Cờ vua là một trong những trò chơi trí tuệ phổ biến nhất thế giới; nó được nói đến không chỉ như là một trò chơi mà còn là nghệ thuật, khoa học và thể thao. Cờ vua đôi khi được nhìn nhận như là trò chơi chiến tranh trừu tượng; cũng như là "các cuộc đấu trí tuệ", và việc chơi cờ vua được coi như là một cách để rèn luyện tư duy và bản lĩnh.
Mục lục bài viết
1. Giới thiệu về môn Cờ Vua:
Cờ vua là một trò chơi dành cho 2 người, là một trò chơi phức tạp được chơi dựa hoàn toàn vào chiến thuật và chiến lược của người chơi. Một bàn cờ có 64 ô gồm 8 hàng, 8 cột và 32 quân cờ nhưng số nước đi thì không thể đếm được, những người chơi hay nhất cũng không thể tính hết tất cả mọi phương án có thể xảy ra.
Cờ vua là một trong những trò chơi trí tuệ phổ biến nhất thế giới, không chỉ vậy mà nó còn là nghệ thuật, khoa học và thể thao. Một trận cờ vua cũng như “một cuộc đấu trí tuệ”, và việc chơi cờ vua được coi như là một cách để rèn luyện tư duy và bản lĩnh của bản thân. Bởi vậy mà nó được là một môn để thi đấu trong các câu lạc bộ, các giải đấu từ quy mô nhỏ đến quy mô toàn thế giới. Một số biến thể và các trò chơi chiến thuật tương tự như cờ vua được chơi trên toàn thế giới là cờ tướng (ở Trung Quốc, Việt Nam), shōgi (ở Nhật Bản), janggi (ở Triều Tiên) và makruk (ở Thái Lan).
2. Nguồn gốc của môn Cờ Vua:
Cờ Vua xuất hiện ở Ấn Độ vào thế kỷ thứ VI sau Công nguyên nhưng không ai biết chính xác ngày tháng nào và ai là người phát minh ra trò chơi này. Từ xưa cờ vua đã được nhận định là một bộ môn phức tạp về đủ mọi phương diện như: Bàn cờ, các quân cờ, luật chơi, đường lối, chiến thuật và chiến lược của mỗi người chơi. Do vậy, có thể nói Cờ Vua không phải là sản phẩm nghiên cứu của một cá thể nào mà là một trò chơi trí tuệ của cả một tập thể của các dân tộc Phương Đông. Trải qua nhiều thập kỉ, trò chơi này đã ngày càng phát triển và trở thành một môn thể thao cuốn hút hàng triệu triệu người chơi và thi đấu ở mọi lứa tuổi như ngày nay. Cũng có thể nói rằng, Cờ Vua xuất hiện là do sự phát triển của nhu cầu phát triển trí tuệ, luyện cách suy nghĩ, cách tính toán của con người.
Ở Ấn Độ người ta gọi trò chơi Cờ Vua này là “Chatugara” có nghĩa là “04 thành viên” phù hợp với bốn loại binh chủng của quân đội Ấn Độ thời bấy giờ đó là: Chiến xa, tượng xa, kị binh và lục quân. Như vậy có thể cho rằng, Cờ Vua ra đời cùng với sự hình thành và phát triển của nghệ thuật quân sự “Bài binh bố trận” và “Điều binh khiển tướng”.
3. Luật chơi Cờ Vua:
Điều 1: Bản chất và mục đích của một ván cờ:
Một ván cờ vua được tiến hành bởi giữa hai người chơi hay đấu thủ luận phiên nhau di chuyển các quân cờ trên bàn cờ. Người cầm quân trắng là người có quyền đi trước.
Mục tiêu một trận cờ vua là việc hai đấu thủ tấn công quân Vua của đối phương để nắm được thế trận theo đúng luật quy định từ đó giành chiến thắng. Hoặc dùng các quân cờ tấn công, đưa đối thủ vào thế không còn nước đi, buộc để vua “chiếu hết” và thua ván cờ này. Trong trường hợp xuất hiện các thế cờ mà không đấu thủ nào có thể chiếu được thì kết thúc ván cờ với tỷ số hòa.
Điều 2: Vị trí các quân cờ trên bàn cờ:
Một bàn cờ vủa hình vuông gồm có 64 ô vuông gồm 8 cột và 8 hàng với 2 màu đen – trắng được xếp xen kẽ nhau. Mỗi bên sẽ gồm có 16 quân cờ biểu tượng cho Vua – Hậu – Tượng – Mã – Xe – Tốt.
Điều 3: Luật di chuyển của các quân cờ:
Quân Tượng: di chuyển theo đường chéo từ vị trí quân đứng tới bất cứ ô nào
Quân Xe: di chuyển theo chiều dọc hoặc ngang từ vị trí nó đứng tới bất cứ ô nào.
Quân Mã: di chuyển tới 1 ô gần nhất nhưng không nằm cùng hàng ngang, dọc, chéo với ô mà nó đang đứng (có thể hiểu được đi theo hình chữ L). Quân mã có thể nhảy qua ô có quân đứng.
Quân Tốt: di chuyển về phía trước từ vị trí nó đứng, không di chuyển ngang, dọc, chéo.
Quân Hậu: Có thể di chuyển tới bất cứ ô cờ nào trên bàn cờ theo cùng cột dọc, hàng ngang hoặc đường chéo với vị trí mà nó đứng.
Quân Vua: di chuyển tới bất kỳ một ô liên bên nào nếu nó không bị cản bởi các quân khác.
Điều 4: Thực hiện nước đi:
Theo luật cờ vua các nước thì khi di chuyển các quân cờ chỉ được thực hiện bằng một tay. Nếu quân cờ ở lệch khỏi ô, đấu thủ có lượt đi được phép sửa một hay nhiều quân về đúng vị trí của nó nhưng phải thông báo trước ý định đó cho đối phương
Đấu thủ sẽ mất quyền khiếu nại khi phạm luật với đối phương và cố tình chạm tay vào quân cờ.
Điều 5: Hoàn thành ván cờ:
Khi đấu thủ chiếu hết Vua đối phương (Vua bị chiếu và khoogn thể di chuyển tới ô khác) với các nước đi hợp lệ thì giành được phần thắng. Ván cờ sẽ kết thúc.
Hoặc đối phương xin thua, ván cờ ngay lúc đó cũng kết thúc.
Ván cờ cũng sẽ được kết thúc khi cả hai bên không có khả năng chiếu Vua bằng các nước đi hợp lệ sẽ được coi là hòa nhau. Hoặc hai ván cờ hòa nhau theo sự thỏa thuận của hai bên thì ván cờ đó cũng kết thúc.
4. Lợi ích mà cờ vua mang lại:
Lợi ích số 1: Tăng cường sự phát triển của não:
Là một trò chơi chiến thuật nên đẻ chơi đuộc cờ vua chúng ta chắc chắn phải tư duy và lên chiến lược cho mình. Mỗi khi chơi cờ, chúng ta phải sử dụng cả bán cầu não trái và bán cầu não phải, dần dần cả hai bán cầu não của chúng ta đều được phát triển để có thể tính toán được nước đi cho các quân cờ. Bên cạnh đó, chơi cờ vua khiến chúng ta không ngừng tư duy sẽ kích thích não bộ hoạt động và rèn luyện để thực hiện các bài tập về tinh thần.
Lợi ích số 2: Rèn luyện tính cách con người:
Để chơi một ván cờ vua đòi hỏi người chơi phải kiên nhẫn và bình tĩnh, tập trung suy nghĩ, không bộp chộp vội vàng để có thể đấu lại đối thủ trước mặt. Rèn luyện chơi cờ vua như vậy sẽ khiến người ta khôn ngoan hơn, cần thận hơn, hài hòa hơn, và có tinh thần vững vàng hơn trong cuộc sống. Qua đó, cờ vua còn rèn luyện tính cách con người.
Lợi ích số 3: Phát triển trí tưởng tượng theo logic:
Với việc học và chơi cờ vua, người chơi sẽ cần quan sát cẩn thận toàn bộ bàn cờ và từng quân cờ. Chúng ta phải quan sát được như vậy bởi nếu không quan sát được điều gì đang và sắp xảy ra thì dù có là cao thủ cũng không thể phản ứng kịp những tình huống có thể xảy ra trên bàn cờ do đối thủ bày ra và dễ dính vào bẫy của họ. Quan sát được thế cờ, người chơi phải tưởng tượng về kết quả của mỗi nước đi trước khi nó diễn ra. Với việc rèn luyện khả năng tượng tượng nước đi các quân trong đầu như vậy, dần dần bạn sẽ phát triển trí tưởng tượng theo logic của mình.
Lợi ích thứ 5: Giúp cải thiện khả năng tập trung:
Việc chơi một ván cờ vua đòi hỏi cả hai bên đấu thủ phải tập trung và sử dụng nhiều kĩ năng để có thể đánh bại đối thủ. Khi đang chơi mà nhìn đi chỗ khác hoặc suy nghĩ về điều gì đó khác ở 1 thời điểm khiến cho bạn mất tập trung vào chiến thuật của đổi thủ trước mặt và có thể mất mát cả trận đấu. Nhiều nghiêu cứu của các sinh viên ở Mỹ, Nga và Trung Quốc chỉ ra rằng khả năng của con người về sự tập trung được phát triển qua việc chơi cờ vua.
Lợi ích thứ 6: Giúp gia tăng sự tự tin:
Là một bộ môn tư duy, chơi giỏi bộ môn này cũng đồng nghĩa với việc bạn là một người có tư duy tốt, điều này giúp bạn tự tin vào bảo thân. Dù bạn ở độ tuổi nào đi nữa thì chơi cờ cũng giúp bạn tăng thêm sự tự tin vào bản thân. Thêm vào đó, khi chơi cờ, bạn dựa vào chính bản thân mình, nếu thua cuộc, bạn sẽ tự phân tích lại ván đấu đó và xem sai sót của mình như thế nào. Quá trình tự phân tích đó sẽ giúp tinh thần của bạn thêm vững vàng và tăng thêm mức độ tự tin cho chính bạn.
5. Cách để chơi cờ vua giỏi:
Là một bộ môn tư duy phổ biến, để có thể chơi giỏi bộ môn này, bạn có thể thực hiện một số cách sau:
– Nghiêm túc học cách chơi cờ, trong cờ vua có rất nhiều chiến thuật tấn công cũng như phòng thù do các kiện tướng cờ vua đã nghĩ ra và được những người chơi cờ học theo.
– Tham gia câu lạc bộ cờ vua để cùng nhau rèn luyện, phát triển bản thân và học hỏi từ những người bạn cùng đam mê.
– Một mẹo để chơi cờ vua giỏi là luôn nhớ phát triển các quân tượng, mã bỏi chúng là những quân cờ tiềm năng do khả năng linh hoạt của mình. Nhưng quân cờ này ở vị trí trong yếu có thể làm vỡ cấu trúc mà đối phương xây dựng.
– Hiểu phong cách chơi cờ của bản thân là phòng thủ mạnh hay tấn công mạnh.
– Không ngại tham gia các giải đấu lơn nhỏ để cọ xát với nhiều người khác và chơi hết mình.
– Đọc những cuốn sách về cờ vua.
