Khi đầu tư vào một doanh nghiệp, rất nhiều doanh nghiệp lựa chọn hình thức chia cổ tức bằng tiền mặt cho các nhà đầu tư. Vậy cổ tức bằng tiền được quy định như thế nào? Hình thức trả cổ tức bằng tiền có những ưu, nhược điểm gì?
Mục lục bài viết
1. Cổ tức bằng tiền là gì?
Theo quy định tại Khoản 5 Điều 4 Luật doanh nghiệp 2020, quy định: ”Cổ tức là khoản lợi nhuận ròng được trả cho mỗi cổ phần bằng tiền mặt hoặc bằng tài sản khác.” Nói cách khác cổ tức có thể được hiểu là phần thưởng được trích từ lợi nhuận ròng của doanh nghiệp chi trả cho các cổ đông sau khi đã thực hiện nghĩa vụ về tài chính. Hội đồng quản trị của doanh nghiệp sẽ quyết định tỷ lệ chi trả cổ tức khác nhau theo tần suất tháng, quý hoặc năm.
Trả cổ tức bằng tiền mặt là việc doanh nghiệp sẽ trả cổ tức trực tiếp vào tài khoản chứng khoán cho cổ đông bằng tiền mặt. Hội đồng quản trị của doanh nghiệp dựa trên kết quả hoạt động kinh doanh và các kế hoạch kinh doanh của công ty xác định mức cổ tức được trả đối với từng cổ phần, để quyết định tỷ lệ chi trả cổ tức bằng tiền mặt cho các nhà đầu tư.
2. Hình thức trả cổ tức bằng tiền mặt:
Hình thức trả cổ tức bằng tiền mặt là hình thức mà doanh nghiệp chi trả cổ tức bằng tiền mặt trực tiếp vào tài khoản của các nhà đầu tư. Nếu chi trả bằng tiền mặt thì phải được thực hiện bằng Đồng Việt Nam và hoặc có thể chi trả bằng séc, chuyển khoản hoặc lệnh trả tiền gửi bằng bưu điện đến địa chỉ thường trú hoặc địa chỉ liên lạc của cổ đông.
Công ty trả cổ tức bằng tiền cũng đồng nghĩa với việc một phần tài sản là vốn bằng tiền của công ty đã có sự chuyển dịch sang cho các cổ đông trong công ty, khi đó một lượng tài sản và vốn chủ sở hữu tương ứng trên bảng cân đối kế toán của công ty sẽ bị giảm đi. Như vậy, sau khi trả cổ tức bằng tiền thì giá trị sổ sách của một cổ phần sẽ giảm xuống so với trước khi trả cổ tức.
3. Phương thức trả cổ tức bằng tiền mặt:
Cổ tức phải được thanh toán đầy đủ trong thời hạn 06 tháng, kể từ ngày kết thúc họp Đại hội đồng cổ đông thường niên.
Hội đồng quản trị công ty sẽ lập danh sách cổ đông được nhận cổ tức, xác định mức cổ tức được nhận đối với từng cổ phần. Về thời hạn và hình thức trả chậm nhất là 30 ngày trước mỗi lần trả cổ tức.
Thông báo về vấn đề trả cổ tức sẽ được gửi bằng phương thức bảo đảm, bảo mất đến các cổ đông của công ty theo địa chỉ mà các cổ đông đã đăng ký trong sổ đăng ký cổ đông chậm nhất 15 ngày trước khi thực hiện trả cổ tức. Thông báo phải có các nội dung sau đây:
– Tên công ty và địa chỉ trụ sở chính của công ty;
– Họ, tên, địa chỉ thường trú, quốc tịch, số thẻ CCCD/ CMND, Hộ chiếu hoặc chứng thực cá nhân hợp pháp khác của cổ đông là cá nhân;
– Tên, mã số doanh nghiệp hoặc số quyết định thành lập, địa chỉ trụ sở chính của cổ đông là tổ chức;
– Số lượng cổ phần từng loại của cổ đông; mức cổ tức đối với từng cổ phần và tổng số cổ tức mà cổ đông đó được nhận;
– Thời điểm và phương thức trả cổ tức;
– Họ, tên, chữ ký của Chủ tịch Hội đồng quản trị và người đại diện theo pháp luật của công ty.
Trường hợp cổ đông chuyển nhượng cổ phần của mình cho người khác trong khoảng thời gian giữa thời điểm kết thúc lập danh sách cổ đông và thời điểm trả cổ tức thì người chuyển nhượng sẽ là người nhận cổ tức từ công ty.
4. Ưu và nhược điểm của trả cổ tức bằng tiền mặt:
4.1. Ưu điểm:
Việc trả cổ tức bằng tiển mặt mang lại cho cổ đông cảm giác chắc chắn khi tìm kiếm lợi nhuận trong đầu tư cổ phiếu. Đối với những nhà đầu tư phòng thủ thì việc nhận cổ tức bằng tiền mặt từ công ty, sẽ mang tính đảm bảo hơn so với việc công ty giữ lại tiền nhằm mở rộng hoạt động kinh doanh.
Công ty có dòng tiền vững mạnh, an toàn khi đầu tư, nâng cao sự minh bạch của doanh nghiệp. Cần lưu ý xem xét thời gian chi trả trong thời gian dài, ổn định và có sự tăng trưởng cổ tức, cẩn thận với các công ty vay nợ để trả tiền cổ tức. Khi trả cổ tức bằng tiền mặt, nhà đầu tư sẽ nhận được tiền mặt từ cổ phiếu.
4.2. Nhược điểm:
Nhà đầu tư sẽ phải chịu thuế hai lần. Thuế lần đầu là thuế thu nhập doanh nghiệp (hiện tại là 20-22%), tuy nhiên tùy ngành nghề đặc thù vùng miền mà thuế sẽ có những ưu đãi riêng. Thuế thứ hai mà nhà đầu tư phải chịu là thuế thu nhập cá nhân cho phần cổ tức là 5%.
Đối với các công ty đang gập phải nhiều khó khăn về tài chính, hay là công ty đang trong giai đoạn phát triển nhanh cần mở rộng quy mô sản xuất thì việc trả cổ tức bằng tiền mặt sẽ làm giảm lượng tiền trong doanh nghiệp khiến doanh nghiệp thiếu hụt vốn ảnh hưởng đến việc mở rộng hoạt động kinh doanh cũng như sự phát triển của doanh nghiệp. Ngoài ra, làm giảm lợi nhuận của doanh nghiệp trong việc lập các quỹ dự phòng ở dự án khác.
5. Sự khác nhau giữa chi trả cổ tức bằng tiền mặt với cổ phiếu:
Đối với doanh nghiệp:
Chi trả cổ tức bằng tiền mặt thì lợi nhuận được sinh ra sẽ chuyển vào tài khoản của cổ đông và được lưu thông ra khỏi nguồn vốn doanh nghiệp. Còn chi trả cổ tức bằng cổ phiếu chỉ chuyển từ lợi nhuận sau thuế chuyển sang vốn góp của chủ sở hữu, lợi nhuận sinh ra và chi trả cho cổ đông vẫn ở trong doanh nghiệp
Chi trả cổ tức bằng tiền mặt sẽ nói lên doanh nghiệp có nguồn vốn vững mạnh, đang kinh doanh có lợi nhuận. Còn chi trả cổ tức bằng cổ phiếu phản ánh việc dùng nguồn vốn cho việc đầu tư không có lợi nhuận, như vậy giá cổ phiếu sẽ giảm.
Tuy nhiên, chi trả cổ tức bằng tiền mặt sẽ làm ảnh hưởng khả năng mở rộng kinh doanh của doanh nghiệp, làm giảm phần lợi nhuận giữ lại của doanh nghiệp để lập các quỹ dự phòng cho dự án mới. Trong khi đó, việc cổ tức bằng cổ phiếu sẽ giúp công ty có thể giữ lại nguồn vốn để mở rộng kinh doanh, tăng tính thanh khoản cho cổ phiếu, việc tăng cổ phiếu làm giá trị thị trường giảm xuống thu hút được các nhà đầu tư hơn.
Nhìn chung, các doanh nghiệp hiện nay đa số đều chọn hình thức trả bằng cổ phiếu với mục đích giữ lại số vốn cho việc mở rộng kinh doanh, thúc đẩy tăng cao giá cổ phiếu trong thời gian sau khi phát hành. Tuy nhiên doanh nghiệp pha loãng cổ phiếu để chia cổ tức ảnh hưởng thị giá của cổ phiếu trên thị trường, làm ảnh hưởng đến giá trị cổ phần mà cổ đông và các nhà đầu tư đang nắm giữ.
Đối với nhà đầu tư:
Việc chi trả cổ tức bằng tiền mặt khiến cho các nhà đầu tư bị đánh thuế hai lần đó là thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế thu nhập cá nhân. Còn chi trả cổ tức bằng cổ phiếu nhà đầu tư tránh bị thuế, ngoài ra có thể chuyển nhượng cổ phiếu cho cá nhân khác.
Khi trả cổ tức bằng tiền mặt, nhà đầu tư sẽ nhận được tiền mặt từ cổ phiếu. Còn khi trả cổ tức bằng cổ phiếu, nhà đầu tư sẽ tốn thời gian chờ cổ phiếu mới vào tài khoản, trong thời gian chờ đó cổ phiếu còn có thể bị giảm giá, ngoài ra nhà đầu tư sẽ không nắm được hoạt động kinh doanh thực tế của doanh nghiệp.
=> Dưới hình thức trả cổ tức nào thì cũng sẽ có hai mặt lợi và hạn chế, nhà đầu tư cần cân nhắc kỹ lưỡng, dựa trên nhiều yếu tố khác nhau để lựa chọn doanh nghiệp quyết định đầu tư.
5. Những câu hỏi có liên quan:
5.1. Cổ tức bằng tiền khi nào về tài khoản?
Đối với loại cổ tức được trả dưới hình thức bằng tiền hoặc cổ phiếu thì cổ đông không phải làm bất cứ thủ tục nào để tiền có thể dịch chuyển về tài khoản. Khi đến ngày thực hiện quyền, cổ tức này sẽ tự trả về trong tài khoản chứng khoán của cổ đông.
Lưu ý: Thông thường đến giờ giao dịch của ngày ngày thực hiện cổ đông sẽ nhận được cổ tức.
5.2. Khi nào doanh nghiệp nên trả cổ tức bằng tiền, khi nào nên trả cổ tức bằng cổ phiếu?
Cổ tức là phần lợi nhuận mà công ty trả cho các cổ đông đang giữ cổ phiếu của doanh nghiệp. Đối với doanh nghiệp đang có thế mạnh về vốn vốn thể hiện sự minh bạch và uy tín, hoạt động kinh doanh có lợi nhuận thường thì doanh nghiệp này sẽ lựa chọn hình thức trả cổ tức bằng tiền.
Các công ty đang trên đà phát triển muốn mở rộng hoạt động kinh doanh nên cần giữ lại số vốn mở rộng sản xuất, tăng tính thanh khoản cho cổ phiếu, vì vậy doanh nghiệp này sẽ lựa chọn hình thức trả bằng cổ phiếu.
