Mục lục bài viết
1. Bảng chấm điểm Gia đình văn hóa:
| Tiêu chuẩn | Tiêu chí | Điểm |
| 1. Gương mẫu chấp hành chủ trương, chính sách của Đảng; pháp luật của Nhà nước; tích cực tham gia các phong trào thi đua của địa phương nơi cư trú, gồm: (40 điểm) | a) Các thành viên trong gia đình chấp hành các quy định của pháp luật; không bị xử lý kỷ luật tại nơi làm việc và học tập. | 5 |
| b) Chấp hành hương ước, quy ước của cộng đồng. | 5 | |
| c) Treo Quốc kỳ trong những ngày lễ, sự kiện chính trị của đất nước theo quy định. | 5 | |
| d) Có tham gia một trong các hoạt động văn hóa hoặc văn nghệ ở nơi cư trú; thường xuyên luyện tập thể dục, thể thao. | 5 | |
| đ) Thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội theo quy định. | 3 | |
| e) Tham gia bảo vệ di tích lịch sử – văn hóa, danh lam thắng cảnh, cảnh quan thiên nhiên của địa phương. | 3 | |
| g) Giữ gìn vệ sinh môi trường, đổ rác và chất thải đúng giờ, đúng nơi quy định. | 3 | |
| h) Tham gia đầy đủ các phong trào từ thiện, nhân đạo, đền ơn đáp nghĩa, khuyến học khuyến tài; sinh hoạt cộng đồng ở nơi cư trú. | 3 | |
| i) Không vi phạm các quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm, phòng chống dịch bệnh. | 3 | |
| k) Không vi phạm quy định phòng, chống cháy nổ. | 3 | |
| l) Không vi phạm pháp luật về trật tự, an toàn giao thông như: Lấn chiếm lòng đường, hè phố, tham gia giao thông không đúng quy định. | 2 | |
| 2. Gia đình hòa thuận, hạnh phúc, tiến bộ; tương trợ giúp đỡ mọi người trong cộng đồng, gồm: (30 điểm) | a) Ông, bà, cha, mẹ và các thành viên trong gia đình được quan tâm, chăm sóc, phụng dưỡng. | 5 |
| b) Hôn nhân tự nguyện, tiến bộ, một vợ một chồng, bình đẳng, hòa thuận, thủy chung. | 5 | |
| c) Thực hiện tốt chính sách dân số; thực hiện bình đẳng giới. | 5 | |
| d) Các thành viên trong gia đình tham gia bảo hiểm y tế và được chăm sóc sức khỏe. | 5 | |
| đ) Các thành viên trong gia đình có nếp sống lành mạnh, văn minh, ứng xử có văn hóa trong gia đình, cộng đồng và xã hội. | 5 | |
| e) Tương trợ, giúp đỡ mọi người trong cộng đồng khi khó khăn, hoạn nạn. | 5 | |
| 3. Tổ chức lao động, sản xuất, kinh doanh, công tác, học tập đạt năng suất, chất lượng và hiệu quả, gồm: (30 điểm) | a) Kinh tế gia đình ổn định và phát triển từ nguồn thu nhập chính đáng. | 5 |
| b) Tham gia các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế, văn hóa – xã hội do địa phương tổ chức. | 5 | |
| c) Người trong độ tuổi lao động có việc làm và thu nhập ổn định. | 5 | |
| d) Trẻ em trong độ tuổi đi học được đến trường. | 5 | |
| đ) Sử dụng nước sạch. | 5 | |
| e) Có công trình phụ hợp vệ sinh. | 3 | |
| g) Có phương tiện nghe, nhìn và thường xuyên được tiếp cận thông tin kinh tế, văn hóa – xã hội. | 2 |
2. Thang điểm bình xét danh hiệu Gia đình văn hóa hàng năm:
Ngày 17/09/2018, Chính phủ ban hành Nghị định số 122/2018/NĐ-CP quy định việc xét tặng danh hiệu “Gia đình văn hóa”, “Thôn văn hóa”, “Thôn văn hóa”, “Ấp văn hóa”, “Tổ dân phố văn hóa” và “Cộng đồng đô thị văn hóa.”
Thứ nhất, Theo Nghị định, điểm tối đa để đánh giá danh hiệu Gia đình văn hóa, Cộng đồng văn hóa là 100 điểm.
Thứ hai, Tổng số điểm cho từng tiêu chí của danh hiệu Gia đình văn hóa, Cộng đồng văn hóa phải đạt ít nhất 50% số điểm tối đa.
Thứ ba, Việc xét tặng danh hiệu Gia đình văn hóa được thực hiện như sau: hộ gia đình ở quận, huyện, thị xã trực thuộc Trung ương đạt từ 90 điểm trở lên; hộ gia đình ở xã miền núi, hải đảo, xã đặc biệt khó khăn, hộ nghèo, hộ cận nghèo theo quy định của Chính phủ đạt từ 60 điểm trở lên; các hộ gia đình không thuộc các nhóm trên có số điểm từ 85 trở lên.
Thứ tư, Việc xét tặng danh hiệu Cộng đồng văn hóa được thực hiện như sau: cộng đồng dân cư đô thị thuộc quận, huyện, thị xã trực thuộc trung ương đạt từ 90 điểm trở lên; cộng đồng dân cư ở xã miền núi, hải đảo, xã đặc biệt khó khăn theo quy định của Chính phủ đạt từ 60 điểm trở lên; các cộng đồng không thuộc các loại đã nói ở trên có số điểm từ 80 trở lên.
Thứ năm, Việc tặng Giấy khen Gia đình văn hóa, Cộng đồng văn hóa không quá 15% tổng số gia đình được công nhận Gia đình văn hóa 03 năm liên tục hoặc cộng đồng được công nhận Cộng đồng văn hóa 05 năm liên tục.
3. Gia đình văn hóa là gì?
Gia đình văn hóa là một mục tiêu quan trọng được Chính phủ đề ra từ nhiều năm trước đó, và nó đã được đưa ra như một tiêu chuẩn đánh giá tại các cộng đồng địa phương, bao gồm các tổ dân cư, phường, xã. Mục tiêu của chương trình này là khuyến khích và thúc đẩy việc hình thành lối sống văn minh và đạo đức tại cấp địa phương, và đặc biệt là xây dựng các khu vực địa phương văn hóa như thôn văn hóa, tổ dân phố văn hóa,…
Việc đánh giá xem một gia đình có đáp ứng được các tiêu chuẩn đánh giá của chương trình Gia đình văn hóa hay không rất quan trọng. Những gia đình đáp ứng được các chỉ tiêu sẽ được chứng nhận là gia đình văn hóa và được trao bằng khen từ chính quyền địa phương. Tuy nhiên, các tiêu chuẩn này không phải là đơn giản và rất đa dạng, chúng bao gồm những yếu tố như sự gắn kết gia đình, tình cảm yêu thương, tôn trọng lẫn nhau, sự chăm sóc và giáo dục con cái, ý thức tham gia vào hoạt động cộng đồng, sự tôn trọng văn hóa, lối sống lành mạnh và nhiều yếu tố khác.
Để đạt được mục tiêu này, chính phủ đã triển khai nhiều chương trình và hoạt động giáo dục, tuyên truyền về gia đình văn hóa, tạo điều kiện cho các hoạt động xã hội, văn hóa và giải trí tại địa phương. Chính phủ cũng đã tạo ra một hệ thống giám sát và đánh giá tiến độ của các gia đình tham gia chương trình để đảm bảo rằng các gia đình đang cải thiện chất lượng cuộc sống của mình theo hướng tích cực.
Vì vậy, việc phát triển gia đình văn hóa là một công cuộc quan trọng và phức tạp, đòi hỏi sự hợp tác của tất cả các bên liên quan để đạt được kết quả tốt nhất và góp phần xây dựng một xã hội văn minh.
4. Tiêu chí xét tặng danh hiệu Gia đình văn hóa hàng năm:
Danh hiệu Gia đình văn hóa là một danh hiệu do Nhà nước công nhận và trao tặng cho các gia đình đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn về hành vi đạo đức, văn hóa và thực hiện tốt các quy định của pháp luật và chính sách của Đảng và Nhà nước. Các tiêu chí cụ thể của danh hiệu Gia đình văn hóa bao gồm hai lĩnh vực chính.
Lĩnh vực 1: Hành vi đạo đức và văn hóa
Gia đình được coi là đạt chuẩn Gia đình văn hóa khi các thành viên trong gia đình chấp hành các quy định của pháp luật, không vi phạm các quy định về trật tự, an toàn giao thông, vệ sinh môi trường, phòng chống dịch bệnh và các quy định khác liên quan đến đạo đức và văn hóa. Đồng thời, gia đình cần thực hiện các nếp sống văn minh, tham gia các hoạt động văn hóa và văn nghệ ở nơi cư trú, thường xuyên luyện tập thể dục và thể thao, và có ý thức bảo vệ di tích lịch sử – văn hóa, danh lam thắng cảnh, cảnh quan thiên nhiên của địa phương. Gia đình cũng nên tham gia các hoạt động từ thiện, nhân đạo, đền ơn đáp nghĩa, khuyến học khuyến tài và sinh hoạt cộng đồng ở nơi cư trú.
Lĩnh vực 2: Hạnh phúc và tiến bộ của gia đình
Gia đình được coi là đạt chuẩn Gia đình văn hóa khi gia đình hoà thuận, hạnh phúc và tiến bộ. Các thành viên trong gia đình cần được quan tâm, chăm sóc và phụng dưỡng, và gia đình cần thực hiện các chính sách dân số và bình đẳng giới. Gia đình cũng cần tham gia bảo hiểm y tế và đảm bảo được chăm sóc sức khỏe cho các thành viên. Các thành viên trong gia đình cần có nếp sống lành mạnh, văn minh và ứng xử có văn hóa trong gia đình, cộng đồng và xã hội. Cuối cùng, gia đình cần tương trợ, giúp đỡ mọi người trong cộng đồng khi họ gặp khó khăn hoặc cần sự giúp đỡ.
5. Trình tự xét tặng danh hiệu Gia đình văn hóa hàng năm:
Để xét tặng danh hiệu Gia đình văn hóa hàng năm, trình tự thực hiện bao gồm các bước sau đây:
Bước 1: Trưởng khu dân cư thực hiện việc tổng hợp danh sách gia đình đủ điều kiện bình xét dựa trên Bản đăng ký tham gia thi đua và bảng tự đánh giá của hộ gia đình.
Bước 2: Trưởng khu dân cư triệu tập cuộc họp bình xét, trong đó có các thành viên chấm điểm theo thang điểm, bao gồm cấp ủy, Trưởng khu dân cư, Trưởng ban Công tác Mặt trận, đại diện các ngành, tổ chức đoàn thể, và đại diện hộ gia đình trong danh sách được bình xét.
Bước 3: Tổ chức cuộc họp bình xét theo các quy định sau đây:
– Cuộc họp được tiến hành khi đạt 60% trở lên số người được triệu tập tham dự.
– Hình thức bình xét có thể là bỏ phiếu kín hoặc biểu quyết.
– Kết quả bình xét: Các gia đình được đề nghị tặng danh hiệu Gia đình văn hóa khi có từ 60% trở lên thành viên dự họp đồng ý.
Bước 4: Trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày có kết quả cuộc họp bình xét, Trưởng khu dân cư lập hồ sơ theo quy định tại Điều 8 Nghị định này trình Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã quyết định.
Bước 5: Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được hồ sơ hợp lệ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã quyết định tặng danh hiệu Gia đình văn hóa hàng năm (Mẫu số 11).
Tổng quan về trình tự xét tặng danh hiệu Gia đình văn hóa hàng năm có tính chất trực quan, rõ ràng và công khai. Qua các bước trên, cộng đồng có thể đánh giá và lựa chọn những gia đình đủ điều kiện để được tặng danh hiệu, từ đó góp phần xây dựng một cộng đồng văn hóa, truyền thống tốt đẹp và lành mạnh.
Văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết:
Nghị định số 122/2018/NĐ-CP quy định việc xét tặng danh hiệu “Gia đình văn hóa”, “Thôn văn hóa”, “Thôn văn hóa”, “Ấp văn hóa”, “Tổ dân phố văn hóa” và “Cộng đồng đô thị văn hóa.” ngày 17 tháng 9 năm 2018
