Gộp cổ phiếu được hiểu là việc làm giảm số lượng cổ phiếu đang lưu hành của một công ty cổ phần mà không làm thay đổi vốn điều lệ, vốn cổ phần hay giá trị thị trường công ty tại thời điểm gộp cổ phiếu. Vậy gộp cổ phiếu là gì? Lí do công ty tiến hành gộp cổ phiếu và lợi ích như thế nào?
Mục lục bài viết
1. Gộp cổ phiếu là gì?
Khái niệm gộp cổ phiếu:
Gộp cổ phiếu được hiểu là việc làm giảm số lượng cổ phiếu đang lưu hành của một công ty cổ phần mà không làm thay đổi vốn điều lệ, vốn cổ phần hay giá trị thị trường công ty tại thời điểm gộp cổ phiếu.
Gộp cổ phiếu cũng được hiểu là một loại hành động của công ty, hợp nhất các cổ phiếu hiện có thành ít cổ phiếu hơn, có giá trị hơn. Quá trình này sẽ làm tổng số cổ phiếu đang lưu hành trên thị trường mở của công ty giảm, và thông thường nó sẽ báo hiệu công ty đang gặp khó khăn.
Ta hiểu về hành động của công ty như sau:
– Định nghĩa hành động của công ty:
Hành động của công ty được hiểu là bất kì hoạt động nào mang lại sự thay đổi quan trọng cho một tổ chức và tác động đến các bên liên quan, bao gồm cả các cổ đông, cả cổ đông phổ thông và cổ đông ưu đãi, cũng như các trái chủ.
– Đặc trưng của hành động của công ty:
+ Hành động của công ty thường được phê duyệt bởi Ban giám đốc của công ty, các cổ đông cũng được phép bỏ phiếu trong một số sự kiện quan trọng của công ty. Khi một công ty đại chúng ban hành hành động của công ty, những quyết sách này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến chứng khoán do công ty đó phát hành.
+ Hành động của công ty có thể bao gồm từ các vấn đề tài chính cấp bách, như phá sản hoặc thanh lí, cho đến những vấn đề như thay đổi tên hoặc kí hiệu giao dịch, trong trường hợp đó, công ty phải cập nhật số nhận dạng được cấp cho chứng khoán.
+ Chính sách cổ tức, chia tách cổ phiếu, sáp nhập, mua lại là tất cả các ví dụ phổ biến về hành động của công ty.
Hành động của công ty có thể bắt buộc hoặc tự nguyện. Các hành động bắt buộc của công ty được tự động áp dụng cho các khoản đầu tư có liên quan trong khi các hành động tự nguyện đòi hỏi phải có sự đồng ý của cổ đông công ty (cụ thể là những nhà đầu tư).
+ Chia tách cổ phiếu, mua lại và thay đổi tên công ty được hiểu là ví dụ cụ thể về các hành động bắt buộc của công ty; chào mua công khai, phát hành cổ phiếu để trả cổ tức và phát hành quyền mua cổ phần là những ví dụ về các hành động tự nguyện của công ty.
+ Các hành động của công ty được sự chấp thuận của các cổ đông thường sẽ được liệt kê trong tuyên bố ủy quyền của công ty và được đệ trình trước cuộc họp thường niên. Hành động của công ty cũng có thể được tiết lộ trong loại hồ sơ cụ thể cho các sự kiện quan trọng.
Gộp cổ phiếu trong tiếng Anh là gì?
Gộp cổ phiếu trong tiếng Anh là Stock Consolidation, Stock Merge, Share Rollback, hoặc Reverse Stock Split.
Tìm hiểu rõ hơn về gộp cổ phiếu:
Gộp cổ phiếu được đề xuất bởi ban quản trị công ty và hoạt động này sẽ phải có được sự chấp thuận của cổ đông để có thể tiến hành.
Gộp cổ phiếu sẽ không làm ảnh hưởng đến giá trị của công ty, nhưng việc gộp cổ phiếu sẽ thường là kết quả của việc cổ phiếu đã mất khá nhiều giá trị. Việc gộp cổ phiếu có thể khiến cổ phiếu công ty chịu thêm áp lực bán mới.
Ví dụ cụ thể như giả sử một công ty dược phẩm có 10 triệu cổ phiếu đang lưu hành trên thị trường, và được giao dịch với mức giá 5 USD/cổ phiếu. Khi giá cổ phiếu thấp, ban lãnh đạo công ty có thể muốn tăng giá trên mỗi cổ phiếu một cách giả tạo.
Các chủ thể quyết định tiến hành gộp cổ phiếu với tỉ lệ 5:1, về cơ bản có nghĩa là hợp nhất 5 cổ phiếu hiện tại thành một cổ phiếu mới. Khi hoàn thành, công ty sẽ có 2 triệu cổ phiếu mới (10 triệu/5), và mỗi cổ phiếu bây giờ sẽ có giá 25 USD.
Sự thay đổi tương ứng trong giá cổ phiếu minh chứng cho thực tế là công ty đã không tạo ra bất kỳ giá trị thực nào. Giá trị tổng thể của công ty được biểu thị bằng vốn hóa thị trường trước và sau gộp cổ phiếu là không đổi.
Vốn hóa thị trường trước khi gộp cổ phiếu = 5 x 10.000.000 = 50.000.000 USD.
Vốn hóa thị trường sau khi gộp cổ phiếu = 25 x 2.000.000 = 50.000.000 USD.
2. Lí do và lợi ích công ty tiến hành gộp cổ phiếu:
Có một số lí do khiến một công ty quyết định gộp cổ phiếu.
Nguyên do đầu tiên là có thể giá cổ phiếu có thể đã giảm xuống mức thấp kỉ lục. Điều này có thể khiến giá cổ phiếu trở nên dễ tổn thương hơn trước áp lực thị trường, hoặc thậm chí không đạt các tiêu chuẩn niêm yết chứng khoán. Tiêu chuẩn niêm yết trong tiếng Anh được gọi là listing requirements. Tiêu chuẩn niêm yết thông thường do Sở giao dịch chứng khoán của mỗi quốc gia quy định, dựa trên cơ sở thực trạng của nền kinh tế. Tiêu chuẩn niêm yết là các điều kiện về tài chính của công ty, chính sách khuyến khích hay hạn chế niêm yết. Nội dung và sự thắt chặt của các quy định niêm yết của mỗi nước hay mỗi Sở giao dịch chứng khoán được quy định khác nhau. Thông thường, ở các quốc gia có thị trường chứng khoán phát triển, các tiêu chuẩn niêm yết chặt chẽ hơn các thị trường mới nổi.
Ví dụ cụ thể như sàn NASDAQ có thể hủy niêm yết cổ phiếu thường xuyên được giao dịch với mức giá thấp hơn 1 USD/cổ phiếu. Bị hủy niêm yết khỏi một sàn giao dịch cấp quốc gia sẽ khiến cổ phiếu của công ty chuyển sang trạng thái cổ phiếu penny, và buộc phải niêm yết tại các thị trường dành cho cổ phiếu giá trị thấp.
Điều này khiến cho cổ phiếu khó được mua và bán hơn. Chính bởi vì thế, các công ty gộp cổ phiếu để duy trì giá ở mức cao hơn.
Các công ty cũng duy trì giá cổ phiếu cao hơn thông qua việc gộp chia cổ phiếu vì các chủ thể là nhiều nhà đầu tư tổ chức và quỹ tương hỗ có chính sách không nắm giữ vị thế tại một cổ phiếu có giá thấp hơn một mức giá trị tối thiểu nào đó.
Việc cổ phiếu công ty không đủ điều kiện để được mua bởi các chủ thể là các nhà đầu tư có quy mô lớn như vậy làm mất đi tính thanh khoản và uy tín của công ty.
Các công ty muốn tư nhân hóa cũng có thể cố gắng giảm số lượng cổ đông thông qua gộp cổ phiếu.
3. Các tác động khi gộp cổ phiếu:
Trong trường hợp gộp cổ phiếu sẽ làm giảm số lượng cổ phiếu đang lưu hành, mệnh giá cổ phiếu tăng lên tương ứng với tỉ lệ gộp cổ phiếu.
Theo thống kê ở các nước thì trường hợp gộp cổ phiếu thường ít xảy ra đối với các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán bởi vì mục đích duy nhất của việc gộp cổ phiếu là làm cho cổ phiếu đó có giá trị hơn trên thị trường và qua đó làm tăng tính thanh khoản của cổ phiếu.
Nhìn chung, gộp cổ phiếu (làm giảm lượng cổ phiếu, tăng mệnh giá, thị giá) được xem là thủ thuật toán học, không làm thay đổi một yếu tố tài chính nào. Thủ thuật này nhằm mục đích giúp cổ phiếu đạt được mức giá hợp lý, để dễ dàng hơn trong việc mua bán trên thị trường, thu hút sự chú ý của dư luận trước thời điểm tăng vốn hoặc để đạt được một tiêu chuẩn niêm yết nào đó.
Như vậy, gộp cổ phiếu có vẻ như chỉ là chuyện thủ tục. Nhưng trong thực tế, một số nghiên cứu của các chuyên gia về lĩnh vực này cho thấy, gộp cổ phiếu có tác động 2 mặt lên sự phát triển của doanh nghiệp.
Hiện nay, các chủ thể là các nhà đầu tư hiện tại, đặc biệt là nhà đầu tư “lướt sóng” lại nhìn nhận việc gộp cổ phiếu giống như là một tín hiệu cho thấy sức khỏe của doanh nghiệp đang sa sút, nên tăng cường bán ra hơn là mua vào, khiến cho giá cổ phiếu giảm.
Không những thế sự mất lòng tin của các chủ thể là nhà đầu tư hiện tại khi họ phát hiện ra công ty chỉ cố thu hút nhà đầu tư mới bằng thủ thuật gộp, trong khi các nhà đầu tư hiện hữu vẫn không thể mua, bán gì được cổ phiếu đang nắm giữ (nghĩa là, thanh khoản của cổ phiếu vẫn kém).
Ông Lê Anh Thi là Giám đốc Bộ phận Phân tích và Tư vấn, Công ty Chứng khoán Âu Việt, cho biết, việc giảm số lượng cổ phiếu và tăng giá trị thông qua hình thức gộp cổ phiếu cũng sẽ dẫn đến việc các chủ thể là những nhà đầu tư nhỏ lẻ khó tiếp cận loại cổ phiếu này hơn. Khi đó, doanh nghiệp sẽ cần phải nỗ lực rất lớn để tiếp cận tới nhà đầu tư lớn. Điều này trên thực tế là không dễ dàng nếu giá trị thực sự của công ty chưa đủ sức hấp dẫn nhà đầu tư.
