Nhắc tới phong trào Phục Hưng ta biết đến một thời kỳ văn hóa mới, phục hồi và phát triển của tinh hoa văn hóa của các quốc gia cổ đại Hy Lạp và Roma. Vậy phong trào Phục Hưng là gì? Cùng bài viết tìm hiểu kỹ hơn về phong trào này.
Mục lục bài viết
1. Phong trào Phục Hưng là gì?
Phục hưng là một phong trào văn hóa kéo dài khoảng thời gian từ thế kỷ 14 đến thế kỷ 17, bắt đầu ở Ý vào Hậu kỳ Trung Cổ và sau đó lan sang phần còn lại của châu Âu. Thuật ngữ ‘phục hưng’ xuất phát từ tiếng Pháp có nghĩa là ‘tái sinh’. Khái niệm xác định của thời Phục hưng là chủ nghĩa nhân văn. Chủ nghĩa nhân văn là một phong trào khác biệt bởi vì nó đã phá vỡ truyền thống thời trung cổ về động cơ tôn giáo ngoan đạo để tạo ra nghệ thuật hoặc tác phẩm văn học.
Chủ nghĩa nhân văn thời Phục hưng là một tập hợp các giáo lý của Hy Lạp và La Mã, được thực hiện bởi các học giả, nhà văn và các nhà lãnh đạo dân sự, những người được gọi là những người theo chủ nghĩa nhân văn thời Phục hưng. Trong thời kỳ Phục hưng, chủ nghĩa thế tục đã thể hiện khi mọi người thể hiện sự quan tâm cao hơn đối với những thành tựu của con người và cách những thành tựu này đáp ứng thế giới của họ. Ngoài ra, chủ nghĩa thế tục, vào thời Phục hưng, thể hiện chính nó trong sự phát triển của chủ nghĩa nhân văn, khi mọi người bắt đầu quan tâm nhiều hơn đến những thành tựu văn hóa của con người và khả năng thực hiện chúng trong thế giới này.
2. Lịch sử phát triển của phong trào Phục Hưng:
Thường được mô tả là diễn ra từ thế kỷ 14 đến thế kỷ 17, thời kỳ Phục hưng đã thúc đẩy việc khám phá lại triết học, văn học và nghệ thuật cổ điển.
Từ bóng tối đến ánh sáng: Thời kỳ Phục hưng bắt đầu
Trong thời Trung cổ, giai đoạn diễn ra giữa sự sụp đổ của La Mã cổ đại vào năm 476 sau Công nguyên và đầu thế kỷ 14, người châu Âu đã đạt được rất ít tiến bộ trong khoa học và nghệ thuật. Còn được gọi là “Thời kỳ đen tối”, thời kỳ này thường được coi là thời kỳ chiến tranh, sự thiếu hiểu biết, nạn đói và các đại dịch như Cái chết đen.
Tuy nhiên, một số nhà sử học tin rằng những mô tả nghiệt ngã như vậy về thời Trung cổ đã bị phóng đại quá mức, mặc dù nhiều người đồng ý rằng có rất ít sự quan tâm đối với các triết học và kiến thức của Hy Lạp và La Mã cổ đại vào thời điểm đó.
Thời kỳ Phục hưng bắt đầu ở Florence, Ý, một nơi có lịch sử văn hóa phong phú, nơi những công dân giàu có có đủ khả năng hỗ trợ các nghệ sĩ vừa chớm nở. Các thành viên của gia đình Medici hùng mạnh, cai trị Florence trong hơn 60 năm, là những người ủng hộ phong trào nổi tiếng.
Phong trào lần đầu tiên mở rộng sang các thành phố-bang khác của Ý, chẳng hạn như Venice, Milan, Bologna, Ferrara và Rome. Sau đó, trong thế kỷ 15, những ý tưởng Phục hưng lan rộng từ Ý sang Pháp và sau đó là khắp Tây và Bắc Âu.
Mặc dù các quốc gia châu Âu khác trải qua thời kỳ Phục hưng muộn hơn Ý, nhưng những tác động vẫn mang tính cách mạng.
3. Một số thành tựu của phong trào Phục Hưng:
3.1 Về hội họa:
Một trong những thành tựu vĩ đại của thời kỳ Phục hưng Ý là phối cảnh ứng dụng, là sản phẩm của sự kết hợp giữa khoa học và nghệ thuật. Phối cảnh sơ khai được phát minh bởi họa sĩ thời kỳ đầu Phục hưng. Phối cảnh cho phép các nghệ sĩ đạt được độ chính xác khoa học trong việc tái tạo hai bề mặt chiều có không gian ba chiều và các hình. Nghệ thuật không phải là một hoạt động nghệ thuật đơn thuần mà là một hoạt động khoa học.
Là một trong ba anh hùng của thời Phục hưng Leonardo da Vinci cũng sử dụng nguyên tắc phối cảnh trong việc tạo ra một bức tranh tổng thể để làm nổi bật chủ đề. Câu chuyện Bữa ăn tối cuối cùng dựa trên Kinh thánh, kể rằng trong bữa tiệc Vượt qua, Chúa Giêsu và mười hai môn đệ đã dùng bữa tối. Trong bữa ăn, Chúa Giêsu nói rằng, có một người đàn ông trong số bạn đã phản bội tôi. Sau đó, tên phản bội Judas đến bắt Chúa Giêsu và đóng đinh Người vào thập giá. Câu chuyện tôn giáo này phổ biến trong hội họa phương Tây (Conti 1979). Leonardo da Vinci đã thực hiện một quy trình cẩn thận về mặt phối cảnh, hình dạng của nhà hàng được thiết kế phù hợp với câu chuyển.
3.2 Về khoa học kỹ thuật:
Một trong những thành tựu quan trọng đạt được trong thời kỳ Phục hưng là việc Gutenberg phát minh ra máy in. Máy in, được phát minh bởi thợ kim hoàn người Đức Johannes Gutenberg (khoảng 1400-1668) vào giữa thế kỷ 15, là một cỗ máy đã cải thiện đáng kể sự tiến bộ của khoa học và cũng cho phép chủ nghĩa nhân văn phát triển trong thời kỳ Phục hưng. Trước khi có báo in, sách được viết bằng tay và một khi có thể tái tạo văn bản một cách nhanh chóng, nhiều người có thể đọc sách hơn, điều này đã tạo nên một cuộc cách mạng trong truyền thông châu Âu. Nó cho phép luồng thông tin nhanh chóng và khuyến khích truyền bá những ý tưởng mới giúp mọi người ghi lại và xuất bản những phát hiện của họ. Do đó, các học giả không còn phụ thuộc vào Nhà thờ hoặc những người bảo trợ giàu có để cho phép họ đọc tài liệu, dẫn đến số lượng học giả ngày càng tăng. Điều này cũng có nghĩa là những người từng mù chữ đã có động lực mới để học đọc.
3.3 Về văn học:
Về thơ: các tác phẩm với nội dung cổ vũ cho sự thống nhất của nước Ý ngày càng xuất hiện nhiều tiêu biểu ở thể loại này là Đantê với hai tác phẩm lớn là Thần khúc và Cuộc đời mới. Ngoài ra, còn có Petrarca đã phổ biến sonnette vào thơ và văn xuôi với các nội dung ca ngợi tình yêu, lý tưởng cao đẹp trong các tác phẩm của mình,
Tiểu thuyết: Boccacio là một nhà văn Ý nổi tiếng với tập truyện Mười ngày, F. Rabole với tác phẩm trào phúng tiêu biểu là Cuộc đời không giá trị của Gargantua và Pantangruen, Carvantes với tác phẩm Chàng Đôn kihôtê xứ Mantra,…
Về kịch: thể loại này phát triển rất mạnh mẽ đặc biệt là ở Anh với tác giả
3.4 Về thiên văn học:
Giáo sĩ người Ba Lan N. Côpecnic (1473 – 1543 ) với thuyết mặt trời là trung tâm, kết luận: Trái đất xoay quanh mặt trời – điều này trái ngược với thuyết trái đất là trung tâm mà giáo hội đã công nhận hàng nghìn năm qua.
Giáo sĩ người Ý Gioocđanô Brunô (1548 – 1600) đã tích cực hưởng ứng thuyết thuyết mặt trời là trung tâm của N. Côpecnic khi giáo hội cấm lưu hành. Bên cạnh đó, ông phát triển thêm thuyết tư tưởng này, ông cho rằng mặt trời là trung tâm của hệ thái dương chứ không phải là trung tâm vũ trụ
Một nhà thiên văn học người Ý là Gallileo Gallilei (1564-1642 ) tiếp tục phát triển hai quan điểm trên. Ông đã chứng minh mặt trăng có bề mặt gồ ghề chứ không nhẵn bóng, thiên hà được tạo thành bởi vô số vì sao. Bên cạnh đó, ông còn giải thích hiện tượng sao chổi và là cha đẻ của khoa học thực nghiệm với định luật rơi tự do và dao động của con lắc.
3.5 Về tôn giáo:
Chủ nghĩa nhân văn đã khuyến khích người châu Âu đặt câu hỏi về vai trò của nhà thờ Công giáo La Mã trong thời kỳ Phục hưng.
Khi ngày càng có nhiều người học cách đọc, viết và diễn giải các ý tưởng, họ bắt đầu xem xét và phê bình tôn giáo một cách chặt chẽ như họ biết. Ngoài ra, lần đầu tiên, máy in cho phép các văn bản, bao gồm cả Kinh thánh, được sao chép dễ dàng và được mọi người đọc rộng rãi.
Vào thế kỷ 16, Martin Luther, một tu sĩ người Đức, lãnh đạo phong trào Cải cách Tin lành – một phong trào cách mạng gây ra sự chia rẽ trong giáo hội Công giáo. Luther đặt câu hỏi về nhiều thực hành của nhà thờ và liệu chúng có phù hợp với những lời dạy của Kinh thánh hay không. Kết quả là, một hình thức Cơ đốc giáo mới, được gọi là đạo Tin lành, đã được ra đời
4. Kết thúc của thời kỳ Phục Hưng:
Các học giả tin rằng sự sụp đổ của thời kỳ Phục hưng là kết quả của một số yếu tố tổng hợp.
Vào cuối thế kỷ 15, nhiều cuộc chiến tranh đã xảy ra trên bán đảo Ý. Những kẻ xâm lược Tây Ban Nha, Pháp và Đức tranh giành lãnh thổ của Ý đã gây ra sự gián đoạn và bất ổn trong khu vực.
Ngoài ra, việc thay đổi các tuyến đường thương mại đã dẫn đến một thời kỳ suy thoái kinh tế và hạn chế số tiền mà những người đóng góp giàu có có thể chi cho nghệ thuật.
Sau đó, trong một phong trào được gọi là Phản cải cách, nhà thờ Công giáo đã kiểm duyệt các nghệ sĩ và nhà văn để đáp lại cuộc Cải cách Tin lành. Nhiều nhà tư tưởng thời Phục hưng sợ quá táo bạo sẽ kìm hãm sự sáng tạo.
Hơn nữa, vào năm 1545, Hội đồng Trent đã thành lập Tòa án dị giáo La Mã, khiến chủ nghĩa nhân văn và bất kỳ quan điểm nào thách thức nhà thờ Công giáo trở thành hành động dị giáo và bị trừng phạt bằng cái chết. Đến đầu thế kỷ 17, phong trào Phục hưng đã lụi tàn, nhường chỗ cho Thời đại Khai sáng.
5. Ý nghĩa của phong trào Phục Hưng:
Phong trào Phục Hưng là sự phát triển vượt bậc của nền văn minh châu Âu nói riêng và nền văn minh nhân loại nói chung. Với những thành tựu đó đã làm sụp đổ những rào cản về giai cấp, những tư tưởng giáo điều, lạc hậu mở ra một trang mới cho lịch sử loài người.
Đây là cuộc đấu tranh công khai đầu tiên của giai cấp tư sản chống lại thế lực phong kiến đã suy tàn, đề cao giá trị tốt đẹp cao quý của con người.
Thời kì Văn hoá Phục hưng là thời kì chuyển biến rất quan trọng trong đời sống tinh thần của nhân loại. “Đó là một cuộc cách mạng tiến bộ vĩ đại nhất mà loài người chưa từng thấy, một thời đại cần đến những con người khổng lồ và đã đẻ ra những con người khổng lồ, khổng lồ về tư tưởng, về nhiệt tình và về tính cách, khổng lồ về tài năng mọi mặt.
