Khái niệm Thượng nguồn trong ngành công nghiệp dầu khí là gì? Quá trình thăm dò dầu

1. Khái niệm Thượng nguồn trong ngành công nghiệp dầu khí là gì?

Đất nước ta được biết đến là một trong số các quốc gia có vị trí địa lý thuận lợi và thiên nhiên ưu đãi với nhiều tài nguyên thiên nhiên và nguồn khoáng sản phong phú. Cũng chính vì là một quốc gia có nguồn tài nguyên khoáng sản phong phú cho nên việc khai thác các nguồn tài nguyên này sao cho hợp lý và tránh tình trạng gây việc khai thác quá mức dẫn đến cạn kiện các loại tài nguyên thiên nhiên. Bởi vì nguồn tài nguyên thiên nhiên này để phục hồi được nguyên trạng thì cần phải có một khoảng thời gian rất dài thì mới có thể tự phục hồi được. Bên cạnh đó thì việc tham dò dầu khi của nước ta cũng là một trong các quá trình rất quan trọng để có thể nắm bắt được số lượng các mỏ dầu khí để từ đó có thể định hướng việc khai thác các loại khoáng sản này.

Trong tiếng anh thì thượng nguồn được biết đến với tên gọi đó là Upstream. Bên cạnh đó thì theo các hiểu đơn giản nhất về thuật ngữ thượng nguồn đề cập đến các điểm trong quá trình sản xuất bắt nguồn từ rất sớm trong các quy trình tham dò dầu của ngành công nghiệp dầu khí hiện nay. Đồng thời thì ngành công nghiệp dầu khí ở giai đoạn đầu tiên này còn được gọi là thăm dò và sản xuất (E&P), thượng nguồn nằm xa người tiêu dùng cuối cùng nhất trong chuỗi cung ứng dầu khí.Các hoạt động ở thượng nguồn bao gồm thăm dò, khoan và khai thác.Tiếp theo là giai đoạn thượng nguồn (vận chuyển dầu thô) và hạ nguồn (lọc dầu và phân phối).Ngày nay, nhiều công ty dầu mỏ lớn được tích hợp, trong đó họ duy trì các đơn vị thượng nguồn, trung nguồn và hạ nguồn.

Thượng nguồn là một thuật ngữ chỉ các giai đoạn hoạt động trong ngành dầu khí liên quan đến thăm dò và sản xuất. Các công ty dầu khí nói chung có thể được chia thành ba phân khúc: thượng nguồn, trung nguồn và hạ nguồn. Các công ty thượng nguồn chủ yếu giải quyết các công đoạn thăm dò và sản xuất ban đầu của ngành dầu khí.

Nhiều công ty dầu mỏ lớn được gọi là “tích hợp” bởi vì họ kết hợp các hoạt động thượng nguồn với các hoạt động trung nguồn và hạ nguồn, diễn ra sau giai đoạn sản xuất đến điểm bán.

Thượng nguồn đề cập đến các điểm trong quá trình sản xuất bắt nguồn từ rất sớm trong các quy trình. Còn được gọi là thăm dò và sản xuất (E&P), thượng nguồn nằm xa người tiêu dùng cuối cùng nhất trong chuỗi cung ứng dầu khí. Các hoạt động ở thượng nguồn bao gồm thăm dò, khoan và khai thác. Tiếp theo là giai đoạn thượng nguồn (vận chuyển dầu thô) và hạ nguồn (lọc dầu và phân phối). Ngày nay, nhiều công ty dầu mỏ lớn được tích hợp, trong đó họ duy trì các đơn vị thượng nguồn, trung nguồn và hạ nguồn.

Lĩnh vực thượng nguồn của ngành dầu khí bao gồm tất cả các bước liên quan từ thăm dò sơ bộ đến khai thác tài nguyên. Các công ty thượng nguồn có thể tham gia vào tất cả các bước của giai đoạn này trong vòng đời của ngành dầu khí, hoặc họ có thể chỉ tham gia vào một phần của lĩnh vực thượng nguồn.

Một tên gọi khác của lĩnh vực dầu mỏ thượng nguồn, thực sự đại diện hơn cho những gì xảy ra trong giai đoạn phát triển của tài sản dầu mỏ và / hoặc tài sản khí đốt tự nhiên, là lĩnh vực thăm dò và sản xuất (E&P). Phân đoạn E&P là phần sớm nhất của quá trình sản xuất dầu khí. Các công ty trong phân khúc này chủ yếu tập trung vào việc xác định vị trí và khai thác hàng hóa từ trái đất.

Giai đoạn thăm dò liên quan đến việc tìm kiếm các hydrocacbon, là thành phần chính của dầu mỏ và khí tự nhiên. Khảo sát đất đai được thực hiện để giúp xác định các khu vực có triển vọng nhất. Mục đích là xác định vị trí các khoáng sản cụ thể dưới lòng đất để ước tính trữ lượng dầu khí trước khi khoan. Các nhà địa chất nghiên cứu các thành tạo đá và các lớp trầm tích trong đất để xác định xem có dầu hay khí tự nhiên hay không.

Quá trình này có thể liên quan đến địa chấn học, sử dụng các rung động đáng kể do máy móc hoặc chất nổ tạo ra để tạo ra sóng địa chấn. Cách sóng địa chấn tương tác với một hồ chứa dầu và khí giúp xác định chính xác vị trí của hồ chứa. Khi đã xác định được rằng dường như có trữ lượng bên dưới lòng đất, quá trình khoan thử nghiệm có thể bắt đầu.

2. Quá trình thăm dò dầu:

Thăm dò dầu khí là một phần quan trọng của lĩnh vực thượng nguồn. Thăm dò dầu khí đòi hỏi những kỹ thuật rất phức tạp và công nghệ sẵn có để thăm dò dầu khí đang tiến bộ nhanh chóng.

Thông thường, việc thăm dò bắt đầu ở một khu vực có tiềm năng cao để chứa tài nguyên, thường là do địa chất địa phương và các mỏ dầu khí gần đó. Trong một khu vực có tiềm năng cao, việc thăm dò thêm sẽ được hoàn thành để xác định nguồn tài nguyên. Phân tích địa vật lý và địa hóa được thực hiện bằng cách sử dụng các kỹ thuật bao gồm khảo sát phân cực cảm ứng, khoan và khảo nghiệm, dòng điện,…

Trong giai đoạn thăm dò, mục tiêu là xác định vị trí và ước tính tiềm năng của một nguồn tài nguyên. Nếu một khu vực có tiềm năng lưu trữ tài nguyên, các giếng thăm dò sẽ được khoan để kiểm tra tài nguyên đó. Trong lĩnh vực dầu khí, khoan thử nghiệm là một thành phần quan trọng của giai đoạn thăm dò. Trong trường hợp giếng thăm dò thành công, bước tiếp theo là xây dựng giếng và khai thác tài nguyên. Các công ty ở thượng nguồn cũng vận hành các giếng để đưa dầu thô hoặc khí tự nhiên lên bề mặt. Do đó thì quá trình thăm dò dầu khí được thực hiện qua các giai đoạn như sau:

2.1. Giai đoạn 01:

Khi tài nguyên đã được trích xuất, phần thượng nguồn của hoạt động kinh doanh kết thúc. Các công ty trung nguồn thu thập tài nguyên thô và vận chuyển tài nguyên này qua đường ống, đường sắt hoặc xe tải chở dầu đến các nhà máy lọc dầu. Các nhà máy lọc dầu là giai đoạn hạ nguồn của ngành công nghiệp dầu khí. Họ chế biến dầu thô thô thành các sản phẩm dầu mỏ cuối cùng của họ. Họ cũng bán và phân phối khí đốt tự nhiên và các sản phẩm có nguồn gốc từ dầu thô.

2.2. Giai đoạn 02:

Đây là giai đoạn giữa dòng trong tiếng anh được biết với tên Midstream là một thuật ngữ được sử dụng để mô tả một trong ba giai đoạn chính của hoạt động ngành dầu khí. Các hoạt động trung nguồn bao gồm chế biến, lưu trữ, vận chuyển và tiếp thị dầu, khí tự nhiên và chất lỏng khí tự nhiên. Các công ty trung lưu tập trung vào việc lưu trữ và vận chuyển dầu và khí đốt tự nhiên thông qua các đường ống. Các công ty trung nguồn cung cấp lượng dự trữ cho các công ty tham gia vào giai đoạn sản xuất cuối cùng được gọi là hạ nguồn.

2.3. Giai đoạn 03:

Đây là hạ lưu Các công ty trong lĩnh vực hạ nguồn là những công ty cung cấp liên kết gần nhất với người dùng hàng ngày. Hoạt động hạ nguồn là các quá trình liên quan đến việc chuyển đổi dầu và khí đốt thành thành phẩm. Chúng bao gồm tinh chế dầu thô thành xăng, chất lỏng khí đốt tự nhiên, dầu diesel và nhiều nguồn năng lượng khác. Một công ty dầu khí càng tiến gần hơn đến quá trình cung cấp cho người tiêu dùng các sản phẩm dầu mỏ, thì công ty đó được cho là càng ở phía hạ lưu.

Như vậy có thể thấy rằng hoạt động sản xuất và khai thác dầu khí ở thượng nguồn xác định các mỏ, giếng khoan, thu hồi nguyên liệu thô từ lòng đất và có liên quan đến thăm dò và khai thác. Nhiều người trong số những người được tuyển dụng trong phần thượng nguồn của ngành bao gồm các nhà địa chất, địa vật lý, các nhà khai thác giàn khoan dịch vụ, các công ty kỹ thuật, các nhà khoa học và các nhà thầu khoan và địa chấn.

Ngày nay, hầu hết các tập đoàn dầu mỏ khổng lồ trên toàn cầu đều có các hoạt động thượng nguồn và hạ nguồn, và được biết đến như các công ty dầu khí tổng hợp. Do đó, nhiều công ty khai thác thượng nguồn lớn nhất hiện nay là các công ty dầu khí đa dạng hóa lớn.