Bị bệnh gút nên ăn gì? Người bị gout không nên những gì?

1. Bệnh gút là gì?

1.1. Khái niệm bệnh gout là gì?

Bệnh gout (gút) hay còn gọi thống phong, là một bệnh rối loạn chuyển hóa purine ở thận. Thận không thể lọc axit uric từ máu. Axit uric thường vô hại và được hình thành trong cơ thể, sau đó được đào thải qua nước tiểu và phân. Đối với người bị bệnh gút, lượng axit uric trong máu tích tụ theo thời gian. Khi nồng độ này quá cao sẽ hình thành các tinh thể axit uric nhỏ. Các bệnh này có thể tụ lại với nhau gây viêm, nóng, đau cho người bệnh.

Bệnh gout là bệnh duy nhất vì có những đợt bùng phát cấp tính tái phát. Bệnh nhân thường bị đau đột ngột vào nửa đêm và mẩn đỏ khi bùng phát, đặc biệt là các cơn bùng phát ở ngón chân cái nhưng cũng có thể ảnh hưởng đến người bệnh. Đối với các khớp khác ở chân (như đầu gối, mắt cá chân, bàn chân) và ít gặp hơn ở cánh tay (bàn tay, cổ tay, cổ tay), cột sống cũng có thể bị ảnh hưởng.

1.2. Bệnh gout có nguy hiểm không?

Mặc dù bệnh gút có thể gây căng thẳng, đau đớn và mất ngủ nhưng bệnh gút là một bệnh lành tính và có thể được điều trị bằng thuốc cũng như ngăn ngừa tình trạng bệnh trở nên trầm trọng hơn bằng cách thay đổi chế độ ăn uống.

Dựa vào mức độ nguy hiểm, bệnh gút được chia thành 3 giai đoạn:

Giai đoạn 1: Axit uric trong máu đã tăng nhưng triệu chứng bệnh gút chưa xuất hiện. Thông thường, người bệnh chỉ nhận thấy những triệu chứng đầu tiên của bệnh gút sau khi bị sỏi thận.

Giai đoạn 2: Nồng độ axit uric lúc này đã rất cao, dẫn đến hình thành các tinh thể có thể xuất hiện ở ngón tay, ngón chân (tophi). Lưu ý rằng tophi thường biểu hiện chậm, xảy ra nhiều năm sau đợt gút đầu tiên, nhưng đôi khi sớm hơn. Khi có mặt, khối lượng và thể tích sẽ dễ dàng tăng lên và có thể thoát ra ngoài. Tophi thường xuất hiện ở sụn tai sau đó ở bàn tay, ngón chân cái, gót chân, mu bàn chân và gân gót.

Trong giai đoạn này, người bệnh sẽ cảm thấy đau nhưng cơn đau sẽ không kéo dài. Một thời gian sau, người bệnh sẽ gặp các triệu chứng khác của bệnh gút với cường độ và tần suất ngày càng tăng.

Giai đoạn 3: các triệu chứng bệnh không biến mất và các chất axit uric sẽ tấn công nhiều lần.

Hầu hết người bệnh gút chỉ ở giai đoạn 1 hoặc 2, rất ít người bệnh tiến triển sang giai đoạn 3 vì triệu chứng bệnh gút đã được điều trị đúng cách ở giai đoạn 2.

1.3. Nguyên nhân bệnh Gout (gút):

Nguyên nhân gây bệnh gút bao gồm 2 nguyên nhân chính: nguyên phát (hầu hết các trường hợp) và thứ phát

– Nguyên phát:

95% trường hợp xảy ra ở nam giới, độ tuổi thường gặp là 30-60 tuổi.

Chưa rõ nguyên nhân.

Chế độ ăn nhiều thực phẩm chứa nhiều purin như gan, thận, tôm, cua, lòng đỏ trứng, hồng… được cho là khiến bệnh nặng thêm.

– Thứ phát

Do rối loạn di truyền (nguyên nhân di truyền): hiếm gặp.

Tăng sản xuất axit uric hoặc giảm bài tiết axit uric hoặc cả hai:

Suy thận và các bệnh lý làm giảm độ thanh lọc acid uric của cầu thận

Bệnh về máu: Bệnh bạch cầu cấp tính

Sử dụng thuốc lợi tiểu như furosemide, thiazide, acetazolamide, v.v.

Sử dụng thuốc kìm tế bào để điều trị các bệnh ác tính

Sử dụng các thuốc chống lao như ethambutol, pyrazinamide, v.v.

2. Bệnh gút kiêng gì?

Bệnh gút nên tránh ăn thực phẩm giàu purin và đường fructose cao để kiểm soát nồng độ axit uric ở mức ổn định . Cụ thể nên tránh những sản phẩm thông dụng sau:

– Thịt đỏ

Các loại thịt đỏ (thịt bò, thịt lợn, dê…) chứa nhiều chất dinh dưỡng gồm protein, vitamin E, B6, B12, trong đó hàm lượng protein rất cao sẽ làm tăng nồng độ axit uric trong máu. Đây là nguyên nhân gây ra bệnh gút. Chưa kể các món ăn chế biến từ thịt đỏ sẽ trải qua quá trình hóa học dưới tác động của enzyme, tạo ra purin trong thịt đỏ chuyển hóa thành axit uric.

Tuy nhiên, bạn không nên kiêng hoàn toàn thịt đỏ, bởi cơ thể cũng cần rất nhiều năng lượng từ thịt. Bạn nên duy trì tiêu thụ thịt đỏ ở mức độ vừa phải, chỉ ăn tối đa 2 lần/tuần, không quá 100g/ngày. Bạn nên nấu chín thịt đỏ thật kỹ, chế độ biến đổi ở dạng bột, om hoặc hấp sẽ tốt hơn là ăn, chiên, xào, hạn chế tối đa lượng chất béo hấp thụ vào cơ thể.

– Nội tạng động vật

Nội tạng động vật (gan, gan, tim, dạ dày, não…) chứa nhiều chất dinh dưỡng như protein, vitamin B (B2, B6, folate và B12), CoQ10, cholesterol, khoáng chất: sắt, kẽm, selen. Tuy chứa nhiều chất dinh dưỡng nhưng người bị bệnh gút không nên ăn vì nội tạng chứa nhiều purin, là chất khiến nồng độ axit uric trong máu tăng cao, khiến bệnh trở nên nặng hơn: sưng, đau nhiều hơn.

– Thịt gà tây, thịt ngỗng

Thịt gà và thịt nạc chứa nhiều chất dinh dưỡng như vitamin B, khoáng chất, axit amin, sắt, phốt pho… Thịt gà còn chứa purin nên người bệnh nên ăn thịt gà với lượng vừa phải, khoảng 110 – 175 mg, lượng vừa phải. Điều này sẽ cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể và tránh làm tăng lượng purin trong máu.

– Hải sản

Hải sản (như cá trích, cá rô, động vật có vỏ, ốc, ốc sên, v.v.) chứa hàm lượng dinh dưỡng cao, bao gồm cả purin. Hải sản cũng chứa nhiều chất đạm nên người bị bệnh gút nên hạn chế ăn.

– Rượu, bia, đồ uống có đường

Hạn chế uống rượu, bia cũng như các chất kích thích, đồ uống có đường như nước ngọt, nước trái cây, đồ uống có ga… nếu không muốn tình trạng của mình trở nên nặng hơn.

– Các loại thịt chế biến sẵn

Đồ ăn đóng hộp (chả giò, thịt xông khói, lạp xưởng, Mộc Mộc,…) hoàn toàn không tốt cho người bị bệnh gút. Bạn sử dụng thực phẩm tươi, tự chế biến để đảm bảo cung cấp chất dinh dưỡng chất lượng cho cơ thể.

– Các loại rau có hàm lượng purin cao

Người bệnh nên cung cấp cho cơ thể nhiều vitamin và rau xanh, tuy nhiên cần tránh sử dụng nhiều loại rau, đậu có hàm lượng purine cao như đậu lăng, đậu đen, đậu xạ hương, đậu Hà Lan, đậu trắng, đậu Hà Lan, rau xanh, cải xoăn, su hào….

3. 10 thực phẩm tốt cho người bệnh gout:

– Trái cây

Tất cả các loại trái cây như dâu tây, táo, anh đào… đều tốt cho người bệnh, cung cấp nhiều vitamin. Đặc biệt, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng ăn nhiều quả anh đào giúp điều trị trầm cảm và giảm axit uric trong cơ thể người bệnh. Bởi Cherry chứa hàm lượng vitamin C, beta carotene và chất chống oxy hóa rất cao.

– Thực phẩm giàu Vitamin C

Vitamin C giúp giảm nồng độ axit uric trong máu rất tốt, có tác dụng chống viêm, chống oxy hóa, tăng sức đề kháng và độ bền của thành mạch máu, giảm nguy cơ mắc bệnh. Bạn nên ăn các loại trái cây có tính axit nhẹ như: ổi, ớt chuông, ớt chuông, bơ…

Lưu ý, không nên sử dụng vitamin C với liều lượng cao để tránh gây tăng liều oxalat, buồn nôn, ợ chua. Sử dụng kéo dài sẽ gây hình thành bàng quang và giảm bài tiết axit uric . Các loại hiệu quả có hàm lượng vitamin C cao như chanh, bưởi, quất…

– Thịt trắng

Các loại thịt như cá sông trắng, ức gà… chứa hàm lượng dinh dưỡng cao nhưng lại rất ít purine. Các loại thịt như cá lóc, cá hồng, cá rô, ức gà rất tốt cho người mắc bệnh bạch cầu, giúp ngăn ngừa kết tủa axit uric. Nên sử dụng hàm lượng thịt trắng từ 110 – 170g/ngày.

– Dầu oliu, dầu thực vật

Dầu ô liu và dầu thực vật chứa chất béo tốt, giúp chống viêm, giảm đau và giảm axit uric. Người bệnh nên thường xuyên sử dụng dầu olive và dầu thực vật trong bữa ăn hàng ngày, đối với một số món ăn như salad để hấp thu tối đa dưỡng chất, tránh thay đổi ở nhiệt độ cao.

– Trứng

Trứng chứa rất ít purine và cung cấp nhiều canxi cho xương nên người bệnh có thể dùng thay thế trong các bữa ăn mà vẫn đảm bảo hàm lượng dinh dưỡng do lượng thịt tiêu thụ bị hạn chế.

– Cafe

Hầu hết các nghiên cứu khoa học đều cho thấy cà phê có tác dụng giảm nguy cơ đột quỵ . Cà phê chứa nhiều hợp chất bao gồm khoáng chất, polyphenol và caffeine. Cà phê có thể làm giảm nồng độ axit uric thông qua một số cơ chế hoặc giảm nồng độ axit uric bằng cách tăng tốc độ cơ thể bài tiết axit uric. Cà phê cũng cạnh tranh với enzyme phân hủy purin trong cơ, tạo ra axit uric, làm giảm tốc độ sản xuất axit uric. Sử dụng một lượng cà phê vừa đủ trong ngày rất tốt cho người bị bệnh gút.

– Trà xanh

Những người mắc bệnh nhiệt cần giảm nồng độ axit uric trong máu có thể sử dụng ngay trà xanh. Trà xanh sử dụng đúng cách và đủ lượng mỗi ngày giúp giảm sự hình thành nước tiểu và đẩy nhanh quá trình đào thải axit uric.

– Rau củ

Rau củ rất tốt cho người bệnh đang điều trị sốt. Nên bổ sung liên tục các loại rau vào bữa ăn hàng ngày như: cải xanh, rau muống, khoai tây, đậu Hà Lan, hồng, cà tím,…

– Ngũ cốc nguyên cám

Yến mạch, gạo lứt, lúa mạch… chứa nhiều chất xơ, giúp ức chế tình trạng viêm do gút.

– Các chế phẩm từ sữa và đậu nành

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng phô mai, bơ, kem tươi, sữa gầy, sữa chua… giúp làm giảm lượng axit uric huyết thanh trong máu.

– Uống đủ nước

Uống đủ để cơ thể uống 2 – 2,5 lít nước mỗi ngày, đặc biệt là nước kiềm không gas.