AMM là gì? Ưu nhược điểm của Automated Market Makers?

1. AMM là gì?

AMM hay Automated Market Maker là thuật ngữ dùng để chỉ công cụ vụ giúp đem lại tính thanh khoản tự động ảnh trên các sàn giao dịch. Mô hình giống như một sàn giao dịch hoạt động theo hướng phi tập trung khắc phục nhược điểm còn tồn tại ở các sản tập trung hiện nay. AMM ra đời trong bối cảnh ngành công nghiệp tiền điện tử ngày càng mở rộng tầm ảnh hưởng. Một số sàn giao dịch lớn như Binance, Coinbase, Huobi phục vụ khá tốt nhu cầu của trader Crypto. Thế nhưng, trong quá trình tiếp cận dịch vụ, trader vẫn gặp phải một số rào cản nhất định.

Việc cơ bản, công nghệ blockchain đem đến cho người dùng một môi trường bảo mật và hoàn toàn ẩn danh. Tuy nhiên cuối các sàn giao dịch tập trung, tính ẩn danh lại chưa hề có. Bởi thông quá trình tạo lập tài khoản, người dùng vẫn có thể cung cấp thông tin cá nhân và tiến hành bước xác minh danh tính bắt buộc. Vì thế nếu muốn, người ta vẫn có thể truy ra nguồn gốc giao dịch và danh tính của người thực hiện.

Với các nền tảng xây dựng theo mô hình AMM đảm bảo tính bảo mật và riêng tư tuyệt đối cho người dùng. Vì khi đó, người dùng sẽ chỉ cần kết nối ví lưu trữ chữ với nền tảng thanh khoản tự động mà không cần cung cấp bất kỳ một thông tin nào cả. Ngoài ra, tính bảo mật trên các nền tảng AMM còn được người dùng đánh giá rất cao. Chưa có sự cố là quá lớn gây thiệt hại như một số vụ hack sàn xảy ra trên sàn phi tập trung AMM.

Cụ thể, đó là về hình dạng của đường cong trong các công thức toán học này. Trong AMMs, tất cả các đường cong khá giống nhau do bản chất của các giao dịch là như vậy. Nhưng các công thức toán học trong mỗi AMMs lại khác nhau rất nhiều. Và điểm giống nhau là chúng luôn sử dụng một biến hằng số.

Điều đó có nghĩa là bất kể mối quan hệ giữa các Token là gì thì token A và token B luôn có một hằng số để kết nối cả hai mã thông báo với nhau.

Điều thú vị về các nhà tạo lập thị trường tự động là nó có thể trở nên cực kì phức tạp. Ở đây, tôi chỉ nói về mối quan hệ giữa 2 token. Tôi có thể dễ dàng mở rộng quy mô này lên 3, 4, thậm chí 8 token được liên kết với nhau và cái hay ở đây là nó tạo sự minh bạch về giá cho các nhà đầu tư.

2. Ưu nhược điểm của Automated Market Makers:

2.1. Ưu điểm của Automated Market Maker (AMM):

AMM được cho là đã giải quyết được trở ngại lớn nhất đối với việc áp dụng rộng rãi các sàn DEX là “Thanh khoản”. Nếu không có vấn đề đó, những lợi ích tự nhiên của DEX có thể vượt qua. Không giống sàn giao dịch tập trung, không có người kiểm soát nào có thể loại trừ dự án, người dùng. AMM không yêu cầu người dùng thiết lập tài khoản cụ thể hoặc KYC. Địa chỉ ví là tất cả những gì cần thiết để tương tác với các giao thức. Từ quan điểm của một dự án, DEX cũng là một cách tuyệt vời để phát hành token ra thị trường và bootstrap liquidity. Không phí niêm yết, ai cũng có thể thiết lập một pool thanh khoản cho bất kỳ token nào. Người nắm giữ dự án có thể giúp tạo ra một thị trường thanh khoản trên các token mới. Họ không cần sự hỗ trợ của Market Marker chuyên ngành. Cuối cùng, các DEX AMM thường có giao diện rất đơn giản. Họ không cần phải đóng gói các tùy chọn order nâng cao hoặc biểu đồ giá vào một Dashboard. So với các sàn giao dịch truyền thống, nền tảng AMM có một số ưu điểm như sau:

Ẩn danh

Ưu điểm đầu tiên dễ thấy nhất là tính ẩn danh của nền tảng AMM. Để giao dịch, người dùng không phải cung cấp bất cứ thông tin cá nhân nào, cũng không phải xác minh danh tính. Đơn giản, họ chỉ cần kết nối tài khoản ví điện tử có sẵn của mình với sàn AMM. Mọi thông tin giao dịch đều hoàn toàn ẩn danh, do người dùng không cần đăng ký tài khoản.

Giao dịch tự động

Thay vì mất thời gian đợi chờ và lo lắng liệu lệnh của của mình đã được khớp hay chưa, với nền tảng AMM, mọi giao dịch đều tự động hoàn toàn, do thuật toán đã xác định giá cả và hợp đồng thông minh thực hiện tự động. Từ nay, người dùng chỉ cần chọn số coin muốn mua, nó sẽ lập tức về tài khoản của họ mà không cần phải nghĩ ngợi.

Bảo mật tốt

Nỗi lo về vấn đề hack sàn sẽ hoàn toàn biến mất, vì với AMM, sau khi coin được trao đổi trực tiếp, nó sẽ về thẳng ví của bạn mà không “dừng chân” tại bất cứ sàn giao dịch nào. Bạn có thể yên tâm rằng, khả năng hacker chiếm được coin gần như không xảy ra.

Tính minh bạch

Nền tảng AMM còn ghi điểm bởi tính minh bạch của thông tin. Dữ liệu về giao dịch sẽ được lưu trữ vĩnh viễn vào sổ cái blockchain, nghĩa là không một ai có thể thao túng thông tin và giao dịch gian lận được.

2.2. Nhược điểm của Automated Market Maker (AMM):

Bên cạnh những ưu điểm nổi bật, giao thức Automated Market Maker (AMM) cũng tồn tại những hạn chế như:

Dễ trượt giá

Mặc dù cải thiện được tính thanh khoản nhưng mức trượt giá trên AMM vẫn còn cao. Ví dụ như, nếu người dùng lấy đi quá nhiều trong một loại tiền bất kỳ, giá cả của đồng tiền đó chắc chắn sẽ tăng lên.

Đồng thời, yếu tố này cũng là cơ hội người dùng gửi nhiều tiền hơn vào pool thanh khoản. Dĩ nhiên, đây không phải hạn chế quá lớn của AMM.

Mất mát vô thường

Người gửi tiền ở pool thanh khoản hay phải chịu những mất mát vô thường, do thị trường tiền điện tử biến động giá cả liên tục. Chính vì vậy, người dùng tất nhiên sẽ lấy đi loại tiền đang tăng giá và để lại loại tiền đang giảm giá trong pool thanh khoản.

Chi phí giao dịch cao

Hiện nay, đa phần các nền tảng AMM đều được phát triển trên Ethereum – blockchain có lượng người dùng hàng đầu, do đó phí gas trên Ethereum ngày càng tăng cao, để thực hiện một giao dịch, chi phí mà người dùng phải bỏ ra đôi khi lên đến hàng chục USD.

3. Cách thức hoạt động của Automated Market Maker:

AMM hoạt động dựa trên giao thức ứng dụng công thức toán học định giá thay vì về dựa vào một số lệnh như sàn giao dịch tập trung. AMM hoạt động dựa trên giao thức ứng dụng công thức toán học định giá Chẳng hạn ở các sàn giao dịch thông thường, giá mua bán bán đều là do người dùng đặt ra. Lệnh sẽ chỉ được khớp khi có người đồng ý mua hoặc bán với giá đó đó. Có nghĩa lệnh giao dịch chưa được thiết lập sẵn.

Thế nhưng với những nền tảng AMM, cả giá mua và bán đều bằng nhau. Khi ai đó có nhu cầu mua hoặc bán, lệnh giao dịch sẽ được khớp ngay lập tức. Một thuật toán đặc biệt có nhiệm vụ tính toán mức giá cơ sở ở và điều chỉnh theo thực tế. Đối với giao thức Uniswap, giá luôn tính toán theo công thức k = X × Y. Trong công thức này, x đại diện cho số điện thoại thông trong nhóm thanh khoản, y số lượng đã thông báo khác, k luôn là một hằng số không đổi. Điều đó có nghĩa tổng thanh khoản không bao giờ thay đổi.

Hiểu cho chính xác thì AMM không hề tồn tại bất kỳ lệnh mua hoặc bán nào cả. Cơ chế hoạt động của nó chỉ là đơn thuần người dùng gửi tiền vào nhóm thanh khoản có chứa hai loại tiền điện tử bất kỳ. Sau đó lệ rút ra một loại tiền điện tử khác. Quá trình rút một loại tiền điện tử ra đã tác động đến tỷ lệ trong công thức vừa nêu. Vì thế giá các loại thông báo cũng thay đổi theo.

Giả dụ: Trong một nhóm thanh khoản có 1.000 đồng USDT và 1.000 đồng DAI. Trader sẽ gửi vào nhóm tài khoản này 100 đồng DAI với hy vọng có thể rút ra đồng USDT. Lúc này, tỷ lệ giữa hai loại tiền điện tử đã thay đổi (số lượng USDT đã tăng). Giá cả của tiền điện tử trong nhóm thành phần đó sẽ tăng lên nếu bạn muốn rút chúng.