Mục lục bài viết
1. Nội dung và bố cục bài thơ Sang thu của nhà thơ Hữu Thỉnh (Ngữ văn lớp 9):
Bài thơ là những cảm nhận đầy tinh tế và nhẹ nhàng cùng sự quan sát vô cùng khéo léo và tỉ mỉ của tác giả về sự biến chuyển của đất trời từ thời điểm cuối mùa hạ sang thu. Từ đó nhà thơ bộc lộ tình yêu thiết tha với thiên nhiên vạn vật của một tâm hồn đầy nhạy cảm và sâu sắc.
Bố cục bài thơ chia thành 3 phần
– Khổ 1: Cảm nhận về cảnh vật thiên nhiên thời điểm giao mùa, tín hiệu báo thu về.
– Khổ 2: Cảm nhận về quang cảnh đất trời lúc vào thu đến.
– Khổ 3: Những chuyển biến âm thầm của vạn vật và suy tư về cuộc đời và con người lúc chớm thu.
2. Trả lời câu hỏi bài Sang thu của nhà thơ Hữu Thỉnh (Ngữ văn lớp 9):
Câu 1 (Trang 71 SGK Ngữ văn 9 tập 2)
Những chuyển biến của đất trời, của tự nhiên khi chuyển mình sang thu được nhà thơ Hữu Thỉnh cảm nhận bằng tất cả các giác quan:.
Trong hơi thở của mùa thu, hương ổi lan tỏa qua không gian gợi lại kí ức ngọt ngào qua khứu giác của tác giả. Đó là một cảm giác sâu lắng, đậm chất mùa thu giúp tác giả lưu luyến với thời gian và không gian hiện tại.
Xúc giác của Hữu Thỉnh cũng được kích thích bởi gió se mát lành, đưa tâm hồn của ông vào một trạng thái tĩnh lặng và yên bình. Sự nhẹ nhàng, êm đềm của gió mùa thu giúp tạo nên một bầu không khí ấm áp và thư thái.
Thị giác của nhà thơ không chỉ nhìn thấy mà còn cảm nhận được sự lưu luyến của màn sương, sự chuyển động êm đềm của cảnh vật xung quanh. Dòng sông dường như cũng bắt đầu ngưng dòng, yên bình và êm đềm hơn so với mùa hạ tạo nên một hình ảnh nhẹ nhàng và thanh tịnh.
Thính giác của Hữu Thỉnh bắt gặp âm thanh của hương ổi “phả vào trong gió se”, một âm điệu mà tác giả cho rằng là tiếng của mùa thu. Âm nhạc của tự nhiên kết hợp cùng hương thơm của ổi tạo nên một bản giao hưởng tinh tế đưa tâm trạng của tác giả lên đỉnh cao của sự thư thái và hạnh phúc.
Những chuyển biến của tự nhiên không chỉ là những hình ảnh đẹp mắt mà còn là nguồn cảm hứng sâu sắc cho tác giả. Tâm trạng của Hữu Thỉnh từ ngạc nhiên, ngỡ ngàng chuyển dần sang bâng khuâng, trầm tư và đầy suy ngẫm là biểu hiện của sự kích động và sự giao hòa tuyệt vời giữa con người và thiên nhiên.
Câu 2 (Trang 71 SGK Ngữ văn 9 tập 2)
Sự cảm nhận tinh tế của nhà thơ về những biến chuyển trong không gian lúc sang thu:
Nhà thơ không chỉ đơn thuần cảm nhận mà còn có một sự nhạy cảm đặc biệt đối với những biến chuyển trong không gian khi mùa thu sang. Mùi ổi chín đây là một hương vị đặc trưng của mùa thu gợi lên trong tâm trí của nhà thơ những hình ảnh đẹp đẽ của trái cây mùa thu. Hương thơm dịu dàng và ngọt ngào của trái ổi là biểu tượng của sự lễ phép và quý phái làm cho tác giả bị cuốn hút và lưu luyến.
Xúc giác của nhà thơ được kích thích bởi gió se, sương mù và thời tiết se lạnh của mùa thu. Sự lạnh lẽo và mát mẻ của không khí thu mang lại cảm giác sâu lắng và thanh tịnh giúp tác giả trải qua một trạng thái tĩnh lặng và yên bình.
Nhìn vào những hình ảnh xung quanh, nhà thơ nhận thấy sự chuyển đổi của vạn vật trong tự nhiên. Dòng sông không còn dữ dội như mùa hạ mà thay vào đó là sự bình yên. Những chú chim vội vã di cư, tìm kiếm nơi ẩn náu cho mùa đông tạo ra một cảm giác vội vã và hối hả. Đám mây mùa hạ “vắt nửa mình sang thu” trong hình ảnh nhân hóa tạo ra một bức tranh huyền diệu về sự chuyển đổi của thời tiết và mùa vụ.
Tất cả những cảm nhận này kết hợp lại với nhau tạo nên một bức tranh tinh tế và sâu lắng về mùa thu. Tâm trạng của nhà thơ từ sự ngạc nhiên và say mê trước sự thay đổi của tự nhiên, dần dần chuyển biến sang sự bình yên và trầm tư, đầy suy tư về sự thay đổi và tuần hoàn của cuộc sống.
Câu 3 (Trang 71 SGK Ngữ văn 9 tập 2):
Sự đặc sắc của thời điểm chuyển mùa hạ – thu được nhà thơ Hữu Thỉnh thể hiện qua câu thơ: “Có đám mây mùa hạ – Vắt nửa mình sang thu”.
Động từ “vắt” đã tạo ra một hình ảnh rất sắc nét và tinh tế về sự chuyển động của đám mây, như là một hành động mềm mại, uyển chuyển như một bức tranh nghệ thuật vẽ nên trên bầu trời. Sự mượt mà, nhịp nhàng của hành động này tạo ra một cảm giác của sự chuyển đổi tự nhiên, một sự mềm mại và êm đềm của thời gian.
Ranh giới giữa mùa hạ và mùa thu trong bài thơ không rõ ràng, mơ hồ và chưa được xác định một cách rõ ràng. Điều này tạo ra một sự huyền bí, một sự chờ đợi và khám phá về những biến đổi của tự nhiên cũng như của cuộc sống.
Khổ thơ cuối bài thơ tạo ra một hình ảnh của sự bình yên và sự ổn định trong tự nhiên. Tiếng sấm không còn đầy bất ngờ như trước. Điều này thể hiện sự ổn định và sự thay đổi nhẹ nhàng của thời tiết mùa thu. Câu thơ cũng mang ý nghĩa sâu xa về cuộc sống, về sự trưởng thành và trải nghiệm của con người. Mùa thu không chỉ là một mùa trong năm mà còn là biểu tượng cho sự trưởng thành, sự chín chắn và sự lập tự do trong cuộc sống của mỗi người. Hình ảnh “hàng cây đứng tuổi” đại diện cho những người có kinh nghiệm, đã trải qua nhiều thăng trầm trong cuộc sống và đã học được cách chấp nhận và thích nghi với mọi thay đổi
3. Dàn ý phân tích Bài thơ: Sang thu của nhà thơ Hữu Thỉnh:
I. Mở bài:
Trong bài thơ “Sang Thu” của Hữu Thỉnh, độc giả cảm nhận được những rung cảm tinh tế và sâu sắc khi nhà thơ khéo léo biểu hiện những cảm xúc, những ý nghĩa sâu xa về sự chuyển đổi của thời gian và mùa vụ.
II. Thân bài:
Phân tích cảm nhận khổ 1:
Khổ thơ đầu tiên của bài thơ đưa ta vào một không gian tinh tế của mùa thu. Nhà thơ tận dụng tất cả giác quan để gợi lên cảm giác bất ngờ và mới lạ về mùa thu. Từ mùi hương của ổi, sự se lạnh của gió, cho đến hình ảnh sương mù chùng chình qua ngõ, tất cả đều tạo nên một không gian mùa thu mơ màng, lãng mạn. Tâm trạng ngỡ ngàng, bâng khuâng của nhà thơ được thể hiện qua các từ ngữ như “bỗng”, “hình như” làm cho người đọc cảm nhận được sự gắn bó mạnh mẽ của tác giả với quê hương và mùa thu.
Phân tích cảm nhận khổ 2:
Khổ thơ thứ hai là sự kết hợp hài hòa giữa cảm xúc và cảnh vật. Nhà thơ mô tả sự chuyển đổi của thiên nhiên khi mùa hạ chuyển sang thu thông qua những hình ảnh đầy sống động. Sông êm đềnh, những chú chim bắt đầu vội vã, đám mây mùa hạ dần vắt nửa mình sang thu – tất cả đều tạo ra một bức tranh sinh động về mùa thu và sự chuyển đổi của thời gian.
Phân tích cảm nhận khổ 3:
Khổ thơ cuối cùng là sự kết thúc đầy ý nghĩa và sâu sắc. Nhà thơ không chỉ mô tả về thời tiết mưa, nắng, sấm mà còn truyền đạt một thông điệp sâu xa về con người và cuộc sống. Những dòng thơ này gợi lên những tầng ý nghĩa sâu xa, khơi dậy lòng nhân ái và suy tư về tình yêu thiên nhiên và đất nước.
Giá trị nội dung và nghệ thuật:
“Sang Thu” không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật mà còn là một thông điệp sâu sắc về tình yêu và tôn trọng đối với thiên nhiên và quê hương. Tài năng nghệ thuật của Hữu Thỉnh đã tạo ra một bức tranh sống động về mùa thu kết hợp cùng những giá trị văn hóa và tâm hồn dân tộc.
III. Kết bài:
Tóm lại, bài thơ “Sang Thu” không chỉ là một tác phẩm văn học ấn tượng mà còn là một bức tranh sâu sắc về mùa thu và tình yêu đối với thiên nhiên và quê hương. Sự kết hợp giữa nghệ thuật và tâm hồn đã tạo ra một tác phẩm đầy ý nghĩa và giá trị văn hóa.
THAM KHẢO THÊM:
