Nhiều công trình để có thể thiết kế và đưa vào sử dụng cần qua rất nhiều các giai đoạn khác nhau và thiết kế chính là bước được xem là quan trọng nhất, thông qua thiết kế chúng ta cũng có thể rút ngắn thời gian và tiết kiệm chi phí đối với công trình. Vậy thì vấn đề Hiệu quả kinh tế của giải pháp thiết kế là gì? Hiệu quả kinh tế của giải pháp thiết kế có những loại nào.
Mục lục bài viết
1. Hiệu quả kinh tế của giải pháp thiết kế là gì?
Thiết kế công trình xây dựng là một khâu quan trọng quyết định đến chất lượng và chi phí xây dựng công trình. Giải pháp thiết kế – về cơ bản đã phác hoạ công trình xây dựng sẽ được hình thành và phương án, biện pháp thi công sẽ được sử dụng trong quá trình thi công xây lắp. Thời gian qua, ngành Xây dựng Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng góp phần vào sự phát triển chung của kinh tế đất nước. Trong quá trình phát triển đó, vai trò của Khoa học – công nghệ trong xây dựng là không thể phủ nhận. Các biện pháp công nghệ mới ra đời mang nhiều đặc điểm ưu việt và có tính ứng dụng cao trong thực tế. Công nghệ xây dựng mới góp phần quan trọng trong việc tiết kiệm chi phí xây dựng và tăng hiệu quả đầu tư cho dự án xây dựng. Thiết kế xây dựng là khâu quan trọng hàng đầu trong hoạt động đầu tư xây dựng cơ bản, nó có vai trò quan trọng quyết định hiệu quả kinh tế – xã hội của dự án đầu tư trong quá trình xây dựng cũng như vận hành dự án. Thiết kế xây dựng cơ bản phác hoạ được quátrình xây dựng và quá trình vận hành dự án.
Hiệu quả kinh tế của giải pháp thiết kế thể hiện ở một loạt các chỉ tiêu đã qui định khi lập dự án khả thi nhưng chính xác hơn vì các giải pháp đã được thiết kế cụ thể và chính xác hơn. Tuy nhiên ở khâu thiết kế khi đánh giá hiệu quả kinh tế nên chú ý loại bỏ các ảnh hưởng của quan hệ cung cầu của thị trường khi tính toán các chỉ tiêu so sánh vì nó không phản ánh bản chất ưu việt của phương án kĩ thuật về mặt kinh tế do chính phương án đưa ra. Do đó các chỉ tiêu về chi phí khi đánh giá các giải pháp thiết kế cần được coi trọng hơn bên cạnh chỉ tiêu lợi nhuận.
2. Hiệu quả kinh tế và phân loại:
2.1. Phân loại các phương pháp đánh giá các giải pháp thiết kế về mặt kinh tế:
Phương pháp dùng một vài chỉ tiêu kinh tế tổng hợp kết hợp với một hệ thống chỉ tiêu bổ sung
Phương pháp này được dùng phổ biến. Các chỉ tiêu kinh tế tổng hợp bao gồm nhóm chỉ tiêu tĩnh và nhóm chỉ tiêu động. Tuy nhiên ở bước thiết kế cụ thể các chỉ tiêu này được tính chính xác hơn.
Phương pháp dùng chỉ tiêu không đơn vị đo để xếp hạng các phương án
Phương pháp này được dùng phù hợp nhất để đánh giá các công trình dân dụng có chất lượng sử dụng khác nhau, các công trình không thu lợi nhuận và chỉ lấy tiêu chuẩn chất lượng sử dụng là chính, cho các công trình bảo vệ môi trường, cho việc đánh giá các giải pháp kết cấu riêng rẽ và cho việc chấm giải thi đồ án thiết kế.
Phương pháp giá trị – giá trị sử dụng
Phương pháp này thích hợp nhất để đánh giá các công trình về mặt kinh tế nhưng có chất lượng sử dụng khác nhau, cho các công trình lấy chất lượng sử dụng là chính, cho công trình bảo vệ môi trường, cho việc đánh giá các giải pháp kết cấu riêng rẽ.
Phương pháp toán học
Bao gồm các qui hoạch tối ưu, lí thuyết phục vụ đám đông, lí thuyết trò chơi, lí thuyết mô phỏng… Hàm mục tiêu ở đây cũng thường lấy là một chỉ tiêu kinh tế tổng hợp nào đó.
2.2. Một số vấn đề khác về phương pháp so sánh:
Các trường hợp so sánh
So sánh có thể xảy ra giữa các phương án mới và phương án hiện có, giữa các phương án tự làm và nhờ nước ngoài, giữa các phương án có cùng chất lượng sử dụng và khác chất lượng sử dụng, giữa xây mới và cải tạo, so sánh theo tiêu chuẩn thông thường hay tiêu chuẩn khống chế đặc biệt.
Các điều kiện bảo đảm tính có thể so sánh được của các phương án
Để đảm bảo tính có thể so sánh được cần tuân theo một số nguyên tắc nhất định, cụ thể là:
– Khi cần so sánh một nhân tố nào đó thì chỉ nhân tố đó thay đổi để xem xét, các nhân tố khác phải giữ nguyên.
– Cách tính toán các chỉ tiêu so sánh phải có căn cứ khoa học và dựa trên một phương pháp thống nhất.
– Phải chú ý đến nhân tố thời gian khi so sánh các phương án.
Lựa chọn đơn vị đo của các chỉ tiêu so sánh
Đơn vị đo có thể phân thành đơn vị đo tính toán và đơn vị đo giá trị sử dụng. Trong nhà ở, đơn vị đo giá trị sử dụng là căn hộ gia đình, còn đơn vị đo là mét vuông diện tích ở hay xây dựng. Với nhà công nghiệp, đơn vị đo giá trị sử dụng là các nhà máy, phân xưởng với các công suất nhất định, còn đơn vị đo tính toán ở đây là cái, tấm, sản phẩm, mét… Cần lựa chọn đúng đơn vị đo dùng khi lựa chọn phương án.
3. Ý nghĩa của công tác thiết kế:
Trong quá trình thực hiện đầu tư xây dựng công trình, giai đoạn thiết kế tiêu hao lượng chi phí là rất nhỏ so với lượng vốn đầu tư xây
dựng nhưng lại là giai đoạn tập trung hàm lượng chất xám lớn trong sản phẩm thiết kế. Mức độ ảnh hưởng của giai đoạn thiết kế đến toàn bộ hoạt động xây dựng là rất lớn và kéo dài đến suốt tuổi thọ công trình. Giải pháp thiết kế có chất lượng tốt nhất là giải pháp thiết kế tập hợp những tính chất của công trình thể hiện mức độ thoả mãn những nhu cầu sử dụng với một chi phí hợp lý nhất.
Chất lượng công tác thiết kế có vai trò quan trọng, quyết định hiệu quả của vốn đầu tư. Trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư, chất lượng thiết kế quyết định việc sử dụng vốn đầu tư tiết kiệm, hợp lý, kinh tế. Nếu chất lượng của công tác thiết kế trong giai đoạn này không tốt dễ dẫn đến việc lãng phí vốn đầu tư, ảnh hưởng đến các giai đoạn thiết kế sau bởi các giai đoạn thiết kế sau đểu được phát triển trên cơ sở các thiết kế trước đó.
Các chỉ tiêu về giá trị sử dụng đặc trưng cho chất lượng của công trình, có thể kể đến là các chỉ tiêu về công suất, tuổi thọ, độ chống
ăn mòn, chống động đất, chống gió bão, cách âm, cách nhiệt, khả năng chống ẩm, điều kiện vi khí hậu trong nhà, tiện nghi trong sử dụng hoặc dễ dàng trong vận hành, tính công nghệ, mức độ kỹ thuật công nghệ hiện đại, cải thiện an toàn lao động, thân thiện môi trường… Ảnh hưởng của giải pháp thiết kế đến chi phí xây dựng công trình được thể hiện đánh gía tầm quan trọng của giải pháp thiết kế theo chỉ tiêu hiệu quả đầu tư ở các giai đoạn khác nhau của dự án. Biểu đồ cho thấy tầm quan trọng trong việc ra quyết định ở bước thiết kế cơ sở đến hiệu quả kinh tế của dự án, các phương án thiết kế trong giai đoạn này quyết định 50-60% tới giá trị công trình
Trong giai đoạn thực hiện đầu tư, chất lượng công tác thiết kế có ảnh hưởng lớn đến chất lượng công trình tốt hay không tốt, an toàn hay không an toàn, tiết kiệm hay lãng phí, điều kiện thi công thuận lợi hay khó khăn, tiến độ thi công nhanh hay chậm… Giai đoạn này công tác thiết kế được coi có vai trò quan trọng nhất trong các giai đoạn của quá trình đầu tư.
Trong giai đoạn khai thác dự án, chất lượng thiết kế có vai trò chủ yếu quyết định việc khai thác, sử dụng công trình an toàn, thuận lợi hay nguy hiểm khó khăn; chất lượng công trình tốt hay xấu; giá thành công trình cao hay thấp; tuổi thọ công trình có đảm bảo yêu cầu đề ra trone dự án không.
Tóm lại, thiết kế xây dựng là khâu quan trọng hàng đầu trong hoạt động đầu tư xây dựng. Nó có vai trò chú yếu quyết định hiệu quả kinh tế – xã hội của dự án đầu tư. Đồng thời thiết kế xây dựng góp phần tạo ra môi trường mới, một không gian thiên nhiên mới thoả mãn yêu cầu sán xuất, sinh hoạt và đời sống của con người cả về mặt vật chất lẫn tinh thần.
