Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) là ngân hàng trung ương giám sát chính sách tiền tệ của khu vực đồng euro. Khu vực đồng euro bao gồm tất cả các quốc gia thuộc Liên minh Châu Âu (EU) sử dụng đồng euro làm tiền tệ quốc gia. Bài viết dưới đây sẽ đi tìm hiểu về ECB.
Mục lục bài viết
1. ECB là gì?
Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) là một trong bảy tổ chức của EU và là ngân hàng trung ương của toàn bộ Khu vực đồng tiền chung châu Âu. Đây là một trong những ngân hàng trung ương quan trọng nhất trên thế giới, giám sát hơn 120 ngân hàng trung ương và ngân hàng thương mại ở các quốc gia thành viên. ECB làm việc với các ngân hàng trung ương ở mỗi quốc gia EU để xây dựng chính sách tiền tệ nhằm giúp duy trì giá cả ổn định và củng cố đồng Euro.
Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) có trụ sở chính tại Frankfurt am Main, Đức. Nó chịu trách nhiệm về chính sách tiền tệ trong khu vực đồng Euro kể từ năm 1999, khi đồng euro lần đầu tiên được một số thành viên EU thông qua.
2. Nhiệm vụ chính của ECB là gì?
Trong nền kinh tế, Ngân hàng Trung ương Châu Âu có 2 nhiệm vụ chính là ổn định giá và ổn định tài chính. Cụ thể nhiệm vụ của ECB trong nền kinh tế như sau:
2.1. Ổn định giá:
Về nhiệm vụ ổn định giá, ECB sẽ tác động đến lãi suất ngắn hạn của khu vực đồng tiền chung châu Âu. Tương tự như các ngân hàng khác, mức lãi suất mục tiêu mà ngân hàng ECB duy trì là từ 2% trở xuống.
Trên thực tế, mức lãi suất của Ngân hàng Trung ương châu Âu được điều chỉnh dựa trên tỷ lệ lạm phát, tỷ lệ thất nghiệp và sự phát triển của cả nền kinh tế châu Âu. Qua đó ngân hàng sẽ thắt chặt và duy trì sự ổn định mức giá trên thực tế. Trong các giai đoạn khác nhau, ngân hàng sẽ có chính sách điều chỉnh phù hợp để ngăn chặn tình trạng tăng giá và mất giá của đồng Euro.
2.2. Ổn định tài chính:
Một nhiệm vụ khác nữa của ECB trong nền kinh tế là duy trì sự ổn định tài chính trong khu vực châu Âu. Khi nền kinh tế bước vào giai đoạn khủng hoảng, ngân hàng ECB sẽ tiến hành mua trái phiếu trên thị trường nhằm bổ sung thanh khoản cho hệ thống. Bên cạnh đó, điều này còn nhằm mục đích để giữ sự ổn định tài chính.
Ngoài ra, ngân hàng ECB cũng sẽ thực hiện giảm lãi suất xuống mức thấp nhất. Điều này có mục đích là tạo điều kiện cho người dân thanh toán nghĩa vụ nợ của họ.
Nếu nền kinh tế bước sang giai đoạn khủng hoảng, Ngân hàng Trung ương Châu Âu không thể tiến hành bổ sung thanh khoản kịp thời thì chỉ trong một khoảng thời gian ngắn, hệ thống tài chính sẽ bị sụp đổ. Do đó, ECB có nhiệm vụ vô cùng quan trọng là ổn định tài chính cho nền tài chính – kinh tế khu vực.
3. Cơ cấu tổ chức của ECB:
Có bốn cơ quan ra quyết định của ECB được giao nhiệm vụ thực hiện các mục tiêu của tổ chức. Các cơ quan này bao gồm Hội đồng quản trị, Ban điều hành, Đại hội đồng và Ban giám sát.
3.1. Hội đồng quản trị:
Hội đồng quản trị bao gồm sáu thành viên của Ban điều hành và Thống đốc của các ngân hàng trung ương quốc gia của các quốc gia thành viên khu vực đồng Euro. Các thành viên Hội đồng họp hai lần một tháng tại văn phòng của tổ chức ở Đức. Biên bản cuộc họp của họ phải được công bố trước cuộc họp tiếp theo.
Một trong những chức năng chính của cơ quan này là xây dựng chính sách tiền tệ cho khu vực đồng Euro. Về vấn đề này, họ đưa ra quyết định về các mục tiêu tiền tệ, lãi suất và nguồn cung dự trữ trong Hệ thống châu Âu. Sáu tuần một lần, Chủ tịch và Phó Chủ tịch ECB phải chủ trì một cuộc họp báo để giải thích cặn kẽ về các quyết định chính sách tiền tệ của mình. Hội đồng quản trị cũng đưa ra các quyết định cần thiết để đảm bảo việc thực hiện các chức năng của ECB và Hệ thống châu Âu.
3.2. Ban điều hành:
Ban điều hành bao gồm Chủ tịch, Phó Chủ tịch và bốn thành viên điều hành khác do Hội đồng Châu Âu bổ nhiệm. Các thành viên điều hành phục vụ cho một nhiệm kỳ tám năm không thể gia hạn. Vai trò của Ban điều hành là thực hiện chính sách tiền tệ theo quy định của Hội đồng quản trị và quản lý các hoạt động hàng ngày của ECB, cùng với Giám đốc dịch vụ.
Ngoài ra, hội đồng quản trị chuẩn bị các cuộc họp của Hội đồng quản trị và thực thi quyền lực được Hội đồng quản trị ủy quyền. Nó tổ chức các cuộc họp vào thứ Ba hàng tuần.
3.3. Đại hội đồng:
Đại Hội đồng là một cơ quan chuyển tiếp thực hiện các trách nhiệm được tiếp quản từ Viện Tiền tệ Châu Âu (EMI). Nó bao gồm Chủ tịch, Phó Chủ tịch và Thống đốc của các ngân hàng trung ương quốc gia của các quốc gia thành viên EU. Cơ quan này sẽ tiếp tục tồn tại cho đến khi tất cả các quốc gia thành viên EU đã thông qua đồng Euro. Tính đến năm 2017, chỉ có 19 trong số 28 quốc gia thành viên EU sử dụng đồng Euro làm đồng tiền chung của họ.
Là một cơ quan chuyển tiếp, Đại Hội đồng được giao nhiệm vụ ấn định tỷ giá hối đoái của các loại tiền tệ cho các quốc gia sử dụng đồng Euro. Hội đồng cũng đóng góp vào việc chuẩn bị báo cáo thường niên của ECB, đặt ra các điều kiện làm việc cho các nhân viên của Ngân hàng Trung ương Châu Âu và thu thập dữ liệu.
3.4. Ban kiểm soát:
Ban giám sát bao gồm chủ tịch, phó chủ tịch, bốn đại diện của ECB và đại diện của các giám sát viên quốc gia. Hội đồng lập kế hoạch và thực hiện chức năng giám sát của ECB. Nó cũng đề xuất dự thảo quyết định cho Hội đồng quản trị thông qua thủ tục không phản đối.
Có một Ban chỉ đạo hỗ trợ các hoạt động của hội đồng, bao gồm cả việc tổ chức các cuộc họp của hội đồng. Các thành viên Ban Chỉ đạo bao gồm Chủ tịch và Phó Chủ tịch Ban Giám sát, một đại diện của ECB và năm đại diện của các giám sát viên quốc gia.
4. Vai trò của ECB:
Chức năng chính của Ngân hàng Trung ương châu Âu là duy trì sự ổn định giá cả và bảo vệ giá trị của đồng Euro. Hội đồng quản trị định nghĩa ổn định giá cả là lạm phát dưới nhưng gần 2%. Ổn định giá là điều cần thiết để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và tạo việc làm, đó là những mục tiêu cốt lõi của EU.
ECB có độc quyền phát hành tiền giấy trong khu vực đồng Euro. Nó ảnh hưởng đến lượng tiền trên thị trường bằng cách kiểm soát tiền có sẵn cho các ngân hàng trung ương và thương mại đủ điều kiện ở các quốc gia thành viên EU. Ngoài ra, ECB đưa ra thông báo hàng tuần về số tiền mà họ muốn cung cấp và mức lãi suất tối thiểu có thể chấp nhận được. Các ngân hàng đủ điều kiện đã cung cấp tài sản thế chấp sau đó đặt giá thầu của họ cho các quỹ của ECB thông qua cơ chế đấu giá. Khi các ngân hàng đã có được tiền, họ sử dụng chúng để cho các cá nhân và doanh nghiệp vay trước.
Để đảm bảo sự vững mạnh của hệ thống ngân hàng, ECB chịu trách nhiệm giám sát ngân hàng ở tất cả các quốc gia thành viên EU. Ngân hàng Trung ương châu Âu thực hiện chức năng này thông qua Cơ chế giám sát duy nhất (SSM) bao gồm ECB và các cơ quan quốc gia có thẩm quyền tại các quốc gia thành viên. Liên quan đến giám sát ngân hàng, ECB có quyền cấp và rút giấy phép hoạt động ngân hàng, tiến hành đánh giá giám sát và đặt ra các yêu cầu về vốn cao hơn để đối phó với rủi ro tài chính. ECB trực tiếp giám sát 124 ngân hàng quan trọng nắm giữ 82% tài sản ngân hàng trong khu vực đồng Euro.
Các trách nhiệm khác của Ngân hàng Trung ương Châu Âu bao gồm tiến hành các hoạt động ngoại hối, thúc đẩy hoạt động đúng đắn và an toàn của các hệ thống thanh toán và quản lý dự trữ ngoại tệ của Khu vực đồng tiền chung châu Âu.
5. Chính sách lãi suất của ECB có ảnh hưởng đến nền kinh tế như thế nào?
5.1. Đối với nền kinh tế:
Ngân hàng Trung ương châu Âu hạ lãi suất khi họ đang cố gắng kích thích nền kinh tế và tăng lãi suất khi họ đang cố gắng kiềm chế lạm phát do một nền kinh tế hoạt động trên tiềm năng (quá nóng).
Lãi suất thấp hơn kích thích nền kinh tế theo một số cách:
– Các doanh nghiệp có thể vay tiền và đầu tư vào các dự án sẽ nhận được tỷ lệ vay rủi ro hơn.
– Khi lãi suất thấp hơn, thị trường chứng khoán được chiết khấu ở mức thấp hơn, dẫn đến sự gia tăng giá trị của thị trường chứng khoán gây ra hiệu ứng giàu có.
– Mọi người đầu tư tiền vào nền kinh tế (cổ phiếu và các tài sản khác) vì họ có thể kiếm được nhiều tiền hơn trong các tài sản này so với lãi suất thấp hiện tại.
5.2. Đối với đồng tiền chung châu Âu – EURO:
Ngân hàng Trung ương châu Âu có thể ảnh hưởng đến giá trị của đồng Euro thông qua những thay đổi trong kỳ vọng lãi suất. Đó là, các loại tiền tệ có xu hướng đánh giá cao khi kỳ vọng lãi suất tăng, không chỉ từ lãi suất tăng.
Ví dụ, nếu Ngân hàng Trung ương châu Âu giữ lãi suất không thay đổi nhưng đưa ra hướng dẫn về phía trước (nói với thị trường) rằng họ dự kiến sẽ tăng lãi suất nhiều hơn trong tương lai, giá trị của đồng Euro có xu hướng tăng giá.
Một chương trình nới lỏng định lượng (QE) có tác động tương tự như lãi suất đối với đồng Euro. Nới lỏng định lượng là việc Ngân hàng Trung ương mua chứng khoán trên thị trường mở để kích thích nền kinh tế và bổ sung thanh khoản cho hệ thống tài chính.
Trong lịch sử, nó chỉ được thực hiện trong thời kỳ khủng hoảng tài chính. Nới lỏng định lượng tăng làm giảm giá trị của đồng Euro vì nó làm tăng nguồn cung tiền.
