Ưu tiên tuyệt đối là một quy tắc được sử dụng nhằm mục đích điều chỉnh thứ tự thanh toán giữa các chủ nợ và cổ đông trong trường hợp doanh nghiệp vỡ nợ. Sự can thiệp của tòa án?
Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế thị trường với nhiều cạnh tranh, thách thức như hiện nay thì phá sản doanh nghiệp được đánh giá là một hiện tượng kinh tế – xã hội tồn tại một cách khách quan và nó giống như một điều tất yếu. Phá sản doanh nghiệp hiện hữu như một sản phẩm của nền kinh tế thị trường trong quá trình thực hiện việc chọn lọc và đào thải một cách tự nhiên. Ưu tiên tuyệt đối là một thuật ngữ được sử dụng trong trường hợp doanh nghiệp vỡ nợ. Chắc hẳn vẫn còn nhiều người chưa hiểu rõ về thuật ngữ này.
Mục lục bài viết
1. Tìm hiểu về ưu tiên tuyệt đối:
Khái niệm ưu tiên tuyệt đối:
Ưu tiên tuyệt đối (hay còn gọi là ưu tiên thanh lí) là một quy tắc được sử dụng nhằm mục đích điều chỉnh thứ tự thanh toán giữa các chủ nợ và cổ đông trong trường hợp doanh nghiệp vỡ nợ. Trong đó ta hiểu:
– Chủ nợ là các chủ thể cho một cá nhân, tổ chức vay một món nợ bằng tiền hay hiện vật. Khi đến kì trả, các chủ thể là những chủ nợ có quyền đòi con nợ phải hoàn trả khoản tiền vay hoặc hiện vật vay, kèm theo lãi. Chủ nợ chính là người có quyền trong quan hệ nghĩa vụ dân sự, cụ thể là hợp đồng cho vay.
Chủ nợ không chỉ là những cá nhân, tổ chức kinh tế có quyền sở hữu đối với nợ mà còn là cả những cá nhân, tổ chức kinh tế không có quyền sở hữu đối với nợ nhưng được chủ sở hữu hoặc các chủ sở hữu ủy quyền thông qua hợp đồng ủy quyền đòi nợ cũng được coi là chủ nợ và họ cũng được nhân danh chủ nợ hoặc các chủ nợ ký kết hợp đồng dịch vụ với doanh nghiệp hoạt động dịch vụ đòi nợ để thu hồi nợ.
– Theo Khoản 3 Điều 4 Luật doanh nghiệp 2020, định nghĩa về cổ đông thì cổ đông được hiểu là cá nhân, tổ chức sở hữu ít nhất một cổ phần của công ty cổ phần. Nói một cách khác dễ hiểu hơn, cổ đông chính là người góp vốn vào công ty cổ phần và cổ đông sở hữu phần vốn góp tương ứng với số lượng cổ phần đã mua trong công ty.
Số lượng cổ đông tối thiểu là ba và không hạn chế số lượng tối đa. Cổ đông của công ty sẽ chỉ cần chỉ chịu trách nhiệm về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác của doanh nghiệp trong phạm vi số vốn đã góp vào doanh nghiệp.
– Vỡ nợ (tiếng Anh là Default) được hiểu là việc một cá nhân hay doanh nghiệp, thậm chí các quốc gia không có khả năng thanh toán các khoản nợ khi đáo hạn. Hiểu một cách đơn giản, vỡ nợ chính là việc các chủ thể không trả được nợ bao gồm cả lãi hoặc gốc của một khoản vay hay chứng khoán.
Như vậy, ta nhận thấy, khi người vay không thể thực hiện thanh toán kịp thời, bỏ lỡ thời gian thanh toán hoặc tránh hoặc ngừng thanh toán thì vỡ nợ sẽ xảy ra. Các chủ nợ thường tính toán trước được những rủi ro vỡ nợ.
Ưu tiên tuyệt đối trong tiếng Anh là gì?
Ưu tiên tuyệt đối trong tiếng Anh là Absolute Priority.
Đặc điểm của luật ưu tiên tuyệt đối:
Luật ưu tiên tuyệt đối được sử dụng trong các vụ phá sản doanh nghiệp, luật ưu tiên tuyệt đối được sử dụng nhằm mục đích để quyết định xem bên liên quan nào sẽ được nhận phần thanh toán nào. Các chủ nợ sẽ được ưu tiên thanh toán trước rồi sau đó phần tài sản còn lại của doanh nghiệp thì sẽ được chia cho các cổ đông.
Ưu tiên tuyệt đối cũng được áp dụng cho các cá nhân đang thanh lí tài sản của họ với mục đích giải quyết khiếu nại. Theo nghĩa chung nhất, khiếu nại được hiểu là việc cá nhân hay tổ chức yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân có trách nhiệm sửa chữa một việc làm mà họ cho là không đúng, đã, đang hoặc sẽ gây thiệt hại đến quyền, lợi ích chính đáng của họ. Những khiếu nại về khoản có bảo đảm sẽ được ưu tiên hơn khoản không có bảo đảm.
Trong trường hợp tài sản của các chủ thể là người đã qua đời, quy tắc ưu tiên tuyệt đối sẽ đảm bảo thanh toán các khoản nợ tồn đọng trước khi tài sản được chia cho các chủ thể là người thụ hưởng. Ta hiểu người thụ hưởng là người hoặc những người được nhận những lợi ích về vật chất hoặc phi vật chất do bản thân người thụ hưởng tạo ra hoặc người khác đã tạo ra chỉ định hoặc công nhận. Nói một cách đơn giản hơn, các chủ thể là người thụ hưởng được hiểu là người nhận được lợi ích theo sự chỉ định hoặc sự công nhận trong phạm vi pháp luật cho phép.
Tại Mỹ, theo Bộ luật Phá sản, kế hoạch thanh lí sẽ cần phải công bằng và hợp lí. Có những điều khoản nhất định được đặt ra để nhằm mục đích giải quyết vấn đề tiền lương, trợ cấp và các khoản nợ thuế. Ưu tiên tuyệt đối sẽ chỉ định lệnh thanh toán để nhằm mục đích có thể làm sao thực hiện theo đúng chỉ thị công bằng và hợp lí.
Theo quy định thì các chủ nợ hạng nhất (Senior creditor) thì sẽ được thanh toán đầy đủ rồi sau đó sẽ tới các chủ nợ hạng nhì (Junior creditor). Trừ khi các chủ nợ hạng nhất đồng ý để có thể giải quyết trước một số khiếu nại của chủ nợ dưới cấp mình đối với khoản nợ không đảm bảo. Sau khi các khiếu nại của chủ nợ hạng nhì được giải quyết, mọi khoản tiền còn lại sẽ được về tay cổ đông.
Đối với trường hợp tài sản là bất động sản, nếu nguồn lực về bất động sản của các chủ thể không đủ để trả hết nợ, tài sản sẽ bị thanh lí, để các chủ thể có thể đáp ứng các nghĩa vụ nợ còn lại.
2. Sự can thiệp của tòa án:
Ta hiểu về toà án như sau:
Tòa án lần đầu tiên trong lịch sử lập hiến Việt Nam và đã được quy định cụ thể tại Điều 102 Hiến pháp năm 2013, đây được ghi nhận là cơ quan thực hiện quyền tư pháp, giúp bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người và bảo vệ quyền công dân. Các quy định này thậm chí còn được đặt trước các quy định về bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hoà.
Tòa án là cơ quan thực hiện quyền tư pháp. Ta hiểu quyền tư pháp là quyền xét xử, là việc Toà án nhân danh nhà nước để giải quyết tranh chấp, giải quyết xung đột xã hội bằng việc xét xử, thông qua thủ tục xét xử do pháp luật quy định cụ thể. Tòa án là một trong ba nhánh quyền lực nhà nước theo nguyên tắc tam quyền phân lập, quyền tư pháp phân biệt với quyền lập pháp (đây là việc định hình chính sách và tạo lập cơ sở pháp lý) và quyền hành pháp (đây là hoạt động quản lý nhà nước, thực thi pháp luật, bảo vệ pháp luật) không chỉ ở nội dung mà còn là ở hình thức thực hiện và cơ quan thực hiện. Quyền tư pháp có đặc trưng cơ bản đó là độc lập, tức không phụ thuộc vào bất cứ tác động nào từ bên trong và bên ngoài trong quá trình thực thi quyền lực của mình, chủ thể quyền tư pháp hay là chủ thể quyền xét xử phải được đặt ở vị trí độc lập. Chủ thể quyền tư pháp đang được nói đến không ai khác chính là Tòa án nước Cộng Hoà xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.
Tại Việt Nam, Tòa án là một trong những cơ quan thuộc hệ thống bộ máy nhà nước, Toà án có cơ cấu tổ chức chặt chẽ, thực hiện quyền tư pháp – có chức năng xét xử các vụ án hình sự, dân sự, hành chính và sẽ có nhiệm vụ giải quyết những việc khác theo quy định của pháp luật.
Theo Hiến pháp năm 1946, các toà án được gọi là cơ quan tư pháp. Tòa án nhân dân tối cao, các tòa án nhân dân địa phương, các toà án quân sự là các cơ quan xét xử của nước Việt Nam dân chủ cộng hoà. Theo quy định của Hiến pháp năm 1980, Tòa án nhân dân tối cao, các tòa án nhân dân địa phương, các toà án quân sự là những cơ quan xét xử của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Trong tình hình đặc biệt hoặc trong trường hợp cần xét xử những vụ án đặc biệt, Quốc hội hoặc Hội đồng nhà nước có thể quyết định thành lập toà án đặc biệt. Còn ở cơ sở, thành lập các tổ chức thích hợp của nhân dân để nhằm mục đích có thể giải quyết những việc vi phạm pháp luật và tranh chấp nhỏ trong nhân dân, theo đúng quy định của pháp luật.
Sự can thiệp của toà án đối với quyền ưu tiên tuyệt đối:
Trong một số vụ kiện tụng cụ thể, tòa án sẽ phải khẳng định quyền ưu tiên tuyệt đối. Những trường hợp cụ thể như vậy liên quan đến sự hợp tác giữa chủ nợ và con nợ nào đó, những người cố tình cách loại trừ các nguyên đơn ra khỏi các khoản tiền thanh lí.
Tòa án có thẩm quyền xét xử các trường hợp này là chủ nợ của khoản có bảo đảm phải được thanh toán trước, sau đó đến các chủ nợ của khoản không có bảo đảm, cuối cùng là cổ đông nếu như còn lại bất kì một loại tài sản nào.
Ngoại lệ sẽ chỉ xảy ra khi có trường hợp đặc biệt tồn tại, hoặc nếu chủ nợ hạng nhất đồng ý một cách giải quyết khác, thì không có điều kiện tiên quyết nào có thể phá vỡ được trình tự cụ thể này.
