Hợp đồng hoán đổi kéo dài là gì? Rủi ro của hợp đồng hoán đổi kéo dài

1. Hợp đồng hoán đổi kéo dài là gì?

Hợp đồng hoán đổi là một thỏa thuận giữa hai bên (đối tác) trao đổi định kỳ cho nhau những dòng tiền xác định trong tương lai, dựa trên một công cụ hay một mức giá làm cơ sở (như lãi suất thả nổi hay cố định trên một trái phiếu). Các hợp đồng hoán đổi thường được dùng để phòng ngừa các loại rủi ro tài chính (như rủi ro về lãi suất thay đổi, rủi ro về tỉ giá, rủi ro về giá cổ phiếu), để hưởng các ưu đãi dành cho các công ty trong nước, hoặc để nhằm mục đích đầu cơ.

Ở Việt Nam giao dịch hoán đổi chính thức ra đời từ khi Ngân hàng nhà nước ban hành Quy chế hoạt động giao dịch hối đoái kèm theo Quyết định số 17/1998/QĐ-NHNN7 ngày 10 tháng 01 năm 1998. Theo quyết định này, giao dịch hoán đổi là giao dịch hối đoái bao gồm đồng thời cả hai giao dịch: giao dịch mua và giao dịch bán cùng một số lượng đồng tiền này với đồng tiền khác, trong đó kỳ hạn thanh toán của hai giao dịch khác nhau và tỷ giá của hai giao dịch được xác định tại thời điểm ký hợp đồng.

Hợp đồng hoán đổi kéo dài đề cập đến loại hợp đồng có một khả năng được cho phép cả hai cơ hội để tăng kỳ hạn của hoán đổi đó, vào những ngày cụ thể, trước ngày hết hạn đích thực của nó.

2. Hợp đồng hoán đổi kéo dài được hiểu cụ thể như thế nào?

Tùy chọn đính kèm trong một giao dịch hoán đổi có thể mở rộng có thể được điều chỉnh cho phù hợp với bên cố định hoặc bên nổi, nhưng thường được người trả giá cố định sử dụng. Đối lập với hoán đổi có thể mở rộng là hoán đổi có thể hủy hoặc có thể gọi, cho phép một bên đối tác có quyền chấm dứt thỏa thuận sớm.

Nếu một thương nhân bán một giao dịch hoán đổi kéo dài và người trả giá cố định quyết định thực hiện tùy chọn của họ để gia hạn giao dịch hoán đổi, thì người bán hoán đổi phải tiếp tục trả mức giá thả nổi đã được thỏa thuận, điều này có khả năng dẫn đến hoán đổi với các điều khoản ít thuận lợi hơn so với vani trơn trao đổi cố định cho-thả nổi tại thời điểm gia hạn.

Hợp đồng hoán đổi kéo dài rất hữu ích cho các giao dịch hoán đổi liên quan đến hàng hóa. Người trả giá cố định có thể muốn thực hiện quyền của họ trong việc gia hạn hoán đổi nếu giá của chứng khoán cơ bản đang tăng, vì người trả giá cố định sẽ được lợi khi tiếp tục trả một mức giá cố định thấp hơn mức thị trường, đồng thời nhận được mức giá thả nổi tương ứng với giá thị trường cao hơn.

Những người trả giá cố định, vì họ có thể hưởng lợi từ tính năng này, có khả năng trả phí bảo hiểm cho một tùy chọn mở rộng, thường bằng cách trả một mức giá cố định ban đầu cao hơn so với mức họ sẽ trả cho một giao dịch hoán đổi vai đơn giản.

Một hợp đồng hoán đổi kéo dài điển hình sẽ hoạt động như sau:

– Người mua quyền chọn (có thể là bạn hoặc Ngân hàng) đồng ý trả Phí bảo hiểm (nếu có) để tham gia Giao dịch hoán đổi có thể mở rộng. Phí bảo hiểm sẽ được thanh toán vào ngày hoặc những ngày được chỉ định trong các điều khoản của Hoán đổi mở rộng.

–  Vào mỗi Ngày Thanh toán trong thời hạn của Hoán đổi Lãi suất Ban đầu:

+ Một bên, “Bên trả lãi suất cố định”, đồng ý thanh toán cho bên kia, “Bên trả lãi suất thả nổi”, số tiền được tính bằng cách áp dụng Tỷ lệ cố định cho Số tiền gốc cho Kỳ thanh toán; và

+ Người trả lãi suất thả nổi đồng ý trả cho Người trả lãi suất cố định một số tiền được tính bằng cách áp dụng Lãi suất thả nổi đối với Số tiền gốc cho Thời hạn Thanh toán.

+ Vào Ngày hết hạn, Người mua quyền chọn có thể thực hiện Hoán đổi và các điều khoản của Hoán đổi Hoán đổi Lãi suất sẽ được áp dụng kể từ ngày đó.

–  Các thỏa thuận của các bên có thể được giải quyết trên Cơ sở thực.

3. Rủi ro của hợp đồng hoán đổi kéo dài:

Rủi ro liên quan đến hợp đồng hoán đổi kéo dài  biểu hiện dưới  hai dạng chính.Trước hết, một giao dịch hoán đổi kéo dài chỉ đơn giản là một thỏa thuận hoán đổi, và do đó sẽ liên quan đến các rủi ro và đặc điểm liên quan đến hoán đổi vai đơn giản với các điều khoản tương tự. Tuy nhiên, hoán đổi kéo dài về bản chất cũng chứa một tùy chọn để tham gia vào một hoán đổi khác (tiện ích mở rộng), và do đó có các rủi ro và đặc điểm tương tự như hoán đổi.

Việc tham gia vào một hợp đồng hoán đổi kéo dài sẽ làm phát sinh rủi ro nếu bạn là người bán quyền chọn:

– Ngân hàng có thể thực hiện Quyền chọn của mình và bạn phải đáp ứng các nghĩa vụ của mình theo các điều khoản của hợp đồng hoán đổi lãi suất hoán đổi, điều này có thể ít thuận lợi hơn cho bạn so với việc bạn đã tham gia hợp đồng hoán đổi lãi suất mới tại thời điểm Quyền chọn được thực hiện hoặc nếu bạn hoàn toàn không tham gia hoán đổi lãi suất.

– Ngân hàng không thực hiện Quyền chọn của mình và các điều khoản của giao dịch hoán đổi lãi suất hoán đổi không áp dụng, có nghĩa là bạn có thể phải chịu rủi ro về lãi suất. Lãi suất cố định được đưa ra cho một giao dịch hoán đổi lãi suất mới tại thời điểm đó có thể không có lợi cho bạn bằng Lãi suất cố định có thể đã áp dụng nếu tại thời điểm bạn tham gia hoán đổi mở rộng, thay vào đó bạn đã tham gia vào một lãi suất thông thường goán đổi được áp dụng cho thời hạn của hoán đổi lãi suất hoán đổi.

4. Hợp đồng hoán đổi kéo dài và hợp đồng hoán đổi:

Hoán đổi là một lựa chọn cung cấp cho một bên quyền, nhưng không phải nghĩa vụ, tham gia vào một giao dịch hoán đổi cụ thể ở một mức giá cố định đã thỏa thuận vào hoặc trước ngày hoặc ngày hết hạn được chỉ định.

Trong một giao dịch hoán đổi “có trả cố định”, người nắm giữ quyền hoán đổi có quyền tham gia vào một giao dịch hoán đổi hàng hóa với tư cách là người trả giá cố định và người nhận giá thả nổi, trong khi trong giao dịch hoán đổi “nhận cố định”, người nắm giữ có quyền tham gia giao dịch hoán đổi hàng hóa với tư cách là người nhận giá cố định và người trả giá thả nổi. Trong cả hai trường hợp, người thực hiện giao dịch hoán đổi có nghĩa vụ tham gia vào mặt đối diện của hoán đổi hàng hóa từ người nắm giữ.

Với một giao dịch hoán đổi kéo dài, người trả giá cố định được hưởng quyền truy cập vào một giao dịch hoán đổi có trả tiền cố định. Tính năng bổ sung của hoán đổi có thể mở rộng làm cho nó đắt hơn hoán đổi lãi suất đơn thuần. Nghĩa là, người trả lãi suất cố định sẽ trả lãi suất cố định cao hơn và có thể là phí gia hạn. Chi phí bổ sung cũng có thể được hiểu là chi phí của hoán đổi nhúng.

Giao dịch hoán đổi là một sự kết hợp giữa giao dịch giao ngay và giao dịch kỳ hạn. Bản thân giao dịch hoán đổi chỉ giải quyết được nhược điểm của hợp đồng giao ngay là có thể thỏa mãn nhu cầu ngoại tệ của khách hàng ở thời điểm tương lai, đồng thời khắc phục được nhược điểm của hợp đồng kỳ hạn ở chỗ có thể thỏa mãn nhu cầu ngoại tệ của khách hàng ở thời điểm hiện tại. Tuy nhiên, cũng như giao dịch kỳ hạn, giao dịch hoán đổi vẫn còn hạn chế ở hai điểm:

– Nó là hợp đồng bắt buộc yêu cầu các bên phải thực hiện khi đáo hạn bất chấp tỷ giá trên thị trường giao ngay lúc đó như thế nào. Điền này có mặt lợi là bảo hiểm được rủi ro ngoại hối cho khách hàng nhưng đồng thời đánh mất đi cơ hội kinh doanh nếu như tỷ giá biến động trái với dự đoán của khách hàng.

– Nó chỉ quan tâm đến tỷ giá ở hai thời điểm: thời điểm hiệu lực và thời điểm đáo hạn, mà không quan tâm đến sự biến động tỷ giá trong suốt quảng thời gian giữa hai thời điểm đó. Chẳng hạn trong tình huống của Saigonimex trên đây nếu vào một thời điểm nào đó sau khi thỏa thuận hợp đồng giao dịch, USD lên giá so với VND, Saigonimex có lợi vì đang có trạng thái dương USD kỳ hạn 3 tháng. Thế nhưng lúc này Saigonimex vẫn không được hưởng lợi vì hợp đồng chưa đến hạn. Đến khi hợp đồng đến hạn có thể lợi ích đó không còn vì biết đâu chừng bấy giờ USD lại xuống giá so với VND!

Việc kết hợp phân tích những hạn chế của hợp đồng hoán đổi cũng là cách để tác giả hiểu rõ hơn về hợp đồng hoán đổi nói chung và hợp đồng hoán đổi kéo dài nói riêng.