Diễn biến khởi nghĩa từng phần từ tháng 3 đến tháng 8/1945

1. Bối cảnh khởi nghĩa từng phần từ tháng 3 đến tháng 8/1945:

Từ năm 1943, trên mặt trận Thái Bình Dương, phát xít Nhật liên tục thất bại. Quân Anh tiến hành cuộc tấn công ở Miến Điện và quân Mỹ đổ bộ lên Philippines vào ngày 20/10/1944. Phong trào kháng Nhật mạnh mẽ tại lục địa Trung Quốc khiến phát xít Nhật phải chịu sự động đối và bị sa lầy.

Trong đêm 9/3/1945, phát xít Nhật thực hiện đảo chính trên toàn khu vực Đông Dương, đẩy lùi Pháp và gây ra tình trạng khủng hoảng chính trị sâu sắc. Từ ngày 9 đến 12/3/1945, Ban Thường vụ Trung ương Đảng họp Hội nghị mở rộng ở Đình Bảng (Bắc Ninh) để đánh giá tình hình và đưa ra các chiến lược cần thiết. Hội nghị này đã ra Chỉ thị Nhật – Pháp bắn nhau và hành động của Đảng.

Phát xít Nhật tuyên bố cho Việt Nam “độc lập” sau khi chiếm quyền thống trị, nhưng thực tế vẫn giữ nguyên bộ máy thống trị cũ. Họ lập chính phủ bù nhìn Trần Trọng Kim và tạo ra nhiều tổ chức để hỗ trợ thế lực phản động.

Ở Nam Bộ và Sài Gòn, Nhật lập nhiều đảng phái thân Nhật và chiêu mộ thanh niên. Mặc dù Đức quốc xã đã thất bại, chiến tranh thế giới vẫn tiếp diễn ở Đông Nam Á và Thái Bình Dương. Sau khi Nhật đầu hàng vào ngày 14/8/1945, tạo cơ hội cho tổng khởi nghĩa tháng Tám. Đảng và nhân dân đã tận dụng cơ hội này để giành chính quyền.

Phát xít Nhật tuyên bố “độc lập” cho Việt Nam, nhưng vẫn giữ nguyên sự thống trị và lập nhiều tổ chức phản động. Tổng khởi nghĩa tháng Tám 1945 đã được thực hiện trong một khoảng thời gian đầy khắc nghiệt, nhưng đã giúp Đảng trở thành một lực lượng mạnh mẽ tại Nam Bộ.

2. Chủ trương của Đảng về khởi nghĩa từng phần từ tháng 3 đến tháng 8/1945:

Vào thời điểm Nhật phát đảo chính trên toàn khu vực Đông Dương, Ban Thường vụ Trung ương Đảng đã tổ chức cuộc họp tại Bắc Ninh để đối thoại về tình hình. Vào ngày 12/3/1945, trong bối cảnh cuộc đảo chính vừa diễn ra, Ban Thường vụ Trung ương Đảng đã đưa ra một chỉ thị quan trọng mang tên “Nhật – Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”. Chỉ thị này phản ánh chủ trương và chiến lược của Đảng Cộng sản Việt Nam trong bối cảnh khủng hoảng chính trị vùng Đông Dương và tình hình chung của quốc gia.

Nội dung của chỉ thị này bao gồm:

– Đánh giá tình hình: Cuộc đảo chính đã tạo ra sự khủng hoảng chính trị sâu sắc trong vùng, nhưng điều kiện cho việc khởi nghĩa vũ trang vẫn chưa đủ hoàn thiện. Tình hình còn đang tiếp tục phát triển và chưa thể thay đổi tương lai một cách rõ ràng.

– Xác định kẻ thù: Tại thời điểm này, kẻ thù chính của nhân dân Đông Dương là phát xít Nhật. Điều này đã dẫn đến việc thay đổi khẩu hiệu chiến đấu từ “Đánh đuổi Pháp – Nhật” sang “Đánh đuổi phát xít Nhật”. Điều này phản ánh mức độ tổ chức và tầm quan trọng của phát xít Nhật như một thế lực áp bức.

– Hình thức đấu tranh: Chỉ thị quy định rõ ràng về các hình thức đấu tranh mà Đảng và nhân dân nên thực hiện. Trong đó bao gồm bất hợp tác, bãi thị, biểu tình, cũng như chuẩn bị sẵn sàng cho việc tham gia vào các hoạt động vũ trang du kích. Điều này phản ánh tính linh hoạt của chiến lược chống Nhật, từ các hoạt động không vũ trang đến các hoạt động vũ trang.

– Quyết định phát động “Cao trào kháng Nhật cứu nước”: Một phần quan trọng của chỉ thị là quyết định phát động “Cao trào kháng Nhật cứu nước”. Điều này đánh dấu sự tập trung và phối hợp của Đảng và nhân dân trong việc đối phó với phát xít Nhật, nhằm bảo vệ lợi ích quốc gia và độc lập cho dân tộc.

Chủ trương và chiến lược này đã thể hiện tầm nhìn chiến lược của Đảng trong việc tận dụng tình hình biến đổi, tối ưu hóa sự hiện diện của Đảng và nhân dân trong cuộc chiến chống lại sự thống trị của phát xít Nhật và bảo vệ độc lập của quốc gia.

3. Diễn biến khởi nghĩa từng phần từ tháng 3 đến tháng 8/1945:

Trong bối cảnh của cuộc kháng chiến chống lại sự thống trị của phát xít Nhật và việc đảo chính Pháp đang diễn ra trong khu vực Đông Dương, diễn biến chi tiết của sự kiện trở nên đa dạng và đầy biểu trưng. Các sự kiện quan trọng và diễn biến đáng chú ý là:

– Khu căn cứ địa Cao – Bắc – Lạng: Trong khu vực này, một loạt các xã, châu, huyện được giải phóng từ sự kiểm soát của phát xít Nhật. Các lực lượng cách mạng đã thành lập chính quyền mới, tạo nền móng cho sự phục hồi và phát triển của quần chúng dân tộc.

– Phong trào “Phá kho thóc, giải quyết nạn đói” ở Bắc Kì và Trung Kì: Trong vùng Bắc Kì và Trung Kì, một phong trào mạnh mẽ đã nổ ra dưới khẩu hiệu “Phá kho thóc, giải quyết nạn đói”. Người dân tham gia vào các hoạt động như đập kho thóc của thực dân để cải thiện tình hình nạn đói đang đeo bám, đồng thời thể hiện sự phản kháng và đấu tranh của họ.

– Làn sóng khởi nghĩa lan tỏa: Những hành động và tinh thần đấu tranh trong các khu vực trên đã góp phần thúc đẩy sự lan tỏa của sự khởi nghĩa tại nhiều nơi khác. Những phong trào này dần lan rộng, tạo ra sự kết nối và tương tác giữa các vùng.

– Khởi nghĩa tại Quảng Ngãi: Ở Quảng Ngãi, tù chính trị Ba Tơ đã lãnh đạo một cuộc nổi dậy quy mô và quyết liệt. Nhà lao Ba Tơ đã trở thành biểu tượng của sự phản kháng, và lãnh đạo quần chúng trong việc thành lập chính quyền cách mạng. Đội du kích Ba Tơ cũng được hình thành để tham gia vào cuộc chiến tranh giành lại độc lập và tự do.

Tóm lại, trong giai đoạn này, cuộc kháng chiến của Việt Nam chống lại phát xít Nhật và sự đảo chính Pháp đã tạo nên một môi trường đa dạng và phong phú về các sự kiện và diễn biến. Từ việc giải phóng các vùng lãnh thổ, thể hiện sự phản kháng trong cuộc nạn đói, cho đến sự xuất hiện của những người lãnh đạo kiên quyết như Ba Tơ và các tù chính trị khác, tất cả đều hòa quyện thành một bức tranh tươi sáng về tinh thần chiến đấu và hy vọng của quần chúng dân tộc.

4. Ý nghĩa khởi nghĩa từng phần từ tháng 3 đến tháng 8/1945:

Từ tháng 3 đến tháng 8 năm 1945, cuộc khởi nghĩa từng phần tại Đông Dương mang trong mình những ý nghĩa to lớn và tạo ra những tác động quan trọng tới sự phát triển của cả cuộc kháng chiến. Những ý nghĩa quan trọng của giai đoạn này có thể được trình bày như sau:

– Phát triển mạnh lực lượng chính trị và vũ trang: Thời kỳ khởi nghĩa từng phần đã là thời gian quyết định giúp lực lượng chính trị và vũ trang của quần chúng dân tộc phát triển mạnh mẽ. Những hoạt động như thành lập chính quyền cách mạng, việc tổ chức các đội du kích và thực hiện các hình thức đấu tranh khác đã tạo cơ hội để nhân dân thể hiện sự đoàn kết và quyết tâm trong cuộc chiến đấu chống lại đế quốc phát xít Nhật.

– Chuẩn bị cho Tổng khởi nghĩa tháng Tám: Khởi nghĩa từng phần không chỉ là một cuộc chiến đấu riêng lẻ, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc chuẩn bị cho Tổng khởi nghĩa tháng Tám. Những bài học từ cuộc khởi nghĩa này đã giúp Đảng Cộng sản Việt Nam tích lũy kinh nghiệm, định hình chiến lược và tư duy lãnh đạo cần thiết cho sự thành công của Tổng khởi nghĩa sau này.

– Tiền đề cho Tổng khởi nghĩa thắng lợi ít đổ máu: Cuộc khởi nghĩa từng phần đã tạo tiền đề quan trọng cho sự thành công của Tổng khởi nghĩa tháng Tám mà không phải trải qua nhiều trận đánh đổ máu. Những hành động như tập trung lực lượng, phát triển kế hoạch đấu tranh, thiết lập chính quyền cách mạng đã giúp tạo ra một môi trường tốt để Tổng khởi nghĩa diễn ra một cách hiệu quả và ít tốn kém về người và tài sản.

Tóm lại, cuộc khởi nghĩa từng phần trong giai đoạn từ tháng 3 đến tháng 8 năm 1945 không chỉ là một cuộc chiến đấu địa phương, mà còn có ý nghĩa to lớn trong việc phát triển lực lượng cách mạng, chuẩn bị cho Tổng khởi nghĩa tháng Tám, và tạo điều kiện tốt cho một chiến thắng nhanh chóng và ít đổ máu.

5. Bài học kinh nghiệm từ khởi nghĩa từng phần từ tháng 3 đến tháng 8/1945:

Khởi nghĩa từng phần từ tháng 3 đến tháng 8 năm 1945 đã để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý báu cho cuộc kháng chiến của người Việt Nam. Dưới đây là một số bài học quan trọng:

– Sự quyết tâm và đoàn kết của nhân dân: Cuộc khởi nghĩa từng phần đã thể hiện sự quyết tâm và đoàn kết mạnh mẽ của nhân dân Việt Nam trong việc chống lại thực thể thực dân và đế quốc xâm lược. Sự sẵn sàng chiến đấu và hy sinh của hàng triệu người dân đã làm cho cuộc kháng chiến trở nên khó khăn đối với kẻ thù và giúp xây dựng một tinh thần đoàn kết trong lòng dân tộc.

– Sự quan trọng của tổ chức và lãnh đạo: Cuộc khởi nghĩa từng phần đã thể hiện rõ sự quan trọng của tổ chức cách mạng và lãnh đạo đúng đắn. Đảng Cộng sản Việt Nam đã đóng vai trò lãnh đạo quan trọng trong việc hợp nhất các phong trào và hoạt động cách mạng, tạo nền móng cho sự thành công của Tổng khởi nghĩa tháng Tám.

– Chuẩn bị và học hỏi từ kinh nghiệm: Cuộc kháng chiến từng phần đã cung cấp một giai đoạn quan trọng để chuẩn bị và học hỏi từ kinh nghiệm. Đảng và nhân dân đã rút ra bài học từ các thất bại và thành công, từ đó định hình chiến lược, tư duy lãnh đạo, và phương pháp đấu tranh hiệu quả hơn.

– Khả năng thích nghi và đổi mới: Trong giai đoạn kháng chiến từng phần, nhân dân và lãnh đạo cách mạng đã thể hiện khả năng thích nghi và đổi mới trong việc tổ chức, chiến lược và tác động chính trị. Việc thay đổi khẩu hiệu, tạo ra các hình thức đấu tranh mới, và tận dụng cơ hội để tạo sự thất bại và sử dụng các phương pháp đấu tranh khác nhau đã thể hiện sự linh hoạt và sáng tạo.