Tội phạm công nghệ cao trong giai đoạn hiện nay còn có những tên gọi cụ thể khác như sau: tội phạm máy tính, tội phạm sử dụng công nghệ cao, tội phạm ảo, tội phạm không gian ảo, tin tặc. Lừa đảo Catfishing?
Đất nước đổi mới và phát triển tạo điều kiện cho nền kinh tế phát triển. Sự phát triển không ngừng và nhanh chóng của kinh tế từ đó cũng đã kéo theo rất nhiều vấn đề, trong đó phải kể đến công nghệ thông tin và internet phát triển nhanh chóng đã tạo ra vô số lợi ích trong mọi mặt đời sống xã hội. Không những thế, công nghệ phát triển quá nhanh cũng tồn tại nhiều mặt trái mà điển hình đó chính là sự xuất hiện nhanh chóng của tội phạm công nghệ cao.
Xã hội ngày càng phát triển, nhất là hệ thống công nghệ thông tin nên tội phạm công nghệ cao ngày càng nhiều hơn. Tội phạm sử dụng công nghệ cao cũng thực hiện các hành vi phạm tội với mục đích trục lợi cá nhân hoặc xâm phạm, đe dọa đến sự phát triển kinh tế, văn hóa, chính trị của quốc gia. Catfishing là một thuật ngữ được sử dụng khi tội phạm công nghệ cao tạo ra danh tính giả trên mạng để nhằm mục đích lừa đảo hoặc đánh cắp danh tính của các nạn nhân.
Mục lục bài viết
1. Tìm hiểu về tội phạm công nghệ cao:
Ta hiểu về tội phạm công nghệ cao như sau:
Tội phạm công nghệ cao trong giai đoạn hiện nay còn có những tên gọi cụ thể khác như sau: tội phạm máy tính, tội phạm sử dụng công nghệ cao, tội phạm ảo, tội phạm không gian ảo, tin tặc. Trên thế giới, tội phạm công nghệ cao cũng đã trải qua nhiều hình thái, từ đơn giản đến phức tạp, từ những cá thể đơn lẻ phát triển thành các tổ chức lớn và hoạt động ngày càng trở nên tinh vi. Sau khi cách mạng công nghiệp 4.0 bùng nổ, tội phạm công nghệ cao có nhiều biến thể đa dạng hơn và cũng trở nên phức tạp hơn.
Theo Bộ Luật Hình sự 2015, tội phạm công nghệ cao là “các hành vi nguy hiểm cho xã hội do người có năng lực trách nhiệm hình sự hoặc pháp nhân thương mại thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý, xâm phạm độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ Tổ quốc, xâm phạm chế độ chính trị, chế độ kinh tế, nền văn hóa, quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, xâm phạm quyền con người, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, xâm phạm những lĩnh vực khác của trật tự pháp luật xã hội chủ nghĩa.”
Như vậy, thông qua quy định cụ thể được nêu trên, ta có thể hiểu rằng, tội phạm công nghệ cao là tội phạm cố ý sử dụng tri thức, kiến thức, kỹ năng, công cụ và phương tiện công nghệ thông tin tác động trái pháp luật đến thông tin, dữ liệu, tín hiệu được lưu trữ, xử lý, truyền tải trong hệ thống mạng máy tính. Tội phạm công nghệ cao thực hiện những hành vi vi phạm pháp luật và gây hại đến lợi ích của Nhà nước; quyền và các lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Tội phạm sử dụng công nghệ cao không phải là một tội danh độc lập được quy định trong Bộ luật Hình sự mà đó là tổ hợp của những tội phạm sử dụng tri thức về công nghệ cao để xâm phạm các quan hệ xã hội được luật hình sự bảo vệ.
Xét về bản chất thì tội phạm công nghệ thông tin cũng có đầy đủ các tính chất, đặc điểm như mọi tội phạm truyền thống khác, nghĩa là cũng được coi là những hành vi nguy hiểm cho xã hội, bao gồm bốn cấu thành cơ bản của một tội phạm (mặt khách thể, mặt khách quan, chủ thể của tội phạm và mặt chủ quan của tội phạm). Điểm khác biệt giữa tội phạm công nghệ thông tin so với tội phạm khác là công nghệ thông tin, máy tính và mạng máy tính có vai trò, mức độ nhất định trong việc thực hiện, che giấu và gây ra những hậu quả tác hại đối với xã hội của hành vi phạm tội.
Chúng ta cũng có thể thấy một số dấu hiệu khác biệt khác của tội phạm công nghệ thông tin so với các nhóm tội phạm thông thường như tính không biên giới của loại tội phạm này, tính chất ngày càng tăng về số lượng và hậu quả, tinh vi về cách thức tiến hành cùng với sự phát triển của cuộc cách mạng công nghệ thông tin.
Nhìn một cách tổng thể, đối với loại tội phạm công nghệ thông tin, chúng ta thấy công nghệ thông tin, máy tính và mạng máy tính đóng một số vai trò quan trọng trong quá trình phạm tội, các tội phạm công nghệ thông tin vừa có thể là khách thể của tội phạm, vừa có thể là công cụ phạm tội lại vừa có thể đóng vai trò như là chủ thể của tội phạm.
Như vậy, tội phạm sử dụng công nghệ cao về bản chất được hiểu là tội phạm sử dụng tri thức, kỹ năng, công cụ, phương tiện công nghệ ở trình độ cao tác động trái pháp luật đến thông tin, dữ liệu, tín hiệu được lưu trữ, xử lý, truyền tải trong hệ thống mạng máy tính, mạng viễn thông, thiết bị số, xâm phạm đến trật tự an toàn thông tin, có thể gây tổn hại tới quyền và các lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức và thậm chí là quốc gia.
Đặc trưng của tội phạm công nghệ cao:
Xã hội đang ngày càng phát triển, nhất là hệ thống công nghệ thông tin nên tội phạm công nghệ cao ngày càng nhiều hơn. Tội phạm sử dụng công nghệ cao cũng thực hiện các hành vi phạm tội với mục đích chính đó là để trục lợi cá nhân hoặc xâm phạm, đe dọa đến sự phát triển kinh tế, văn hóa, chính trị của quốc gia. Đặc trưng của tội phạm công nghệ cao bao gồm:
– Thứ nhất: Tội phạm công nghê cao sẽ sử dụng công cụ riêng để phạm tội.
Ta có thể thấy công cụ phương tiện phạm tội của tội phạm công nghệ cao là đặc thù. Tội phạm sử dụng công nghệ cao, kỹ thuật, móc móc hiện đại tinh vi để nhằm mục đích thực hiện hành vi phạm tội của mình. Tội phạm công nghệ cao cũng có thể tấn công trực tiếp đến các website của các tổ chức, chính phủ; sử dụng mạng xã hội thực hiện các hành vi xâm phạm đến an ninh quốc gia; Sử dụng các phần mềm gián điệp để đánh cắp, phá hoại dữ liệu làm ảnh hưởng đến an ninh, kinh tế, chính trị quốc gia…
– Thứ hai: Tội phạm công nghệ cao cần phải có trình độ nhất định.
Hành vi phạm tội của các tội phạm sử dụng công nghệ cao có thể ở rất xa nạn nhân và nạn nhân không thể kịp thời nhận biết hay ngăn chặn. Chỉ khi có hậu quả xảy ra thì nạn nhân mới nhận biết được. Tội phạm công nghệ cao cũng sử dụng rất nhiều những thủ đoạn tinh vi khác khiến các cơ quan chức năng khó phát hiện và đối phó.
2. Lừa đảo Catfishing:
Khái niệm lừa đảo Catfishing:
Catfishing là thuật ngữ được sử dụng khi tội phạm công nghệ cao tạo ra danh tính giả trên mạng để nhằm mục đích thực hiện việc lừa đảo hoặc đánh cắp danh tính của nạn nhân.
Các quốc gia trên thế giới cũng như con người đang ngày càng phụ thuộc vào máy tính, và ngày càng nhiều người đang tìm kiếm sự kết nối với người khác ở trên mạng. Rất nhiều người đang có một mối quan hệ ngắn hạn hoặc dài hạn ở trên Internet trước khi họ gặp đối phương ở ngoài đời. Điều tạo điều kiện cho những kẻ muốn thực hiện hành vi lừa đảo catfishing.
Đặc điểm của catfishing:
Một chủ thể cụ thể có thể dùng hình ảnh của người khác để lừa đối tượng của mình. Thông qua sự sai lệch tuổi tác, giới tính, cân nặng, màu da, màu tóc,… người đó có thể tham gia vào các cuộc trò chuyện dẫn đến hình thành các mối quan hệ qua mạng, tạo một thông tin cá nhân hoàn toàn khác để nhằm mục đích lừa đối phương.
Lí do chính để các đối tượng thực hiện hành vi catfishing sẽ tùy vào mục đích của từng cá nhân, chủ thể cụ thể, nhưng phần lớn hành vi này sẽ bắt nguồn từ sự buồn chán, cô đơn, tò mò hoặc muốn trả thù. Nền tảng trực tuyến giúp người ta dễ dàng bị thu hút và muốn thử thực hiện hành vi này.
Catfishing đã trở thành một thuật ngữ phổ biến trong giai đoạn ngày nay. Thuật ngữ lừa đảo Catfishing ám chỉ việc ngư dân cho cá trê vào mẻ cá tuyết của họ để chúng luôn di chuyển trong quá trình vận chuyển, nhằm mục đích chính là để giữ cho thịt cá càng tươi càng tốt.
Ảnh hưởng của catfishing:
Nạn nhân của hành vi catfishing thông thường sẽ bị ảnh hưởng tới cảm xúc khi họ khi các nạn nhân đó phát hiện ra rằng mình đã bị lừa dối. Những kẻ lừa đảo này có thể tạo ra lí do để tránh việc gặp mặt trực tiếp, chẳng hạn như khoảng cách hoặc các vấn đề cá nhân, và có thể tiếp tục mối quan hệ trong một khoảng thời gian dài.
Hậu quả có thể khiến nạn nhân đau lòng, xấu hổ hoặc bối rối. Vẫn chưa có một văn bản pháp luật cụ thể để nhằm mục đích chống lại hành vi catfishing. Tuy nhiên, nạn nhân có thể đưa hành vi lừa đảo này ra trước pháp luật bằng cách chứng minh hành vi này là một hành vi gian lận, gây đau khổ nghiêm trọng, phỉ báng nhân cách hoặc quấy rối. Ngoài ra, nếu các chủ thể là kẻ lừa đảo sử dụng hình ảnh của người khác, người đó có quyền kiện vì giả mạo danh tính.
Lừa đảo Catfishing cũng gây ra mối đe dọa đối với sự an toàn thông tin. Mọi người được khuyến khích nên xử lí các tin nhắn và email một cách thận trọng, đặc biệt là khi các thông tin này đến từ những đối tượng là người lạ mặt và không được nhận diện một cách đầy đủ.
