn cơ bản là rất quan trọng trong mọi lĩnh vực, vì nếu không giải quyết được mâu thuẫn cơ bản, sự vật đó sẽ không thể phát triển và tiếp tục tồn tại một cách bền vững. Đồng thời, giải quyết mâu thuẫn cơ bản còn giúp cho sự vật đó có thể phát triển một cách toàn diện và bền vững hơn trong tương lai. Vì vậy, việc nghiên cứu và giải quyết mâu thuẫn cơ bản là một trong những nhiệm vụ quan trọng của các nhà khoa học, triết gia, nhà kinh tế và nhà xã hội học.
2. Mâu thuẫn cơ bản chủ nghĩa tư bản:
Mâu thuẫn cơ bản của chủ nghĩa tư bản đang tác động mạnh mẽ đến sự phát triển của xã hội hiện đại. Đây là mâu thuẫn giữa tính chất và trình độ xã hội hóa cao của lực lượng sản xuất với chế độ sở hữu tư nhân về tư liệu sản xuất. Nó biểu hiện qua các khía cạnh như mâu thuẫn giữa tính tổ chức, tính kế hoạch trong từng xí nghiệp rất chặt chẽ và khoa học với khuynh hướng tự phát vô chính phủ trong toàn xã hội. Mâu thuẫn này khiến cho các doanh nghiệp không thể tối đa hóa hiệu quả sản xuất và cạnh tranh trên thị trường.
Một khía cạnh khác của mâu thuẫn này là khuynh hướng tích lũy mở rộng không có giới hạn của tư bản, trong khi sức mua của quần chúng lại ngày càng eo hẹp. Điều này tạo ra một mâu thuẫn về tình trạng thừa thãi tài nguyên và phân bố không bình đẳng trong xã hội. Do đó, cần có các giải pháp nhằm cải thiện tình trạng này, bao gồm đẩy mạnh chính sách phân bổ tài nguyên và giảm bớt khoảng cách giàu nghèo, đồng thời xây dựng một hệ thống kinh tế công bằng và bền vững.
Mâu thuẫn giữa tư sản và vô sản cũng là một khía cạnh quan trọng của chủ nghĩa tư bản, khi tư sản muốn tối đa hóa lợi nhuận, còn vô sản lại mong muốn sự phân phối công bằng và chia sẻ lợi ích cho toàn bộ xã hội. Đây là một mâu thuẫn cơ bản trong quá trình xây dựng và phát triển kinh tế, xã hội. Do đó, cần có các giải pháp nhằm giải quyết mâu thuẫn này, như tăng cường giám sát, quản lý chặt chẽ hơn đối với hoạt động của tư bản, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển doanh nghiệp của vô sản.
Trên cơ sở đó, chúng ta cần xây dựng một kế hoạch phát triển kinh tế toàn diện, bao gồm các giải pháp nhằm tăng cường sự đồng bộ hóa giữa các xí nghiệp và giữa các ngành, đẩy mạnh sự can thiệp của chính phủ để cải thiện phân bổ tài nguyên và giảm bớt khoảng cách giàu nghèo, đồng thời xây dựng một hệ thống kinh tế công bằng và bền vững.
3. Nguyên nhân dẫn đến mâu thuẫn cơ bản của chủ nghĩa tư bản:
Trong quá trình lịch sử tự nhiên, một trong những quy luật quan trọng nhất của chủ nghĩa duy vật biện chứng là quy luật mâu thuẫn. Quy luật này cho biết trong kết cấu của mọi sự vật hiện tượng không phải lúc nào cũng bao gồm các nhân tố đồng nhất và thống nhất với nhau. Mọi sự vật hiện tượng đều được cấu tạo nên bởi một thể thống nhất bao gồm nhiều mặt khác nhau, trong đó có những mặt đối lập. Khi các mặt đối lập tác động với nhau sẽ xuất hiện những mâu thuẫn. Đấu tranh nhằm giải quyết những mâu thuẫn giữa chúng làm cho sự vật mới ra đời và thay thế sự vật cũ đã cho thấy sự vận động không ngừng của sự vật, và phương thức sản xuất cũng tuân theo quy luật tự nhiên. Giữa con người với con người cũng luôn luôn biến đổi thống nhất với nhau.
Lực lượng sản xuất biểu thị mối quan hệ giữa con người với tự nhiên trong quá trình sản xuất, là mặt tự nhiên của sản xuất xã hội. Quan hệ sản xuất là mối quan hệ giữa con người với con người trong quá trình sản xuất, nó là mặt xã hội của sản xuất. Lực lượng sản xuất gồm những công cụ lao động mà con người dùng để tạo ra của cải vật chất nhờ kinh nghiệm và thói quen lao động đã được tích luỹ lại trong quá trình sản xuất. Quan hệ sản xuất được hiểu là những quan hệ vật chất, quan hệ kinh tế của đời sống xã hội trong từng giai đoạn phát triển. Mối quan hệ giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất đã được C.Mác viết:
“Những thời đại kinh tế khác nhau không phải ở chỗ chúng sản xuất ra cái gì, mà là ở chỗ chúng sản xuất bằng cách nào, với những tư liệu lao động nào”. Khi quan hệ sản xuất phù hợp với tính chất trình độ của lực lượng sản xuất, nó sẽ trở thành động lực thúc đẩy, tạo điều kiện cho lực lượng sản xuất phát triển và ngược lại khi quan hệ sản xuất lạc hậu hơn hay ở mức độ cao hơn so với tính chất trình độ lực lượng sản xuất thì nó sẽ trở thành xiềng xích kìm hãm sự phát triển của lực lượng sản xuất, khi đó mâu thuẫn nảy sinh và việc giải quyết mâu thuẫn tạo ra động lực phát triển của phương thức sản xuất, theo đúng với nội dung của quy luật mâu thuẫn.
Mâu thuẫn cơ bản của chủ nghĩa tư bản là cuộc đấu tranh giữa tầng lớp vô sản và tầng lớp tư sản. Tầng lớp vô sản là những người lao động bị tước đoạt lợi nhuận của sản xuất bởi tầng lớp tư sản, những người sở hữu các phương tiện sản xuất. Tầng lớp tư sản đã dẫn đến mâu thuẫn giai cấp trong xã hội, tạo ra sự bất bình đẳng về tài sản và quyền lực. Để giải quyết mâu thuẫn giai cấp này, Karl Marx đã đưa ra lý thuyết về cách thức giải phóng tầng lớp vô sản, đó là cách thức cách mạng xã hội chủ nghĩa. Theo lý thuyết của Marx, cách mạng xã hội chủ nghĩa phải tiến hành bởi tầng lớp vô sản, những người lao động, bằng cách lật đổ tầng lớp tư sản và lập nên một xã hội mới, xã hội vô sản.
Vì vậy, để giải quyết mâu thuẫn cơ bản của chủ nghĩa tư bản, cần phải thực hiện các biện pháp cải cách và phát triển kinh tế xã hội. Các biện pháp đó bao gồm cải cách chính sách kinh tế, giáo dục và đào tạo, đổi mới công nghệ, phát triển hạ tầng vật chất và tăng cường quan hệ hợp tác quốc tế v.v. Nhờ đó, chúng ta có thể giải quyết mâu thuẫn, tạo ra động lực phát triển và đưa kinh tế xã hội ngày càng phát triển và tiến bộ hơn.
4. Tầng lớp vô sản và cách thức giải phóng:
Tầng lớp vô sản là một khái niệm được đưa ra bởi Karl Marx trong lý thuyết cách mạng xã hội chủ nghĩa. Theo Marx, tầng lớp vô sản là những người lao động, những người bị tước đoạt lợi nhuận của sản xuất bởi tầng lớp tư sản, những người sở hữu các phương tiện sản xuất. Tầng lớp vô sản là tầng lớp bị bóc lột và đói khát trong xã hội, họ không có quyền sở hữu tài sản và quyền lực. Tầng lớp vô sản là tầng lớp có khả năng tiến hành cách mạng xã hội chủ nghĩa, đưa xã hội ra khỏi trạng thái bất bình đẳng và tạo ra sự công bằng cho tất cả mọi người.
Theo lý thuyết của Marx, tầng lớp vô sản phải tiến hành cách mạng xã hội chủ nghĩa để lật đổ tầng lớp tư sản và lập nên một xã hội mới, xã hội vô sản. Xã hội vô sản là xã hội không có sự bất bình đẳng tài sản, mọi người đều có cơ hội phát triển và đóng góp cho sự phát triển của xã hội. Xã hội vô sản là xã hội công bằng, không có sự phân biệt chủng tộc, giới tính hay tôn giáo.
Tuy nhiên, cách mạng xã hội chủ nghĩa không phải là một quá trình dễ dàng. Cách mạng xã hội chủ nghĩa phải qua một giai đoạn chuyển tiếp từ xã hội tư bản sang xã hội vô sản. Trong giai đoạn này, tầng lớp vô sản phải tiến hành cách mạng để lật đổ tầng lớp tư sản và lập nên một chính quyền của tầng lớp vô sản. Tầng lớp vô sản phải tiến hành các biện pháp để phát triển kinh tế xã hội, cải cách giáo dục và đào tạo, đổi mới công nghệ và tăng cường quan hệ hợp tác quốc tế. Nhờ đó, tầng lớp vô sản mới có thể giải quyết mâu thuẫn cơ bản của chủ nghĩa tư bản và đưa xã hội ra khỏi trạng thái bất bình đẳng.
5. Cách mạng xã hội chủ nghĩa và giải phóng tầng lớp vô sản:
Cách mạng xã hội chủ nghĩa là quá trình tiến hành cách mạng bằng cách lật đổ chế độ tư bản và lập nên một xã hội vô sản. Cách mạng xã hội chủ nghĩa là một quá trình phức tạp và không đơn giản, nó phải qua nhiều giai đoạn chuyển tiếp và có sự tham gia tích cực của tầng lớp vô sản.
Theo lý thuyết của Karl Marx, cách mạng xã hội chủ nghĩa phải được tiến hành bởi tầng lớp vô sản. Tầng lớp vô sản là những người lao động, những người bị tước đoạt lợi nhuận của sản xuất bởi tầng lớp tư sản, những người sở hữu các phương tiện sản xuất. Tầng lớp vô sản là tầng lớp bị bóc lột và đói khát trong xã hội, họ không có quyền sở hữu tài sản và quyền lực. Tầng lớp vô sản là tầng lớp có khả năng tiến hành cách mạng xã hội chủ nghĩa, đưa xã hội ra khỏi trạng thái bất bình đẳng và tạo ra sự công bằng cho tất cả mọi người.
Tầng lớp vô sản phải tiến hành cách mạng xã hội chủ nghĩa để lật đổ tầng lớp tư sản và lập nên một xã hội mới, xã hội vô sản. Xã hội vô sản là xã hội không có sự bất bình đẳng tài sản, mọi người đều có cơ hội phát triển và đóng góp cho sự phát triển của xã hội. Xã hội vô sản là xã hội công bằng, không có sự phân biệt chủng tộc, giới tính hay tôn giáo.
