Lò xo là một vật đàn hồi. Dùng tay kéo hai đầu của một lò xo thì lò xo dãn ra. Khi tay thôi tác dụng thì lò xo tự co lại, trở về hình dạng ban đầu. Hiện tượng trên gọi là biến dạng của lò xo. Để hiểu rõ hơn về biến dạng lò xo, mời các bạn tham khảo bài viết Biến dạng của lò xo Phép đo lực | Khoa học tự nhiên lớp 6 dưới đây.
Mục lục bài viết
1. Biến dạng của lò xo Phép đo lực:
* Câu hỏi thảo luận 1 trang 169 Khoa học tự nhiên lớp 6
Tiến hành thí nghiệm như mô tả bên và cho biết nhận xét về sự thay đổi chiều dài của lò xo trong quá trình thí nghiệm.
Đáp án chi tiết: sự thay đổi chiều dài của lò xo trong quá trình thí nghiệm phụ thuộc vào sự thay đổi khối lượng quả nặng được treo ở đầu dưới của lò xo. Lò xo càng dãn ra dài hơn nếu treo thêm quả nặng vào đầu dưới lò xo.
– Ban đầu lò xo có chiều dài 
– Sau đó, người ta treo một quả nặng vào đầu dưới của lò xo, chiều dài lò xo lúc đó là 
.
– Vậy lò xo dãn ra một đoạn 
* Câu hỏi thảo luận 2 trang 169 Khoa học tự nhiên lớp 6
Hãy tính độ dãn của lò xo khi treo 1, 2, 3 quả nặng rồi ghi kết quả theo mẫu bảng 39.1. Em có nhận xét gì về mối quan hệ giữa độ dãn của lò xo và khối lượng vật treo?
Đáp án chi tiết:
Phụ vào từng thí nghiệm
Ví dụ:
Nhận xét mối quan hệ giữa độ dãn của lò xo và khối lượng vật treo:
– Khối lượng vật treo tỉ lệ thuận với độ dãn của lò xo: Khi khối lượng của quả nặng tăng lên 2, 3 lần thì độ dãn của lò xo cũng tăng lên 2, 3 lần.
* Câu hỏi thảo luận 3 trang 169 Khoa học tự nhiên lớp 6
Hãy quan sát một lực kế lò xo và cho biết các thao tác sử dụng đúng khi thực hiện các phép đo lực.
Đáp án chi tiết:
– Thao tác sử dụng đúng khi thực hiện các phép đo lực:
+ Bước 1: Ước lượng giá trị lực cần đo để lựa chọn lực kế phù hợp.
+ Bước 2: Hiệu chỉnh lực kế.
+ Bước 3: Cho lực cần đo tác dụng vào đầu có gắn móc của lò xo lực kế.
+ Bước 4: Cầm vỏ của lực kế sao cho lò xo của lực kế nằm dọc theo phương của lực cần đo.
+ Bước 5: Đọc và ghi kết quả đo, kết quả đo là số chỉ gần nhất với kim chỉ thị.
* Câu hỏi thảo luận 4 trang 170 Khoa học tự nhiên lớp 6
Móc một khối gỗ vào lực kế lò xo và kéo cho khối gỗ chuyển động. Lúc khối gỗ chuyển động ổn định thì lực kéo khối gỗ là bao nhiêu?
Đáp án chi tiết:
– Học sinh tự thực hiện thí nghiệm và đọc kết quả trên số chỉ gần nhất với kim chỉ thị.
Ví dụ:
Lần đo Lực kéo
1 2,5 N
2 2,6 N
3 2,4 N
2. Lý thuyết biến dạng của lò xo:
* Biến dạng của lò xo
– Một lò xo được móc vào một cái giá.
+ Chiều dài ban đầu của nó là
+ Sau khi treo vào đầu kia một quả nặng, chiều dài của nó là
Vậy độ biến dạng của lò xo khi đó:
– Ta treo lần lượt các quả nặng vào đầu dưới của lò xo. Khi trọng lượng của quả nặng tăng thì độ biến dạng của lò xo cũng tăng.
Vậy độ biến dạng của lò xo treo theo phương thẳng đứng tỉ lệ với khối lượng vật treo.
* Thực hành đo lực bằng lực kế
– Lực kế là dụng cụ để đo lực
– Các bước đo lực bằng lực kế:
Bước 1: Ước lượng giá trị lực cần đo;
Bước 2: Lựa chọn lực kế phù hợp;
Bước 3: Hiệu chỉnh lực kế;
Bước 4: Thực hiện phép đo;
Bước 5: Đọc và ghi kết quả đo.
3. Các bài luyện tập và vận dụng có đáp án:
Luyện tập trang 169 Khoa học tự nhiên lớp 6
Một lò xo có chiều dài tự nhiên 12 cm được treo thẳng đứng, đầu dưới của lò xo có gắn một quả nặng khối lượng 50g. Khi quả nặng nằm cân bằng thì lò xo có chiều dài 15cm. Cho rằng độ dãn của lò xo tỉ lệ thuận với khối lượng vật treo. Khi treo quả nặng có khối lượng 100g vào lò xo thì chiều dài của lò xo là bao nhiêu?
Đáp án chi tiết:
Độ dãn của lò xo khi treo quả nặng có khối lượng 50 g là:
15 – 12 = 3 cm
Khi treo vật có khối lượng 50g thì lò xo dãn 3 cm.
⇒ Khi treo vật có khối lượng 100g thì lò xo dãn? cm.
Vì độ dãn của lò xo tỉ lệ thuận với khối lượng của vật treo do đó khi treo vật có khối lượng 100 g thì lò xo dãn ra một đoạn là: 
Vậy chiều dài của lò xo khi treo quả nặng có khối lượng 100g là: 12 + 6 = 18 (cm)
Vận dụng trang 170 Khoa học tự nhiên lớp 6
Hãy sử dụng lực kế để đo lực nâng hộp bút của em lên khỏi mặt bàn.
Đáp án chi tiết:
Học sinh tự thực hiện thí nghiệm và đọc kết quả trên số chỉ gần nhất với kim chỉ thị.
Ví dụ: lực nâng hộp bút lên khỏi mặt bàn: 3 N
Bài 1 trang 171 Khoa học tự nhiên lớp 6
Treo vật vào đầu một lực kế lò xo. Khi vật nằm cân bằng, số chỉ của lực kế là 2 N. Điều này có nghĩa
A. khối lượng của vật bằng 2 g
B. trọng lượng của vật bằng 2 N
C. khối lượng của vật bằng 1 g
D. trọng lượng của vật bằng 1 N
Đáp án chọn là B. Treo vật vào đầu một lực kế lò xo. Khi vật nằm cân bằng, số chỉ của lực kế là 2 N. Điều này có nghĩa là: trọng lượng của vật bằng 2 N hay khối lượng của vật bằng 200g.
Bài 2 trang 171 Khoa học tự nhiên lớp 6
Nếu treo vật có khối lượng 1 kg vào một cái “cân lò xo” thì lò xo của cân có chiều dài 10 cm. Nếu treo vật có khối lượng 0,5 kg thì lò xo có chiều dài 9 cm. Hỏi nếu treo vật có khối lượng 200g thì lò xo sẽ có chiều dài bao nhiêu?
Đáp án chi tiết:
Độ biến dạng của lò xo khi treo vật có khối lượng 0,5 kg là: 10 – 9 = 1 cm
Độ dài ban đầu của lò xo là: 9 – 1 = 8 cm
Ta thấy: 0,5 kg = 500 g ⇒ dãn 1 cm
Nếu treo vật có khối lượng 200 g thì lò xo dãn (200. 1) : 500 =0,4 cm
Vậy khi treo vật có khối lượng 200 g thì lò xo sẽ có chiều dài là: 8 + 0,4 = 8,4 cm
Bài 3 trang 171 Khoa học tự nhiên lớp 6
Một lò xo treo thẳng đứng có chiều dài tự nhiên là 20cm. Khi treo các vật có khối lượng m khác nhau vào lò xo thì chiều dàicủa lò xo là l được ghi lại trong bảng dưới đây. Hãy ghi chiều dài của lò xo vào các ô có khối lượng m tương ứng theo mẫu bảng dưới đây:
| m (g) | 20 | 40 | 50 | 60 |
| (cm) | 22 | ? | 25 | ? |
Đáp án:
– Độ dãn của lò xo khi treo vật có khối lượng 20 g là: 22 – 20 = 2 cm
– Vì độ dãn của lò xo tỉ lệ thuận với khối lượng của vật treo do đó khi treo vật có khối lượng 40 g thì lò xo dãn ra một đoạn là: 2 x 2 = 4 cm.
Chiều dài của lò xo khi treo vật có khối lượng 40 g là : 20 + 4 = 24 cm
Tương tự, khi treo vật có khối lượng 60 g thì lò xo dãn ra một đoạn là: 2 x 3 = 6 cm
Chiều dài của lò xo khi treo vật có khối lượng 60 g là : 20 + 6 = 26 cm
Ta có bảng sau:
| m (g) | 20 | 40 | 50 | 60 |
| (cm) | 22 | 24 | 25 | 26 |
Bài 4 trang 171 Khoa học tự nhiên lớp 6
Một lò xo có chiều dài tự nhiên 10 cm được treo thẳng đứng, đầu dưới của lò xo treo một quả cân có khối lượng 50 g. Khi quả cân nằm cân bằng thì lò xo có chiều dài 12 cm. Hỏi khi treo 2 quả cân như trên vào lò xo thì chiều dài của lò xo là bao nhiêu? Cho biết độ dãn của lò xo tỉ lệ thuận với khối lượng vật treo.
Đáp án chi tiết:
Có độ biến dạng của lò xo khi treo quả cân khối lượng 50 g là: 12 – 10 = 2 cm
Khi treo hai quả cân như trên, tức khối lượng lúc này là 2. 50 = 100 g.
Khi đó, độ biến dạng của lò xo là: 2. 2 = 4 cm (do độ dãn tỉ lệ thuận với khối lượng vật treo).
Chiều dài của lò xo khi treo 2 quả cân có khối lượng 50 g là: 10 + 4 = 14 cm.
