Công dung ngôn hạnh là gì? Tứ đức của phụ nữ xưa và nay?

Người phụ nữ luôn là biểu tượng của cái đẹp, là tượng trưng cho vẻ đẹp cả về ngoại hình lẫn tâm hồn. Trong thời đại phong kiến phẩm chất đó lại càng được đề cao.  Đó luôn là phẩm chất mà bất cứ người phụ nữ nào hướng đến “công dung ngôn hạnh”. Xã hội ngày càng phát triển, quan niệm về “công dung ngôn hạnh ” cũng biến đổi theo. Dù là biến đổi theo cách nào thì bản chất của chúng vẫn không thay đổi và vai trò của người phụ nữ trong xã hội cũng luôn được đề cao. Bài viết này sẽ giúp chúng ta tìm hiểu về phẩm chất công dung ngôn hạnh của người phụ nữ, có cái nhìn tổng quan, hiểu thấu hơn về khái niệm “công dung ngôn hạnh và sự biến đổi của nó qua các thời kì.

1. Công dung ngôn hạnh là gì?

Công dung ngôn hạnh là cụm từ khá quen thuộc đối với mỗi người chúng ta. Đây là cụm từ dùng để chỉ những phẩm chất, đức tính của người phụ nữ mà trong xã hội phong kiến rất coi trọng.  Đức tính này được xem như khuôn mẫu điển hình của một người phụ nữ trong thời đại ngày xưa. 

Công: Được hiểu là nữ công gia chánh, tức là người phụ nữ biết làm việc nhà, may vá, thêu thùa và chăm sóc, nuôi dạy con cái.

Dung: Được hiểu là dung nhan, tức là người phụ nữ đẹp cả bên trong (tâm hồn) và bên ngoài (khuôn mặt). Và đối với người phụ nữ xưa, tiêu chuẩn của cái đẹp là sự dịu dàng, thùy mị, nhu mì và dũng cảm.

Ngôn: Được hiểu là lời ăn tiếng nói, tức là lời nói mềm mỏng, lịch sự, kín đáo… kết hợp với cử chỉ phù hợp, thể hiện sự trang nhã, đoan trang, thông minh, khéo léo của người phụ nữ. 

Hạnh: Được hiểu là người có đức, tức là người có đạo đức, nhân hậu, hiếu thảo, yêu thương, chung thủy…

Không chỉ ngày xưa mà hiện nay những phẩm chất vẫn luôn được giữ vững, mặc dù chúng đã có sự biến đổi để có thể phù hợp với hoàn cảnh của từng thời đại và sự phát triển không ngừng của nhân loại. Thế nhưng đây vẫn luôn là phẩm chất đáng quý của người phụ nữ. 

2. Ý nghĩa của công dung ngôn hạnh: 

Công dung ngôn hạnh là chuẩn mực đạo đức xã hội, để mọi người hướng tới; hoàn thiện từng ngày để trở thành người phụ nữ xinh đẹp, đảm đang, tháo vát, khéo léo trong giao tiếp, ứng xử,….

Ngày nay, biểu hiện của đức hạnh được thể hiện rõ nét nhất trong thiên chức làm con, làm vợ, làm mẹ. Ở vai trò người vợ, họ sẵn sàng cùng chồng thực hiện mọi chức năng, nhiệm vụ như kinh doanh, giao tiếp, nuôi dạy con cái… Họ luôn ở bên chồng, tâm sự, chia sẻ những thành công, thất bại trong cuộc sống. Phụ nữ hiện đại còn giỏi việc nước, đảm việc nhà; tích cực tham gia vào bộ máy nhà nước, không ngừng học hỏi nâng cao kiến thức, tham gia các hoạt động xã hội, v.v.

3. Công dung ngôn hạnh được biểu hiện trong thời xưa như thế nào?

Trong xã hội xưa, ăn nói, ứng xử trước đám đông là chuẩn mực đạo đức mà mọi phụ nữ hướng tới, giúp hoàn thiện bản thân để trở thành một người có cả vẻ đẹp bên ngoài lẫn phẩm chất cao quý bên trong.

Khi đó, một người phụ nữ “có lòng nhân ái” không chỉ “đảm việc nhà” mà còn phải “giỏi việc nước”. Một người phụ nữ đảm đang, tháo vát, biết quán xuyến mọi việc nhà, nhưng khi quốc gia lâm nguy, bà vẫn sẵn sàng cầm gươm, giáo, gậy đánh giặc.

Phụ nữ Việt Nam đã luôn đóng góp sức lực của mình làm nên những chiến công hiển hách của dân tộc. Các nữ anh hùng phải kể đến 2 bà, đó là hai bà Trưng (Trương Trắc và Trưng Nhị). Tiếp theo là những “nữ đại gia” như Bùi Thị Xuân, Nguyễn Thị Minh Khai, Nguyễn Thị Định… Tất cả đã làm nên những mốc son chói lọi trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc.

Như vậy, nói về năng lực và đức tính của người phụ nữ Việt Nam xưa, khó có một ngòi bút nào có thể diễn tả hết được. Dù ở những giai đoạn khác nhau, vẻ đẹp của người phụ nữ cũng sẽ được khắc họa riêng nhưng sự hy sinh thầm lặng vẫn luôn hiện hữu, nó trở thành phẩm chất truyền thống tốt đẹp của người phụ nữ Việt Nam.

4. Công dung ngôn hạnh trong xã hội hiện đại biểu hiện như thế nào?

Do mỗi giai đoạn lịch sử khác nhau nên tiêu chuẩn đặt ra để đánh giá một con người cũng không giống nhau. Do đó, có nhiều khác biệt trong ngôn ngữ và cách ứng xử của phụ nữ xưa và nay.

Trong xã hội hiện đại, quan niệm “tam tòng tứ đức” không còn khắt khe như xưa. Nếu như phụ nữ thời phong kiến phải ngoan ngoãn, sống theo kiểu “cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy” thì ngày nay, phụ nữ có quyền lên tiếng, bày tỏ quan điểm và mong muốn của mình.

Phụ nữ ngày nay không chỉ đóng vai trò “giữ lửa” cho gia đình, mà còn nắm giữ nhiều vị trí quan trọng trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Vì vậy, những biểu hiện của đạo đức ngày nay không còn giữ nguyên ý nghĩa ban đầu, thay vào đó nó được mở rộng và phát triển ở nhiều khía cạnh khác nhau.

Người phụ nữ ngày nay không chỉ đóng vai trò giữ “lửa” cho gia đình mà họ còn đóng vai trò quan trọng trong các lĩnh vực kinh tế, xã hội, quản lý nhà nước, kinh doanh…, những vai trò đó không còn được duy trì như trước mà ngữ nghĩa nhưng được mở rộng và phát triển theo các hướng khác nhau, cụ thể:

“Công” đã khác xưa rất nhiều. Việc nhà không còn khó khăn vì có chồng san sẻ việc nhà. Tuy nhiên, việc bếp núc, chăm con của vợ luôn đóng vai trò “chìa khóa”. Bên cạnh đó, họ còn tích cực tham gia công tác xã hội, mang lại thu nhập cho gia đình và đóng góp cho xã hội.

“Dung”: Vẻ đẹp của người phụ nữ hiện đại đang trở thành vấn đề được toàn xã hội quan tâm. Làm đẹp là nhu cầu tất yếu, mỗi thời đại lại có những quan niệm và đánh giá khác nhau. Xu hướng của xã hội ngày nay đang khuyến khích chị em phụ nữ chú trọng chăm sóc bản thân không chỉ vẻ đẹp bên ngoài mà còn cả vẻ đẹp bên trong.

“Ngôn”: Xã hội phát triển mạnh mẽ, công việc của phụ nữ đòi hỏi họ không phải lúc nào cũng phải dạ vâng vâng dạ một cách lịch sự. Các từ đang được trí tuệ hóa, ngắn gọn và nhiều thông tin.

“Hạnh”: Vẻ đẹp bên trong quan trọng hơn vẻ đẹp bên ngoài. Nhiều phụ nữ ngày nay đẹp hơn nhờ mỹ phẩm, kem dưỡng da,… – những thứ có thể mua được bằng tiền nhưng vẻ đẹp tâm hồn thì không.

5. Công dung ngôn hạnh vẫn tiếp tục được duy trì trong tương lai:

Từ lâu công dung ngôn hạnh đã trở thành nét đẹp đặc trưng của người con giá Việt Nam. Hiện nay, xu thế toàn cầu hóa đang được mở rộng ra khắp thế giới. Việt Nam không thể nằm ngoài làn sóng đó. Bởi vậy, việc giao lưu văn hóa, tiếp cận những nền văn hóa hiện đại, học hỏi tiếp thu những kiến thức mới là điều không thể tránh khỏi. 

Trên thực tế, hiện nay chúng ta chứng kiến rất nhiều những người phụ nữ tài giỏi, trở thành người có quyền lực và nắm giữ chức vụ quan trọng trong bộ máy nhà nước Việt Nam. Có thể kể đến chủ tịch Quốc Hội, bà Nguyễn Thị Kim Ngân. Là một trong những người phụ nữ tiêu biểu cho việc nắm giữ chức vụ quan trọng, cơ quan đầu não của đất nước. Ngày càng nhiều, phụ nữ đã tham gia vào phát triển nền kinh tế và đạt được những thành tựu không kém nam giới. Thậm chí người phụ nữ hiện nay, họ còn tự tin có thể cạnh tranh một cách công bằng, và có thể đạt được những vị trí mà nam giới đã đạt được. Sự tự tin, kiến thức và vị thế của người phụ nữ đã và được cải thiện không ngừng. 

Tuy nhiên, không vì địa vị kinh tế được nâng cao mà người phụ nữ Việt Nam mất đi những đức tính vốn có của mình. Người phụ nữ Việt Nam “hòa nhập nhưng không hòa tan”. Họ học hỏi tiếp thu những giá trị truyền thống tốt đẹp của bên ngoài, của thế giới nhưng họ không đánh mất đi giá trị truyền thống tốt đẹp của đất nước. Ở bên ngoài họ là những người phụ nữ giỏi giang, thì ở nhà họ lại trở về với vai trò của một người vợ ngoan hiền, một nàng dâu thảo. Họ luôn cho mình cân bằng giữa công việc và gia đình để có thể có được một cuộc sống ấm êm hạnh phúc. 

Người phụ nữ “đảm việc nước, giỏi việc nhà” luôn là mẫu hình mà những người phụ nữ Việt Nam muốn hướng đến. Với những nỗ lực cố gắng của người phụ nữ như vậy, chúng ta cũng nên dành sự yêu thương, trân trọng cho người phụ nữ (người mẹ, người chị, người vợ,… của mình) để có thể cùng nhau cố gắng tạo dựng một xã hội phát triển.