Net zero carbon là gì? Phân biệt Carbon Neutral và Net Zero?

1. Net zero carbon là gì?

Thuật ngữ Net zero carbon là một thuật ngữ khá phổ biến và được sử dụng thường xuyên trong các cuộc hội thảo và trong các báo cáo nghiên cứu liên quan đến lĩnh vực bảo vệ môi trường trước những tác động của khí thải nhà kính. Hiểu theo một cách cụ thể thì: Net zero có nghĩa là không làm tăng tổng lượng khí nhà kính thải vào khí quyển.

Trước tác động mạnh của nền sản xuất công nghiệp sẽ làm gia tăng việc sử dụng các công cụ, trang thiết bị, máy móc vào hoạt động sản xuất và kinh doanh đồng thời sẽ cần rất nhiều tài nguyên nhiên liệu xăng, dầu để vận hành  hay trong cuộc sống thường ngày chúng ta đốt dầu, khí đốt tự nhiên và than cho gia đình, sử dụng các phương tiện xe cộ như xe máy, ô tô, tàu, thuyền; chúng ta sẽ thải ra môi trường khí thải gây hiệu ứng nhà kính như carbon dioxide (CO2) những khí thải này chính là những tác nhân trực tiếp gây ra những tác nhân của sự nóng lên của toàn cầu bằng cách ngăn cản năng lượng mặt trời thoát ra ngoài.

Net zero thường dùng để đề cập đến lượng phát thải carbon dioxide bằng không. Trạng thái này có thể đạt được bằng cách cân bằng một lượng carbon cụ thể được giải phóng với một lượng bù phát thải carbon tương đương. Nó có thể liên quan đến việc mua đủ tín chỉ carbon để giảm sự khác biệt.

Ví dụ, một tòa nhà bằng không là một tòa nhà có mức tiêu thụ năng lượng ròng bằng không. Ở đây, tổng năng lượng mà tòa nhà sử dụng trong một khoảng thời gian cụ thể phải bằng với năng lượng tái tạo được sản xuất trong cùng khoảng thời gian tại khu vực đó, cân bằng lượng khí thải carbon.

Đến nay, có 137 quốc gia, đại diện cho 88% tổng lượng phát thải thế giới, gồm các nước phát thải lớn như Mỹ, Trung Quốc và Ấn Độ đã cam kết hoặc hướng tới mục tiêu net-zero. Mỗi quốc gia tự đặt ra mốc thời gian để đạt mục tiêu này, phần lớn là vào năm 2050, một số ít ngoại lệ vào năm 2035 và muộn nhất vào năm 2070.

Tại Việt Nam với một quốc gia đang phát triển đang phụ thuộc nhiều vào nguồn nhiên liệu hóa thạch (khoảng 42% tổng công suất), tại hội nghị liên quan đến vấn đề bày Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đưa ra cam kết net-zero cho Việt Nam vào năm 2050.

2. Carbon Neutral là gì?

Carbon neutral (Trung hòa carbon) đề cập đến việc làm giảm lượng phát thải CO qua các hoạt động sản xuất và vận chuyển bằng cách loại bỏ carbon hoặc đền bù carbon. Nói cách khác, mục đích của các hoạt động trung hòa carbon là để không tạo ra dấu chân carbon.

Rất nhiều công ty và các quốc gia thế giới đang cam kết để có thể đạt mức trung hòa carbon. Gần đây ta có Trung Quốc với hy vọng và mục tiêu giảm được dấu chân carbon từ cơn sốt đào bitcoin đang phát triển tại nước này ở. Nhất là khi lượng điện được tiêu thụ cho việc đào bitcoin của Trung Quốc đạt mức độ tương đương với mức điện dùng cho sinh hoạt của cả Italy và Saudi Arabia gộp lại.

Một sản phẩm để có thể đạt được chứng nhận Carbon Neutral, cần tiến hành các công tác sau:

– Tính toán Dấu chân carbon của sản phẩm

– Phát triển kế hoạch hành động để giảm lượng khí thải CO₂

– Tín dụng carbon để trung hòa lượng khí CO₂thải ra

– Thực hiện dựa trên kế hoạch giảm thiểu khí thải CO₂để duy trì chứng nhận trung hoà carbon

Carbon Neutral có vai trò rất lớn  trong hành trình phát triển bền vững của nhân loại vì nó sẽ cho phép chúng ta giảm thiểu lượng khí CO₂ nhanh chóng và giúp mang lại nhiều lợi ích xã hội và cộng đồng. Bên cạnh đó, việc tiếp tục hành động để giảm các tác động trực tiếp của khí thải CO₂ lên trái đất.

Lợi ích của trung hòa carbon. Trung hoà carbon là một phương thức được quốc tế công nhận để con người có trách nhiệm hơn với môi trường về lượng khí thải CO₂ không thể tránh khỏi trong sinh hoạt thường ngày cũng như trong hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Trung hoà carbon nghĩa là khi một tấn khí CO₂ thải ra sẽ được trung hoà bằng cách giảm cùng một lượng khí CO₂ như vậy ở nơi khác. Điều này có thể thực hiện được thông qua việc tín dụng carbon để kích thích đầu tư vào các dự án giảm thiểu lượng khí thải CO₂ trên toàn thế giới. Đó là cách nhanh nhất để giảm khí CO₂ và là cách duy nhất để trung hòa carbon.

3. Sự khác biệt giữa Carbon Neutral và Net Zero là gì?

Tính chất trung tính của cacbon là một từ ngữ có giá trị quan trọng trong hóa học môi trường, tính trung tính sẽ giúp có được một giai đoạn không thuần. Sự khác biệt cơ bản giữa carbon trung tính và không thuần là carbon trung tính đề cập đến một trạng thái mà mức độ đạt được sự phát thải carbon thực bằng không, trong khi số không ròng là không phát thải carbon dioxide. Quá trình đạt được độ trung tính carbon bao gồm một số bước như cam kết, đếm và phân tích, hành động, giảm thiểu, bù trừ, đánh giá và lặp lại. Trong khi đó, chúng ta có thể có được trạng thái bằng không bằng cách cân bằng một lượng carbon cụ thể được giải phóng với một lượng bù phát thải carbon tương đương.

Hiểu theo một cách đơn giản và cụ thể. Net-zero là việc mà chúng ta không phát thải thêm bất kỳ lượng CO2 nào vào khí quyển còn đối với Carbon-neutral thì vẫn phát thải một lượng CO2 nhất định và khử được một lượng tương đương vào khí quyển.

Net-zero sẽ tiến hành xem xét đến cả lượng phát thải được tạo ra bởi toàn bộ chuỗi giá trị, chuỗi cung ứng của một sản phẩm, từ khâu sản xuất đến khâu tiêu thụ. Ngược lại, Carbon-neutral chỉ giảm phát thải từ khâu sản xuất sản phẩm và sử dụng nguồn nhiên liệu sạch.

Theo như Diane Millis: “Net-zero được coi là tiêu chuẩn chuẩn cho quá trình khử cacbon”. Tuy nhiên, hiện nay chưa có tiêu chuẩn quốc tế nào đối với Net-zero, trong khi đó, Carbon-neutral đã có tiêu chuẩn PAS 2060.

Bên cạnh đó Net-zero sẽ khó đạt được hơn Carbon-neutral. Điểm khác biệt chính là Net-zero liên quan đến việc loại bỏ lượng phát thải gián tiếp được tạo ra bởi toàn bộ chuỗi giá trị, từ các hoạt động sản xuất sản phẩm và cung ứng dịch vụ ra ngoài thị trường tiêu thụ của nhà cung cấp và khách hàng tiêu thụ; điều đó có nghĩa là phát thải sẽ được tạo ra khi khách hàng lựa chọn và sử dụng sản phẩm của các doanh nghiệp cung cấp trên thị trường.

Để hướng tới Net-zero, một doanh nghiệp phải tiến hành loại bỏ những phát thải từ chính sản phẩm của họ, tiếp theo là lựa chọn sử dụng nguồn điện, nguồn nước và nhiên liệu sạch để tạo ra sản phẩm của doanh nghiệp mình, cuối cùng là chuỗi cung ứng và phân phối cũng phải chịu trách nhiệm của mình. Một vật liệu được sử dụng cũng cần được loại bỏ phát thải từ khâu lựa chọn nguồn nguyên liệu, sau đó là sản xuất và vận chuyển đến các công trường xây dựng và sản xuất để tạo ra sản phẩm

Race to Zero – chiến dịch của Liên Hợp Quốc với các mục tiêu đưa thế giới đi đúng hướng nhằm giữ cho nhiệt độ Trái Đất tăng không quá 1,5 độ C so với mức ở thời kỳ tiền công nghiệp. Do đó, toàn bộ nền kinh tế toàn cầu phải hướng tới Net-zero vào năm 2050.

Điểm quan trọng trong chiến dịch giúp đưa lượng phát thải ròng về không là “bất kỳ lượng khí thải nào cũng đều phải bị loại bỏ khỏi bầu khí quyển”. Có thể loại bỏ chúng xuyên suốt từ chuỗi cung ứng hoặc sử dụng công nghệ thu khí CO2 trực tiếp từ không khí (Greenhouse Gas Removals – GGRs – Chúng vẫn đang tiếp tục nghiên cứu và hoàn thiện). Cách tiếp theo là trồng rừng, nhưng với điều kiện cây vẫn phát triển tốt trong khoảng 100 năm. Khi đó, rừng mới có thể thu và trữ lượng phát thải carbon.

Ở thời điểm hiện tại, mỗi lựa chọn của KTS không chỉ ảnh hưởng đến công trình, đến Chủ đầu tư, đến cảnh quan xung quanh mà quan trọng hơn nó còn ảnh hưởng đến trạng thái hoạt động bình thường của Trái Đất. Đầu năm 2021, Cơ quan Năng Lượng Quốc tế (International Energy Agency) cho biết việc đạt được mức phát thải ròng bằng không vào năm 2050 là “thách thức lớn nhất mà nhân loại từng phải đối mặt”.

Nhìn chung, giữa Net zero carbon và Carbon Neutral có nhiều điểm tương đồng bởi đều là những thuật ngữ chuyên ngành liên quan đến môi trường và được sử dụng phổ biến trong các bài nghiên cứu khoa học, tuy nhiên qua những phân tích trên ta đã có thể phân biệt và tìm ra những điểm khác biệt căn bản của hai thuật ngữ này.