Đô thị vệ tinh là các đô thị nhỏ có những xu hướng và lợi thế phát triển. Nó thường được đặt gần với các đô thị trung tâm. Mang đến các lợi ích trong các hoạt động sản xuất hay phát triển trong nền kinh tế. Tính chất vệ tinh phản ánh các tiềm năng phát triển được phản ánh xung quan đô thị trung tâm. Vậy đô thị vệ tinh là gì? Phân loại, chức năng và hướng phát triển?
Mục lục bài viết
1. Đô thị vệ tinh là gì?
Đô thị vệ tinh trong tiếng Anh là Satellite Urban.
Đô thị vệ tinh là đô thị được hình thành bên cạnh những đô thị trung tâm nhằm thực hiện hỗ trợ trên một số mặt. Những đô thị nhỏ này có khoảng cách nhất định (về không gian và cư trú) với đô thị trung tâm, được phân biệt là phần lãnh thổ khác. Nó có những phụ thuộc ở một số mặt cơ bản. Hiểu theo nghĩa đơn giản, đô thị vệ tinh là những thị trấn/ thị xã/ thành phố nhỏ nằm gần các thành phố lớn. Khi các thành phố lớn trở thành đô thị trung tâm. Nó cũng được quy hoạch với những định hướng phát triển và chức năng riêng.
Tính chất vệ tinh phản ánh: Nằm xung quanh trung tâm, có chức năng riêng góp phần hỗ trợ cho trung tâm. Đô thị vệ tinh phải được nối với đô thị trung tâm bằng hệ thống giao thông công cộng quy mô lớn và nhanh (tàu tốc hành, đường cao tốc). Các cơ sở hạ tầng phản ánh tính chất trong nối liền cũng như thuận lợi trong các hoạt động giữa các đô thị với nhau.
Tính chất của đô thị vệ tinh.
Để những người có việc làm ở trung tâm vẫn có thể cư trú ở vệ tinh. Khắc phục các áp lực mật độ dân số và cư trú ở đô thị trung tâm. Đồng thời tạo khoảng xanh để điều hoà môi trường sinh thái cho đô thị. Khi giảm tải các áp lực trong nhiều mặt khi các điều chỉnh cho phép đô thị vệ tinh sở hữu những tiềm lực mới.
Các đô thị vệ tinh có thể trực thuộc một thành phố hoặc một tỉnh khác. Tuy nhiên vẫn đảm bảo các tính chất trong điều hòa và dịch chuyển xu hướng trong tính chất đô thị. Đóng vai trò quan trọng tới sự phát triển của đô thị trung tâm. Ví dụ huyện Nhơn Trạch thuộc tỉnh Đồng Nai với nhiều khu công nghiệp và cảng biển. Các tiềm năng được phản ánh trong xu hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế sang công nghiệp hóa. Được quy hoạch là đô thị vệ tinh của thành phố Hồ Chí Minh trong tương lai.
2. Phân loại đô thị vệ tinh:
Xét về vị trí.
Đô thị vệ tinh có thể chia thành vòng trong và vòng ngoài.
Với vòng trong được hiểu là đô thị vệ tinh vẫn thuộc địa bàn của tỉnh hay thành phố có đô thị trung tâm. Tuy nhiên do tính chất đô thị mà nó không được đồng nhất vào với đô thị trung tâm. Các quy hoạch được thực hiện với mong muốn trong tương lai, các đô thị sẽ được phủ rộng.Ví dụ vòng trong là 4 khu đô thị vệ tinh ở khu Đông, Tây, Nam, Bắc của thành phố Hồ chí minh. Trong đó phải kể đến là thành phố Thủ đức với những phát triển ngày càng phản ánh rõ rệt.
Vòng ngoài là các khu vực thuộc các tỉnh lân cận nhưng đáp ứng các tiêu chuẩn của vệ tinh. Với Thành phố Hồ Chí Minh là đô thi trung tâm. Ta có các đô thị vệ tinh như Long An, Đồng Nai, Bình Dương.
Dựa vào mối liên hệ với đô thị trung tâm.
Tính chất phản ánh trong mức đô phụ thuộc vào đô thị trung tâm được xem xét. Đô thị vệ tinh có thể chia thành ba loại:
– Mô hình hoàn toàn phụ thuộc. Đô thị vệ tinh thuộc quyền quản lý của đô thị trung tâm. Các định hướng trong quy hoạch hay điều chỉnh là do chủ đích và thực hiện toàn quyền từ đô thị trung tâm. Nó thường là các đô thị vệ tinh nằm cùng một thành phố hay thuộc cùng một tỉnh với đô thị trung tâm. Khi có các tương đồng nhiều hơn dẫn đến hiệu quả khai thác và quy hoạch cao hơn.
– Mô hình nửa độc lập. Một số khía cạnh như hành chính sẽ được cơ quan chính quyền trung tâm quản lý. Bên cạnh đó, các điểm riêng biệt gắn với tính chất của đô thị vệ tinh cũng được thể hiện. Mang đến các đặc trưng riêng biệt trong quá trình phát triển. Chính quyền đô thị vệ tinh sẽ tham gia quản lý tính chất nhất định và đưa ra các định hướng phát triển phù hợp với khu vực đó. Các khía cạnh khác nhau được chia rõ ràng và phân tách trong các quyền và nghĩa vụ quản lý. Đảm bảo tính chất hiệu quả và không chồng chéo.
– Mô hình hoàn toàn độc lập. Khu đô thị trung tâm không quản lý hay tác động tới vấn đề hành chính hay kế hoạch phát triển của khu đô thị vệ tinh đó. Tính chất vệ tinh được đảm bảo trong quy hoạch nhằm phát triển đô thị vệ tinh. Cho nên các hoạt động tuy được tiến hành độc lập nhưng vẫn đảm bảo hiệu quả chiến lược.
3. Chức năng đô thị vệ tinh:
Sự ra đời của các đô thị vệ tinh là để giải quyết các áp lực cho trung tâm thành phố. Khi các phát triển quá khác biệt giữa các vùng miền đô thị và nông thôn. Trong khi các cơ hội nghề nghiệp hay nâng cao chất lượng cuộc sống được đảm bảo hơn ở các đô thị. Do đó cần thiết phải mở rộng phạm vi về không gian, địa giới giúp lới lỏng sức ép cho đô thị trung tâm. Trên các phương diện như môi trường, ùn tắc giao thông, cơ sở hạ tầng, các vấn đề về nhà ở, nước sạch,… Các đô thị vệ tinh mô phỏng lại hoặc mở rộng tính chất của đô thị trung tâm. Giúp cho các yếu tố trên được thể hiện.
Khi khu đô thị vệ tinh hình thành, mật độ dân cư được phản ánh tích cực hơn. Các bộ phận dân cư sẽ dịch chuyển ra bên ngoài vùng lõi của thành phố. Trước là giảm các áp lực cho trung tâm, cải thiện các tồn tại trong đô thị trung tâm về tình trạng giao thông hay mật độ dân số. Điều này cũng tạo ra phát triển đồng đều cho các khu vực. Khi mở rộng phạm vi hoạt động công nghiệp.
Hiện nay, đô thị vệ tinh có nhiều chức năng khác nhau.
Nhưng các nhà khoa học, nhà đô thị học đã thống nhất với nhau ở 3 chức năng cơ bản:
– Đô thị có chức năng công nghiệp. Các nhà máy, xí nghiệp,… có thể được xây dựng. Mang đến các giải quyết việc làm hiệu quả. Người lao động không phải di chuyển hay tìm kiếm các cơ hội việc làm.
– Đô thị để sinh sống. Cải thiện thu nhập và nâng cao chất lượng đời sống.
– Đô thị có chức năng phát triển nghiên cứu khoa học, văn hóa giáo dục. Các chất lượng lao động được cải thiện. Hiệu quả trong sản xuất được cải thiện. Đó là nhờ vào các nghiên cứu và ứng dụng từ nghiên cứu khoa học. Thêm nữa là các trình độ hay chuyên môn được phản ánh với nền tảng giáo dục được cải thiện.
4. Hướng phát triển đô thị vệ tinh:
Mục đích mang đến các phát triển đồng đều giữa các vùng lãnh thổ khi phạm vi các đô thị vệ tinh ngày càng được mở rộng. Nhằm phát triển đô thị vệ tinh theo hướng bền vững mà hướng phát triển được phản ánh:
– Trước hết, xác định chiến lược quy hoạch hiệu quả.
Chính quyền thành phố cần có một tầm nhìn chiến lược trong xác định các tiềm năng của các khu vực khác nhau. Cũng như trong tái cấu trúc mô hình tăng trưởng kinh tế. Cần có một ý tưởng đột phá trong quy hoạch tổ chức không gian. Chiến lược cần thực hiện với phạm vi nhỏ nhằm mang đến hiệu quả lớn. Không cần thực hiện các chính sách trên toàn bộ phương diện. Cần tập chung xác định các chiến lược trước mắt và lâu dài.
Để xem xét toàn diện các tiềm năng của từng khu vực. Cần đánh giá toàn diện trên mọi mặt. Đây là các phương diện gắn với nhu cầu thực tế của mọi người trong nền kinh tế. Nó đảm bảo tính chất trong xu hướng chuyển dịch chung. Như khai thác tích cực các lợi thế về vị trí, vai trò, vị thế trong mối quan hệ vùng. Các đặc điểm nổi bật về điều kiện tự nhiên, hạ tầng kinh tế, kĩ thuật, xã hội… Đẩy mạnh khai thác có hiệu quả các lợi thế về đầu mối giao lưu quốc tế với những cửa ngõ đường hàng không, đường biển, dịch vụ, công nghệ, thương mại, tài chính, ngân hàng, giáo dục, đào tạo.
– Đề cao các yếu tố đặc thù thể hiện tính hiện đại, dân tộc.
Trên cơ sở khai thác có hiệu quả các yếu tố lịch sử văn hóa, tinh hoa kiến trúc truyền thống có giá trị. Kết hợp hài hòa có chọn lọc với tinh hoa kiến trúc đương đại. Đây là các nét riêng biệt của từng vùng. Cũng như các thế mạnh có thể tận dụng mang đến các đặc điểm khác biệt cho đô thị vệ tinh. Với các ý nghĩa trong hỗ trợ cho đô thị trung tâm. Các giá trị khác biệt này có thể mang đến các giá trị nhiều hơn mong đợi khi tiến hành quy hoạch.
Tính hiện đại bắt kịp với nhu cầu và đòi hỏi ngày càng cao trong tận hưởng và trải nghiệm của người dân. Bên cạnh các học hỏi và ứng dụng từ các thành phố hay các nước phát triển. Khi xây dựng các khu vực đô thị vệ tinh mới, đòi hỏi xu hướng kiến trúc hiện đại và đáp ứng nhu cầu lâu dài. Phù hợp với khí hậu nhiệt đới, kiến trúc xanh, tiết kiệm năng lượng. Hài hòa với thiên nhiên nhằm bảo vệ môi trường. Nâng cao chất lượng không gian sống của người dân đô thị. Mang đến các đối chiếu làm nổi bật lên sự mới mẻ và độc đáo. Thu hút các xu hướng và nhu cầu chuyển dịch dân cư, làm dãn lỏng các mật độ dân số ở các khu đô thị trung tâm.
Ngoài ra, phải có chiến lược trong mở rộng phạm vi vệ tinh. Mang đến các phát triển đồng đều cho các vùng khác nhau.
